Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений
Шрифт:
red-eo, red-ii, red-itum, red-ire
возвращаться , доходить
trans-eo, trans-ii, trans-itum, trans-ire
переходить
Некоторые из этих префиксальных глаголов получают переходное значение и имеют все формы пассивного залога, например: flumen transitur реку
Текст
I
Neque quid agam, nec acturus sim, scio.
Dic nobis, Dei Filius sis necne.
Hoc dicebat Iesus significans, qua morte esset moriturus.
Multi nesciunt, quam vim scientia habeat.
Quaesiverunt a Iohanne ii, qui missi erant a Pharisaeis, nonne Christus esset.
Ratio docet, quid faciendum et fugiendum sit.
Videndum est non modo, quid quisque loquatur, sed etiam quid quisque sentiat et faciat.
Iudices reos interrogant, quibus causis ad scelera commoti sint.
Explorandum est, an testis inimicus ei sit, adversus quem testimonium dat, vel amicus.
Nescire, quid ante nos egerint homines, est in tenebris vivere.
Non dubito, quin habuerit vim magnam semper oratio.
Memento, Domine, quomodo ambulaverim coram Te in veritate et in corde perfecto.
Non dubito, quin numquam peccatum mortale commissurus sis, dummodo vocem conscientiae audias.
Non essemus pauperes, si nesciremus quid esset paupertas.
II
Scaevola
Olim, cum Roma a rege Porsenna oppugnaretur, incolae magna inopia vexabantur. Tum Gaio Mucio consilium in animo fuit Porsennam necare, postquam castra Tuscorum intraret, ut adversarii perturbarentur et Romani periculo liberarentur. Iudicat senatui, quid in animo haberet. Cum intraret, ignorat, quis Porsenna esset, scribam gladio suo necat. Postquam rex eum interrogaret, quid esset. Mucius ille fortis respondet: «Romanus sum. Nominor Gaius Mucius. Habebam in animo te necare, sed scribam innocentem nесavi. Sed tu necaberis a Romanis adulescentulis. Cuncti optabant et optant, ut neceris. Adulescentuli Romani periculis non perturbantur, Porsenna, cum verbis Mucii simul ira inflammaretur et periculo maximo perterretur, imperat, ut incendia pararentur et Mucius iuvenis flammis vexaretur. Mucius autem: «Cruciatu, inquit, non terreor». Et suam dextram flammis praebet. Porsenna perterretur metu et liberat Mucium. Cum is Romam veniret, a senatu donatur et a damno dextrae appellatur Scaevola[274]
[275] Scaevola, ae m Сцевола, cognomen в роде Муциев scaeva, ae m левша scaevus, a, um левый, напрвленный влево.. Rex autem Porsenna a bello deterretur.
Varia
Sapiens quidam interrogatus, quid homo pessimum, quid optimum haberet, respondit: «Linguam». Est vetus proverbium: «Lingua est optimum pessimum».
Thales[275], unus ex septem sapientibus, cum interrogaretur: «Quid est difficile?», respondet: «Se ipsum noscere». Idem interrogatus, quid esset facile: «Alteri, inquit, consilium dare».
Diogenes[276] aliquando accensam lucernam manu tenens in foro ambulabat, cum dies esset. A civibus interrogatus, cur lucernam accendisset: «Hominem», inquit, «quaero».
Excerpta
Vocavitque Dominus Deus Adam tibi praeceperam et dixit ei: “Ubi es?” Qui ait: “Vocem tuam audivi in paradiso et timui eo, quod nudus essem, et abscondi me”. Cui dixit: “Quis enim indicavit tibi, quod nudus esses, nisi quod ex ligno, de quo, ne comederes, comedisti?”
Respondens autem Iesus dixit: “Nescitis, quid petatis. Potestis bibere calicem, quem Ego bibiturus sum?” Dicunt Ei: “Possumus”.
Spiritus, ubi vult, spirat et vocem Eius audis, sed non scis, unde veniat et quo vadat. Sic est omnis, qui natus est ex Spiritu.
Vigilate ergo; nescitis enim, quando dominus domus veniat: sero, an media nocte, an galli cantu, an mane; ne, cum venerit repente, inveniat vos dormientes. Quod autem vobis dico, omnibus dico: vigilate.
Discumbentibus enim secum discipulis ad edendam mysticam cenam, cum in Caiphae atrio tractaretur, quomodo Christus posset occidi, Ille corporis et sanguinis Sui ordinans sacramentum, docebat, qualis Deo hostia deberet offerri… (St. Leo).
Словарь
abscondo, condi, conditum 3 прятать , скрывать
gallus, i m петух
pet o, t i v i, t i tum 3 добиваться, домогаться, просить, стремиться
accend o, cend i, c e nsum 3 зажигать
gladius, i m меч
Pharisaeus, i m фарисей
adul e scent u lus , i m совсем молодой человек
habe o, bu i, b i tum 2 иметь
Porsenna, ae m Порсенна
adversarius, ii m противник
hom o, i nis m человек
possum, potui, —, posse мочь
adversus, a, um противный
hostia, ae f жертва