Nauka Holenderskiego przez Literatur?: Analiza i T?umaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej

Maar tel nu eens de steken die ze doet gedurende het heele bedryf. (Ale policz teraz sciegi, ktore wykonuje przez caly czas; maar tel nu eens de steken die ze doet – ale policz teraz sciegi, gedurende het heele bedryf – przez caly czas).

Ze praat, ze zucht, ze loopt naar 't venster, maar werken doet ze niet. (Ona rozmawia, wzdycha, podchodzi do okna, ale nie pracuje; ze praat, ze zucht, ze loopt naar 't venster – ona rozmawia, wzdycha, podchodzi do okna, maar werken doet ze niet – ale nie pracuje).

De familie die van dezen arbeid leven kan, heeft weinig noodig. (Rodzina, ktora moze zyc z tej pracy, potrzebuje niewiele; de familie die van dezen arbeid leven kan – rodzina, ktora moze zyc z tej pracy, heeft weinig noodig – potrzebuje niewiele).

Zoo'n meisjen is natuurlyk de heldin. (Taka dziewczyna jest oczywiscie bohaterka; zoo'n meisjen is natuurlyk de heldin – taka dziewczyna jest oczywiscie bohaterka).

Ze heeft eenige verleiders de trappen afgeworpen, ze roept gedurig: ‘o myne moeder, o, myne moeder!’ en stelt dus de deugd voor. (Ona zrzucila kilku uwodzicieli ze schodow, ciagle wola: „o moja matko, o, moja matko!” i w ten sposob przedstawia cnote; ze heeft eenige verleiders de trappen afgeworpen – ona zrzucila kilku uwodzicieli ze schodow, ze roept gedurig – ciagle wola, o myne moeder, o, myne moeder – o moja matko, o, moja matko, en stelt dus de deugd voor – i w ten sposob przedstawia cnote).

Wat is dat voor een deugd, die een vol jaar noodig heeft voor een paar wollen kousen? (Co to za cnota, ktora potrzebuje pelnego roku na pare welnianych skarpet?; wat is dat voor een deugd – co to za cnota, die een vol jaar noodig heeft – ktora potrzebuje pelnego roku, voor een paar wollen kousen – na pare welnianych skarpet).

Geeft dit alles niet valsche denkbeelden van deugd, en ‘werken voor den kost’? (Czy to wszystko nie daje falszywych wyobrazen o cnocie i „pracy na zycie”?; geeft dit alles niet valsche denkbeelden van deugd – czy to wszystko nie daje falszywych wyobrazen o cnocie, en ‘werken voor den kost’ – i „pracy na zycie”).

Alles gekheid en leugens! (Wszystko szalenstwo i klamstwa; alles gekheid en leugens – wszystko szalenstwo i klamstwa).

Dan komt haar eerste minnaar – die vroeger klerk was aan 't kopieboek, maar nu schatryk – op-eens terug, en trouwt haar. (Nastepnie wraca jej pierwszy ukochany – ktory wczesniej byl urzednikiem przy kopiarce, ale teraz jest bogaty – i zeni sie z nia; dan komt haar eerste minnaar – nastepnie wraca jej pierwszy ukochany, die vroeger klerk was aan 't kopieboek – ktory wczesniej byl urzednikiem przy kopiarce, maar nu schatryk – ale teraz jest bogaty, op-eens terug, en trouwt haar – i zeni sie z nia).

Ook weer leugens. (Znow klamstwa; ook weer leugens – znow klamstwa).

Wie geld heeft, trouwt geen meisjen uit een gefailleerd huis. (Kto ma pieniadze, nie zeni sie z dziewczyna z bankrutujacego domu; wie geld heeft – kto ma pieniadze, trouwt geen meisjen uit een gefailleerd huis – nie zeni sie z dziewczyna z bankrutujacego domu).

En als ge meent, dat dit op het tooneel er door kan als uitzondering, blyft toch myn aanmerking bestaan, dat men den zin voor waarheid bederft by het volk, dat de uitzondering als regel aanneemt, en dat men de publieke zedelykheid ondermynt, door het te gewennen iets toetejuichen op het tooneel, wat door elk fatsoenlyk makelaar of koopman voor een bespottelyke krankzinnigheid wordt gehouden in de wereld. (A jesli uwazasz, ze to na scenie moze przejsc jako wyjatek, to i tak pozostaje moje zastrzezenie, ze psuje sie poczucie prawdy w ludziach, ktorzy biora wyjatek za regule, i podkopuje sie publiczna moralnosc, przyzwyczajajac ludzi do oklaskiwania czegos na scenie, co kazdy przyzwoity makler lub kupiec uwaza za smieszna szalenstwo w swiecie; en als ge meent – a jesli uwazasz, dat dit op het tooneel er door kan als uitzondering – ze to na scenie moze przejsc jako wyjatek, blyft toch myn aanmerking bestaan – to i tak pozostaje moje zastrzezenie, dat men den zin voor waarheid bederft by het volk – ze psuje sie poczucie prawdy w ludziach, dat de uitzondering als regel aanneemt – ktorzy biora wyjatek za regule, en dat men de publieke zedelykheid ondermynt – i podkopuje sie publiczna moralnosc, door het te gewennen iets toetejuichen op het tooneel – przyzwyczajajac ludzi do oklaskiwania czegos na scenie, wat door elk fatsoenlyk makelaar of koopman voor een bespottelyke krankzinnigheid wordt gehouden in de wereld – co kazdy przyzwoity makler lub kupiec uwaza za smieszna szalenstwo w swiecie).

Toen ik trouwde, waren wy op 't kantoor van myn schoonvader – Last & Co – met ons dertienen, en er ging wat om! (Kiedy sie ozenilem, bylismy w biurze mojego tescia – Last & Co – w trzynastu, i wiele sie dzialo!; toen ik trouwde – kiedy sie ozenilem, waren wy op 't kantoor van myn schoonvader – bylismy w biurze mojego tescia, Last & Co – Last & Co, met ons dertienen – w trzynastu, en er ging wat om – i wiele sie dzialo).

En nog meer leugens op het tooneel. (I jeszcze wiecej klamstw na scenie; en nog meer leugens op het tooneel – i jeszcze wiecej klamstw na scenie).

Als de held met zyn styven komediestap weggaat om 't verdrukte vaderland te redden, waarom gaat dan de dubbele achterdeur altyd vanzelf open? (Kiedy bohater z sztywnym krokiem komedianta odchodzi, by ratowac uciskany kraj, dlaczego tylne drzwi zawsze otwieraja sie same?; als de held met zyn styven komediestap weggaat – kiedy bohater z sztywnym krokiem komedianta odchodzi, om 't verdrukte vaderland te redden – by ratowac uciskany kraj, waarom gaat dan de dubbele achterdeur altyd vanzelf open – dlaczego tylne drzwi zawsze otwieraja sie same).

En verder, hoe kan de persoon die in verzen spreekt, voorzien wat de ander te antwoorden heeft, om hem 't rym gemakkelyk te maken? (I dalej, jak osoba mowiaca wierszem moze przewidziec, co drugi ma odpowiedziec, aby ulatwic mu rymowanie?; en verder, hoe kan de persoon die in verzen spreekt – i dalej, jak osoba mowiaca wierszem, voorzien wat de ander te antwoorden heeft – moze przewidziec, co drugi ma odpowiedziec, om hem 't rym gemakkelyk te maken – aby ulatwic mu rymowanie).

Als de veldheer tot de prinses zegt: ‘mevrouw, het is te laat, de poorten zyn gesloten’ hoe kan hy dan vooruit weten, dat zy zeggen wil: ‘welaan dan, onversaagd, men doe het zwaard ontblooten’? (Kiedy dowodca mowi do ksiezniczki: „pani, jest za pozno, bramy sa zamkniete”, skad moze wiedziec, ze ona chce powiedziec: „no coz, odwaznie, wyciagnijmy miecz”?; als de veldheer tot de prinses zegt – kiedy dowodca mowi do ksiezniczki, mevrouw, het is te laat, de poorten zyn gesloten – pani, jest za pozno, bramy sa zamkniete, hoe kan hy dan vooruit weten – skad moze wiedziec, dat zy zeggen wil – ze ona chce powiedziec, welaan dan, onversaagd, men doe het zwaard ontblooten – no coz, odwaznie, wyciagnijmy miecz).

Want als zy nu eens, hoorende dat de poort toe was, antwoordde dat ze dan wat wachten zou tot er geopend werd, of dat zy een andermaal eens terug zou komen, waar bleef dan maat en rym? (Bo gdyby uslyszala, ze brama jest zamknieta, odpowiedziala, ze poczeka, az zostanie otwarta, albo ze wroci kiedy indziej, gdzie wtedy bylby rym i miara?; want als zy nu eens – bo gdyby uslyszala, hoorende dat de poort toe was – ze brama jest zamknieta, antwoordde dat ze dan wat wachten zou tot er geopend werd – odpowiedziala, ze poczeka, az zostanie otwarta, of dat zy een andermaal eens terug zou komen – albo ze wroci kiedy indziej, waar bleef dan maat en rym – gdzie wtedy bylby rym i miara).

Is het dus niet een pure leugen, als de veldheer de prinses vragend aanziet, om te weten wat ze doen wil na 't poortsluiten? (Czy to nie jest czyste klamstwo, gdy dowodca patrzy pytajaco na ksiezniczke, aby wiedziec, co chce zrobic po zamknieciu bramy?; is het dus niet een pure leugen – czy to nie jest czyste klamstwo, als de veldheer de prinses vragend aanziet – gdy dowodca patrzy pytajaco na ksiezniczke, om te weten wat ze doen wil na 't poortsluiten – aby wiedziec, co chce zrobic po zamknieciu bramy).