Чтение онлайн

ЖАНРЫ

Кытылга кыыс ытыыра
Шрифт:

Биир к?н дьиэтигэр ?лэлии сылдьар дьон Иннаны эмиэ куоракка «командировкалаабыттара». Итэ?эс-бы?а?ас син к?ст?б?тэ. Инна куораттыан иннинээ?и киэ?эттэн ис-и?иттэн с?ргэтэ к?т???ллэн, ки?инэйэн ыллыы сылдьар буолбутуттан бэйэтин м???ттэ санаабыта. Сарсыныгар ?т?р?нэн киэргэммэтэ?ин киэргэнэн, о?остон-туттан куоракка киирбитэ. Ма?а?ыы??а киирэригэр атыы?ыт уолаттар бааллара. Инна, наадалаах табаарын ыйыта-ыйыта, хара?а хонтуора хос диэки этэ, с?рэ?э битиргэччи тэбиэлээн олороро. Сотору биир атыы?ыт уол хонтуора диэки элэс гыммыта уонна тута т?тт?р? тахсан с?р ыксаабыт куола?ынан:

– Инна Тимофеевна, Дмитрий Николаеви?ы хайаан да к??тэр ???г?н. Базаттан айаннаан кэлэн и?эр. Эйиэхэ олус наадыйар ???, – диэбитэ.

Инна со?уйан, ??рэн да хаалбыта. Сотору Дмитрий Николаевич ыксаан ахан киирэн кэлбитэ.

– Оо, маладьыас, к??пп?кк?н дии. Кэл эрэ,

кабинеппын к?рд?р??м, – диэн хо?угар баты?ыннарбыта.

Бу к?н? Инналаах Дмитрий куоракка бииргэ атаарбыттара. Куорат биир ч?к? ресторанын булан бэйэ-бэйэлэрин олохторун б??с-б?т?нн?? то?о тэбээн кэпсэппиттэрэ.

– Инна, миигин кыратык чэпчээн, холуочуйан этэр диэмэ. Эйигин к?рс??хп?ттэн туох эрэ буоллум. Эр ки?и элээмэтэ бэйэм туох эрэ дьа?алы ыллахпына сатанар дии сырыттахпына, ити уолаттар сотовайбар эн кэлбити? ту?унан биллэрдилэр. Уол о?о курдук долгуйан, онноо?ор улахан суолталаах дьыалабыай кэпсэтиини быра?ан с??р??нэн кэллим. Кэргэммин кытта сы?ыаммыт тымныйбыта ыраатта эрээри, туора хаамар ту?унан толкуй суо?а, – дии-дии, Дмитрий элбэ?и этиммитэ.

Инна, б??с-б?т?нн?? ыга куустарбыт дьикти иэйиититтэн иэдэйэн да олордор, кытаанахтык, кы?аллыбатах курдук тутта сатаабыта. Дьиэтигэр т?нн?н баран эрэй б???т?н к?рб?тэ. Дмитрий киниэхэ нэдиэлэни бы?а т?л?пп??ннээбитэ. Инна кистээн ытыы-ытыы, о?олорунан «Инна Тимофеевна тыа?а барбыта, хас да хонон баран кэлэр» дэттэрэ-дэттэрэ, сыппыта. Нэдиэлэ б?т??тэ Дмитрий Николаевич бэйэтэ тиийэн кэлбитэ. Бу кэнниттэн кинилэр арахсыбатахтара, ??скээн хаалбыт к??стээх иэйиини саба баттыыр к???? хайалара да кыайан булбата?а.

Инна сотору-сотору хайдах да буолуон билбэт турукка киирэн ылаттаабыта. Уонча сыллаа?ыта кини дьахтар сэбиэтин председателэ буола сылдьан ыал оло?ун алдьатаары тии?эр дьахталлары сэмэлээн, дьиэлэринэн-уоттарынан сылдьан элэ-была тыла баранара. Ол айыытыгар бэйэтэ ыал а?атын, ки?и кэргэнин «уоран», кистэлэ? тапталтан дьоллоно сырытта?а. Оскуола?а учууталлыыра, сиэри-майгыны туту?уннарар аналлаах идэлээ?э суобас суутун ?сс? сытыырхатара. Хаста да олус ыксаан, буруйданан, Дмитрийи тэйитэ сатаабыта. Ол эрээри кини били индийскэй киинэ?э к?ст?р, ырыа?а-тойукка холбонор, кинигэ?э кэпсэнэр дьи?нээх тапталга, араа?а, дьэ кырдьык та?ара бэлэ?эр тиксэн баран онтон аккаастанар кыа?а суо?а. Дмитрий эмиэ бачча саа?ыгар диэри кэргэнин та?нарбатах, улаатан эрэр уолун сэмэтиттэн дьулайар буолан элбэхтик эрэйдэммитэ. Кини да бэйэтин буойа, тохтото сатаабыт т?гэннэрдээх этэ.

???с сылларыгар Инналаах Дмитрий, этэргэ дылы, харахтарын симэн, кулгаахтарын б??лэнэн бииргэ буолбуттара. Кинилэри тула элбэх тыл-?с, сэмэ-су?ха тар?аммытын с?рэхтэринэн да сэрэйдэллэр, биир бигэ бы?аарыныыга кэлэн хаалбыттара. Уонна бу сиргэ т?р??н тапталы билбит, тапталга тиксибит дьахтардаах эр ки?и «т??рт дьоллоох сылы т??рт хонук кэлэн аа?арын курдук ча?ылхайдык олорбуттара эбитэ ???» диэбит курдук дьыл?аламмыттара. Дмитрий, бэйэтэ ааттыырынан, бу к?н сиригэр к?рс?б?т баарын-суо?ун, баайын-дуолун, тапталлаах Иннатын—»Тапталинатын» со?отох хаалларан эмискэ с?рэ?инэн охтон олохтон барбыта, ха?ан да б?т?? суох харах уутунан сууннарбыта… К??т?лл?бэтэх ?тт?ттэн аа?наан кэлбит а?ыыттан ха?а эрэ хаалбыт Иннаны о?олоро эрэ олох диэки тарды?ыннарбыттара.

Инна?а сир ?рд?гэр тапталы билбит дьолун туо?улара – Дмитрий элбэх суруктара уонна иккиэн т?сп?т хаартыскалара хаалбыттара. Дьикти ээ, кылгас дьол т?гэннэрин эрэ бэлэхтиирин билбит, сэрэйбит курдук, ураты уйаннык, сылаастык да сы?ыаннаспыта. Дмитрийдиин ыал буолан куоракка к???н киирэн баран Инна, оскуола?а буолбакка, элбэх командировкалаах, учууталлары кытта методика ?тт?нэн ?лэлиир аналлаах тэрилтэ?э ?лэлээбитэ. Онон сотору-сотору командировка?а баран хаалара. Дмитрий Инната хайа к?н тахсан барыа?ыттан сурук суруйа-суруйа сыттык анныгар мунньан барара. Кинитэ суох о?олору кытта хайдах олорбуттарын, тугу гыммыттарын, ахтыл?антан, к??т??ттэн олус эрэйдэнэрин сурукка тиспит буолара. Аны хо?оонноругар ис с?рэ?иттэн тахсар исти? иэйиилэрин суруйан хаалларбыта…

Инна сыттыгын анныттан суруктарын* мунньа сылдьар альбомун та?ааран арыйталаан барда.

Тапталлаах до?орбор, Инна Тимофеевна?а, аныыбын.

Тапталинам
Таптааммын ааттыыбын, до?оруом,Таптыыр до?орбун – Тапталинабын,Эн эрэ баар буола??ын,К?нд? таптыыр ки?им,Сахабыт
сирин халлаана
Харахпар к???р?н к?ст??хт??р.Таптыыр ки?илээх буоламмын,Оло?ум сырдыкка тарды?ар,Эйигин с?б?л?? к?р?мм?н,Сыыспатах эбиппин, до?оруом.Эйигин ?р?? таптыыр Дмитрийи?.Ахсынньы 14 к?нэ.
Тапталинабар
Арылхай эйэ?эс хараххынАхтабын, до?оруом, куруутун.Эйигин к?рд?рб?н, до?оруом,Умнабын барытын сир ?рд?гэр.Кэрэчээн куоласкын истээри,Кыракый о?олуу ??рэбин,Эйигин к?рс?мм?н, до?оруом,Дьоллоохпун дэнэбин ?р??т?н.Дмитрий.Тохсунньу 1 к?нэ.
* * *

До?орум, дорообо!

Сэгэриэм, барытын олус ?ч?гэйдик ?йд??б?н. Эйиэхэ олус махтанабын. Эн баар буола??ын, эйигин к?рс?мм?н, олус дьоллоохпун дэнэбин. Сэгэр, эн би?икки, били этэргэ дылы, та?ара анабылынан к?рс?б?т дьоммут, онон дьыл?а хаан анала хайда?ын бэйэтэ бы?аарыа.

Дмитрийи?. 16.03.

* * *

Ахтар, саныыр до?орбор, Иннабар, аныыбын.

До?орбор
До?орбор, эйиэхэ, анааммын,Дор?оонноох тыллары этэбин.Эн кэрэ м?сс?????н хо?уйан,Эйиэхэ тапталы билинэбин.С?рэхтэн бу тыллар тахсалларДолгуйар Дьокуускай куоракка,Эйигин санааммын, до?оруом,Олус диэн долгуйдум мин б?г?н.Бааргар эйигин аахайбат курдукпун,Барбыты? кэнниттэн ахтабын эйигин.Эйигин аймыахпын ба?арбат эрээри,Дуу?алыын, с?рэхтиин эйиэхэ эбиппин.Ба?ардар, эйигин умнуом дуу дэнэбин,Онтукам букатын табыллыа суох курдук,Тапталы билбэтэх эрдэ?ин буоламмын,Эйиэхэ таптатан олус диэн долгуйдум.До?оруом, эйиэхэ с?рэхпин, дуу?абын аныыбын,Эн би?и хайаан да бииргэ буолуохпут.Дьоллоох оло?у олоруохпут?йэлэр тухары, тапталыам.Муус устар 16 к?нэ. Дмитрийи?.
* * *

Тапталинабар аныыбын.

Таптал
Таптал – бу саамай кэрэ иэйии,Тапталынан ким да оонньуо суохтаах,Таптал баар бу сир ?рд?гэрИкки ата?ы ки?и гыммыт.Таптал ту?угар тахсаллар ырыалар, хо?ооннор,Таптал ту?угар ки?и аймах айманар,Таптал, эн олус да к??стээххин,Таптал, эн олус да нары??ын.Тапталы ки?и кыайан кэпсээбэт,Тапта?ар дьон иккиэн эрэ билэр сы?ыаннара,Оо, таптал, эн олус да суоскун,Оо, таптал, эн олус да уйа??ын…
* * *

Инночкам, привет!

Улахан тапталга ылларбыппынан э?эрдэлиэххин с?п. Олох иэдэйэн эрэбин. Эйигин эрэ саныыр буоллум. То?о эрэ эн эппити? барыта туолан и?эр, дьэ дьикти. Дьиэбэр звоннаабата?ым ыраатта, куттал да улахан, кутуйах иинин кэ?этии б???. Онноо?ор т??н т??ээн к?р?б?н, чэ ол ахтарым бэрт буолан буолуо или эн саныыгын бы?ыылаах. Дальше эйигинэ суох хайдах сылдьарбын ?й?м хоппот. Мин эйиэхэ хайдах махтаныахпын билбэппин. Эн дьоллоох хараххын к?р?р са?а ?ч?гэй миэхэ суох… Мин санаам модун. Бар?а махтал эйиэхэ, к???э к?ст?б?т к?нд? до?орбор. Эн баар буола??ын, мин олоххо к??скэ тарды?абын. Эйиэхэ, к?нд?ттэн к?нд? ки?ибэр, туох баар ?ч?гэйи, кэрэни, доруобуйаны, дьолу-соргуну ба?арабын.

Поделиться с друзьями: