Месяц дваццацi рук (на белорусском языке)

– Фултан!
– сказаў камандзiр.
– Колькi засталося аварыйных клапанаў скафандраў?

– Пяць.

– Тры выкiнуць. Доктар Паўльсэн, хадземце са мною. Нам трэба абмеркаваць пытанне аб рацыёне.

Як толькi доктар i камандзiр карабля паднялiся наверх, касманаўты ўсхваляваныя i занепакоеныя тым, што здарылася, разбрылiся па зале. Адны селi проста на падлогу i, сцiснуўшы галаву рукамi, застылi нерухома з заплюшчанымi вачыма; другiя, стараючыся не думаць аб трагiчнай перспектыве, спрабавалi жартаваць i смяяцца.

Боба Арджытая, дзевяностакiлаграмовага бамбiзу i здаравяка, акружала невялiкая група людзей.

– I што гэта такое - сiла цяжару?
– штучна-наiўным тонам спытаў Боб.

– Адразу вiдаць, што ты асёл. Зараз я табе растлумачу, дурань.
– Яго сябра Джо, якi стаяў побач, закасаў рукавы.
– Уявi сабе, што ты сядзiш у сябе ў небаскробе, на сорак першым паверсе. Дык вось, я бяру цябе за шкiрку i выпiхваю ў акно. А потым знянацку адпускаю. Ну што, зразумеў? Што тады здарыцца, га?

– Гэта ты дарма, Джо, - сказаў нехта.
– Нiчагуткi не здарыцца. Боб з духу пярэчання возьме ды на злосць табе не ўпадзе.

Нехта засмяяўся, нехта злосна пацiснуў плячамi, а тыя, каму абрыдла слухаць няўдалыя жарты, адышлi.

– Смех смехам, сябры, - сказаў Боб, - але я i праўда не разумею гэтага. Няма чаго строiць з сябе разумных - вы ведаеце роўна столькi, колькi i я. Iндыкатар паказвае, што ў нас дзвесце пяць лiшнiх кiлаграмаў. Дык няўжо, каб iх чорт узяў, з-за нейкiх там нiкчэмных двухсот кiлаграмаў мы павiнны тарчаць на гэтым Тытане? Паспрабуй тут разбярыся.

– Ну, цi ж не асёл ты?
– усклiкнуў Джо.
– Так i быць, паспрабую растлумачыць табе больш наглядна. Уявi, што ў цябе ёсць шалi з чашамi. На адной чашы сядзiш ты, а на другой ляжыць груз, дзевяноста кiлаграмаў. Што здарыцца, калi ты таксама важыш дзевяноста кiлаграмаў?

– Разумнейшага нiчога не прыдумаў?!
– усклiкнуў Боб.
– Зразумелая рэч, шалi застануцца ў раўнавазе.

– Вось iменна, - згадзiўся Джо.
– Чашы шаляў не апусцяцца i не падымуцца, але калi ты вымеш з кiшэнi асадку i выкiнеш яе, то чаша з грузам апусцiцца, а цябе злёгку падыме. Зразумеў?

– Дурань!
– усклiкнуў Боб.
– Як дзейнiчаюць шалi, я з пялёнак ведаю.

– Але антыграў працуе па гэтым жа прынцыпе, - сказаў Джо.
– Рознiцы нiякай.

– Цiха вы, Фултан iдзе.

Фултан падышоў да групы касманаўтаў.

– Вось што, хлопцы, - дружалюбна сказаў ён.
– Прыйдзецца нам выкiнуць усё лiшняе адзенне.

Боб Арджытай зарагатаў.

– Цудоўна!
– з штучным энтузiязмам усклiкнуў ён.
– Камандзiр, вiдаць, вырашыў адправiць нас дадому ў адных трусiках...

– Хопiць выскаляцца, - абарваў яго Фултан.
– Здымайце чаравiкi, кашулi, бялiзну.

– Загад пашыраецца на ўсiх без выключэння?
– спытаў Боб.

Фултан кiўнуў.

– I да дзяўчыны наверсе ён таксама адносiцца?

– Зразумела.

– Выдатна, выдатна!
– Боб Арджытай стаў радасна пацiраць рукi. Спадзяюся, iнжынер Аляксей Платаў не раззлуецца, калi яго нявеста разок-другi спусцiцца сюды, да нас.

– Крэтын!
– раззлаваўся Фултан.

Усе засмяялiся.

– Гэта я так, пажартаваў, - апраўдваўся Боб, - каб хлопцаў падбадзёрыць.

Фултан разгублена паглядзеў на яго, потым сцiснуў яго за локаць i лёгенька ляпнуў па плячы, павярнуўся i, чаканячы крок, пайшоў да дзвярэй.

Да адлёту заставалася васемнаццаць гадзiн. Лагерсан, Фултан, доктар Паўльсэн, Аляксей i Iрына сабралiся наверсе, у галоўным салоне.

– Дык вось, - сказаў камандзiр.
– Улiчыце, што ксемедрын чапаць нельга. Мне загадалi здабыць шэсцьдзесят кiлаграмаў, i я прывязу роўна шэсцьдзесят кiлаграмаў, нi грама меней.

Усе згодна кiўнулi.

– Нiчога не зробiш, - уздыхнуў лекар.
– Цяпер на iндыкатары антыграва лiшнiя шесцьдзесят чатыры кiлаграмы. У нас васемнаццаць гадзiн, каб знайсцi лiшняе i...

– Нам яго не знайсцi, - сказаў Аляксей.
– На караблi няма больш нiчога лiшняга.

Лагерсан уважлiва паглядзеў на сяброў, а тыя глядзелi на яго так, нiбы вырашэнне праблемы залежала толькi ад яго аднаго.

Знiзу чуўся глухi гоман касманаўтаў, нiхто больш не смяяўся. Нездаволенасць расла з кожнай секундай.

– Чаго вы ад мяне чакаеце?
– са злосцю спытаў Лагерсан.
– Вядома, прасцей за ўсё сабраць усiх i сказаць: "Сябры, адзiн з нас лiшнi. Давайце кiнем жэрабя, i той, каму не пашанцуе, павiнен памерцi. У адзiноце, як кiнуты сабака".

Чацвёра афiцэраў не адрывалi ад яго позiрку, i ў iх у вачах чыталася разгубленасць i нямы дакор.

– А некаторыя з вас лiчаць, што я павiнен добраахвотна пакiнуць "Iбiс", так? Вядома ж, я камандую караблём, а камандзiр абавязаны паказваць прыклад!

– Нiхто гэтага не кажа, - адазваўся Фултан.

– Смешна - звычайна ў выпадку небяспекi капiтан пакiдае карабель апошнi. А я, па-вашаму, павiнен пакiнуць яго першы.
– I Лагерсан ненатуральна засмяяўся.

– Паслухай, Арнэ, у час пасадкi iндыкатар антыграва быў блакаваны. Можа, ён проста сапсаваны?
– сказаў Фултан.

– Што ты гэтым хочаш сказаць?

– Ён паказвае шэсцьдзесят чатыры кiлаграмы лiшняй вагi, але, магчыма, гэта памылка. Чаму б нам не паспрабаваць узляцець?

Лагерсан на секунду задумаўся.

– Я згодзен, - сказаў ён.
– Паспрабуй.

Праз дваццаць хвiлiн Аляксей нацiснуў кнопку, корпус касмiчнага карабля ўздрыгнуў i завiбраваў. Лагерсан не адрываў позiрку ад альтыметра. Пятнаццаць секунд праляцелi ў напружаным чаканнi.

– Ноль!
– злосна крыкнуў Лагерсан.
– Мы не ўзнялiся нi на сантыметр!

Усе зноў сабралiся ў цэнтры салона. Камандзiр звярнуўся да Паўльсэна:

– Ну, а што вы прапануеце, доктар?

– Э, нам застаецца толькi сесцi на сама жорсткую дыету. Праз тры-чатыры днi мы парадкам пахудзеем i зможам узляцець.