Nauka Holenderskiego przez Literatur?: Analiza i T?umaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej

Niemand kan zeggen dat ik niet goed leef met myn vrouw – zy is een dochter van Last & Co, makelaars in koffi – niemand kan iets op ons huwelyk aanmerken. (Nikt nie moze powiedziec, ze nie zyje dobrze z moja zona – jest corka Last & Co, maklerow kawowych – nikt nie moze nic zarzucic naszemu malzenstwu; niemand kan zeggen – nikt nie moze powiedziec, dat ik niet goed leef met myn vrouw – ze nie zyje dobrze z moja zona, zy is een dochter van Last & Co – jest corka Last & Co, makelaars in koffi – maklerow kawowych, niemand kan iets op ons huwelyk aanmerken – nikt nie moze nic zarzucic naszemu malzenstwu).

Ik ben lid van Artis, zy heeft een sjaallong van twee-en-negentig gulden, en van zulk een malle liefde die volstrekt aan het einde der aarde wil wonen, is toch tusschen ons nooit spraak geweest. (Jestem czlonkiem Artis, ona ma szal za dziewiecdziesiat dwa guldeny, i nigdy miedzy nami nie bylo mowy o takiej szalonej milosci, ktora chce mieszkac na koncu swiata; ik ben lid van Artis – jestem czlonkiem Artis, zy heeft een sjaallong van twee-en-negentig gulden – ona ma szal za dziewiecdziesiat dwa guldeny, en van zulk een malle liefde – i nigdy miedzy nami, die volstrekt aan het einde der aarde wil wonen – o takiej szalonej milosci, ktora chce mieszkac na koncu swiata, is toch tusschen ons nooit spraak geweest – nigdy nie bylo mowy).

Toen we getrouwd zyn, hebben wy een toertje naar den Haag gemaakt – ze heeft daar flanel gekocht, waarvan ik nog borstrokken draag – en verder heeft ons de liefde nooit de wereld ingejaagd. (Kiedy sie pobralismy, zrobilismy wycieczke do Hagi – tam kupila flanele, z ktorej nadal nosze koszule – a milosc nigdy nas nie wyganiala w swiat; toen we getrouwd zyn – kiedy sie pobralismy, hebben wy een toertje naar den Haag gemaakt – zrobilismy wycieczke do Hagi, ze heeft daar flanel gekocht – tam kupila flanele, waarvan ik nog borstrokken draag – z ktorej nadal nosze koszule, en verder heeft ons de liefde nooit de wereld ingejaagd – a milosc nigdy nas nie wyganiala w swiat).

Dus: alles gekheid en leugens! (Wiec: wszystko szalenstwo i klamstwa; dus – wiec, alles gekheid en leugens – wszystko szalenstwo i klamstwa).

En zou myn huwelyk nu minder gelukkig wezen, dan van de menschen die zich uit liefde de tering op den hals haalden, of de haren uit het hoofd? (Czy moje malzenstwo mialoby byc teraz mniej szczesliwe niz ludzi, ktorzy z milosci narazali sie na gruzlice lub wyrywali sobie wlosy z glowy?; en zou myn huwelyk nu minder gelukkig wezen – czy moje malzenstwo mialoby byc teraz mniej szczesliwe, dan van de menschen – niz ludzi, die zich uit liefde de tering op den hals haalden – ktorzy z milosci narazali sie na gruzlice, of de haren uit het hoofd – lub wyrywali sobie wlosy z glowy).

Of denkt ge dat myn huishouden iets minder wel geregeld is, dan het wezen zou als ik voor zeventien jaar myn meisjen in verzen gezegd had dat ik haar trouwen wilde? (Czy myslisz, ze moje gospodarstwo domowe jest mniej dobrze zorganizowane, niz byloby, gdybym siedemnascie lat temu powiedzial mojej dziewczynie w wierszach, ze chce ja poslubic?; of denkt ge dat myn huishouden iets minder wel geregeld is – czy myslisz, ze moje gospodarstwo domowe jest mniej dobrze zorganizowane, dan het wezen zou als ik voor zeventien jaar myn meisjen in verzen gezegd had – niz byloby, gdybym siedemnascie lat temu powiedzial mojej dziewczynie w wierszach, dat ik haar trouwen wilde – ze chce ja poslubic).

Gekheid! (Szalenstwo!; gekheid – szalenstwo).

Ik had dit toch even goed kunnen doen als ieder ander, want verzenmaken is een ambacht, zeker minder moeielyk dan ivoordraaien. (Moglem to zrobic rownie dobrze jak kazdy inny, bo pisanie wierszy to rzemioslo, z pewnoscia mniej trudne niz toczenie kosci sloniowej; ik had dit toch even goed kunnen doen als ieder ander – moglem to zrobic rownie dobrze jak kazdy inny, want verzenmaken is een ambacht – bo pisanie wierszy to rzemioslo, zeker minder moeielyk dan ivoordraaien – z pewnoscia mniej trudne niz toczenie kosci sloniowej).

Hoe zouden anders de ulevellen met deviezen zoo goedkoop wezen? (Jak inaczej kartki z sentencjami bylyby tak tanie?; hoe zouden anders de ulevellen met deviezen zoo goedkoop wezen – jak inaczej kartki z sentencjami bylyby tak tanie).

Frits zegt: ‘Uhlefeldjes’ ik weet niet, waarom? (Frits mowi: „Uhlefeldjes” nie wiem, dlaczego?; Frits zegt – Frits mowi, ‘Uhlefeldjes’ – „Uhlefeldjes”, ik weet niet, waarom – nie wiem, dlaczego).

En vraag eens naar den prys van een stel billardballen! (A zapytaj o cene zestawu bilardowych kul!; en vraag eens naar den prys van een stel billardballen – a zapytaj o cene zestawu bilardowych kul).

Ik heb niets tegen verzen op-zichzelf. (Nie mam nic przeciwko wierszom jako takim; ik heb niets tegen verzen op-zichzelf – nie mam nic przeciwko wierszom jako takim).

Wil men de woorden in 't gelid zetten, goed! Maar zeg niets wat niet waar is. (Jesli ktos chce ustawic slowa w rym, dobrze! Ale nie mow nic, co nie jest prawda; wil men de woorden in 't gelid zetten – jesli ktos chce ustawic slowa w rym, goed – dobrze, maar zeg niets wat niet waar is – ale nie mow nic, co nie jest prawda).

‘De lucht is guur, en 't is vier uur.’ Dit laat ik gelden, als het werkelyk guur en vier uur is. (Powietrze jest surowe, a jest czwarta godzina. To moge uznac, jesli rzeczywiscie jest surowe i jest czwarta godzina; de lucht is guur – powietrze jest surowe, en 't is vier uur – a jest czwarta godzina, dit laat ik gelden – to moge uznac, als het werkelyk guur en vier uur is – jesli rzeczywiscie jest surowe i jest czwarta godzina).

Maar als 't kwartier voor drieen is, kan ik, die myn woorden niet in 't gelid zet, zeggen: ‘de lucht is guur, en 't is kwartier voor drieen.’ (Ale jesli jest za pietnascie trzecia, moge, ja, ktory nie ustawiam slow w rym, powiedziec: „powietrze jest surowe, a jest za pietnascie trzecia”; maar als 't kwartier voor drieen is – ale jesli jest za pietnascie trzecia, kan ik, die myn woorden niet in 't gelid zet – moge, ja, ktory nie ustawiam slow w rym, zeggen – powiedziec, de lucht is guur, en 't is kwartier voor drieen – powietrze jest surowe, a jest za pietnascie trzecia).

De verzenmaker is door de guurheid van den eersten regel aan een vol uur gebonden. (Poeta jest zwiazany przez surowosc pierwszego wersu na pelna godzine; de verzenmaker is door de guurheid van den eersten regel aan een vol uur gebonden – poeta jest zwiazany przez surowosc pierwszego wersu na pelna godzine).

Het moet voor hem juist een, twee uur, enz. wezen, of de lucht mag niet guur zyn. (Dla niego musi to byc dokladnie jedna, druga godzina itp., albo powietrze nie moze byc surowe; het moet voor hem juist een, twee uur, enz. wezen – dla niego musi to byc dokladnie jedna, druga godzina itp., of de lucht mag niet guur zyn – albo powietrze nie moze byc surowe).