Першая справа Мэгрэ (на белорусском языке)

Цi граф наведваўся да Элiз калi-небудзь у суправаджэннi Дэдэ? Як важна было б ведаць гэта! У процiлеглым выпадку, гэты вiзiт а гадзiне ночы быў вiзiт спецыяльны, з нейкай акрэсленай мэтай.

Чаму мадам Мэгрэ разрагаталася? Чым ён гэтакi смешны? Цi i яна таксама думае, што ён бавiўся з дзеванькамi?

Гэта Жустэн Мiнар спаў з Жэрменай. Канешне, яна не ўпусцiла яго, i яшчэ доўга будзе пагульваць з iм. А як жа Кармэн? Ён нiколi не бачыў яе. На свеце столькi людзей, якiх ён нiколi не бачыў.

Гэта несправядлiва. Раз ён вядзе сакрэтнае следства, то павiнен мець права сустракацца з усiмi на свеце, каб як след зразумець iх учынкi.

Вярнiце яму яго аловак. Вось гэты квадрат - пакой. Пакой Элiз, само сабой. Мэбля не мае значэння, нi да чаго маляваць мэблю. Яна толькi заблытае ўсё. Хiба толькi начны столiк, таму што ў шуфлядцы цi наверсе на столiку ляжыць рэвальвер.

Цяпер усё залежыць адно ад аднаго. Элiз спала цi не спала. Чакала яна графа цi не чакала яго? Калi спала, то мусiла дастаць рэвальвер з шуфлядкi.

Ды не цiснiце на галаву, чорт пабяры! Немагчыма ж думаць, калi на галаву ўскараскваюцца з бог ведае якiм грузам!

Няўжо настаў дзень? Хто гэта! У пакой зайшоў нейкi чалавек, маленькi лысы мужчына. Такi знаёмы твар!.. Але Мэгрэ не можа прыпомнiць, як завуць гэтага чалавека. Мадам Мэгрэ размаўляе шэптам. Потым яны запiхваюць Мэгрэ ў рот нейкую халодную рэч.

Злiтуйцеся, даражэнькiя!.. Ён мусiць вывесцi ўсiх на чыстую ваду, бо, калi ён трапiць у нерат, Элiз Жандро першая захiхiкае яму проста ў твар i ўпiкне, што ён бяссiльны зразумець iх свет, бо не з'яўляецца членам клуба Гоша.

Неабходна сканцэнтравацца на лесвiчнай пляцоўцы. Вось маленькi кружок гэта Элiз. У iхняй сям'i толькi жанчыны наследуюць характар старога Бальтазара, пустэльнiка з авеню дзю Буа. Стары сам так сцвярджаў, а хто ж лепей разбiраўся ў гэтым?

Дык вось: чаму яна кiдаецца да акна, расхiнае шторы i клiча на дапамогу?

Хвiлiначку, хвiлiначку, месье камiсар... Не забывайце пра Мiнара флейтыста, бо менавiта Мiнар парушыць планы...

Нiхто не паспеў выйсцi з дому, калi Мiнар пазванiў у дзверы, а менавiта тады, як ён вёў перагаворы з Луi, з лесвiцы данёсся мужчынскi голас: "Не марнуйце часу, Луi!"

I легкавушка Дэдэ рванулася з месца. Увага! Яна знiкла не назусiм. Толькi зрабiла круг вакол квартала. Значыць, Дэдэ некага чакаў.

Але вось ён вярнуўся. I што, ён толькi праехаў па вулiцы? Нiдзе не спынiўся? Цi сеў у машыну той чалавек, якога ён чакаў?

Чорт пабяры, хай пакiнуць яго ў спакоi! Ён не жадае болей пiць. З яго даволi! Ён працуе. Чуеце? Я працую!

Я ўзнаўляю ўсё ў памяцi!

Яму душна. Ён адбiваецца. Ён нiкому не дазволiць здзекавацца з яго, нават уласнай жонцы. Проста да слёз крыўдна. Яму сапраўды хочацца плакаць, гэта жорстка - так прынiжаць яго. Нельга пагарджаць iм i смяяцца з кожнага яго слова толькi таму, што ён сядзiць на тратуары.

Яму болей не давераць весцi следства. Яму ж i гэту справу даручылi без асаблiвай ахвоты. Хiба гэта яго вiна, што, дзеля таго каб даведацца, што ў людзей наўме, ты часам вымушаны пiць з iмi?

– Жуль...

Ён адмоўна кiвае галавой.

А вось ён возьме i не расплюшчыць вачэй - назло iм. Ён сцiскае зубы. Ён хоча, каб твар яго меў злосны выгляд.

– Жуль, гэта...

– Ну, дружа Мэгрэ?
– чуецца яшчэ нечы голас.

Клятва iмгненна забыта. Мэгрэ адным рухам выпростваецца, i яго працiнае такi боль, нiбы ён урэзваецца ў столь. Ён iнстынктыўна хапаецца рукой за галаву i здагадваецца, што яна ўся забiнтавана.

– Выбачайце, месье камiсар...

– Прашу прабачэння, што разбудзiў вас.

– Я не спаў.

Жонка таксама тут, яна ўсмiхаецца яму i падае з-за спiны Лё Брэ нейкiя незразумелыя знакi.

– Якая гадзiна?

– Палова адзiнаццатай. Я толькi на рабоце даведаўся, што здарылася.

– Яны напiсалi рапарт?

Рапарт на яго! Якая ганьба. Звычайна рапарты пiсаў ён, i ён выдатна ведае, як гэта робiцца.

"Сёння ноччу ў дваццаць тры гадзiны сорак пяць хвiлiн, будучы на пасту на авеню дэ Ваграм, мы былi паклiканы..."

Затым радкi накшталт:

"...да нейкага суб'екта, якi валяўся на тратуары i заявiў, што яго завуць Мэгрэ, Жуль-Амедэ-Франсуа..."

Камiсар быў, як заўсёды, бадзёры, свежы, апрануты ва ўсё перламутрава-шэрае, з кветкай у пятлiцы. Да Мэгрэ данёсся пах партвейну камiсар часам браў зранку чарку гэтага вiна.

– Палiцыя на Паўночным вакзале паспела арыштаваць iх.

Ты глядзi! А ён амаль забыўся пра iх! I яму раптам так захацелася паўтарыць любiмы выраз флейтыста: "Гэта не мае значэння!"

I ён сказаў бы праўду. Таму што для яго цяпер не мае значэння нi Дэдэ, нi Люсiль, нi нават баксёр, якi, як павiнна быць сказана ў рапарце, ледзь не забiў яго "тупым прадметам".

Яму няёмка ляжаць у ложку ў прысутнасцi свайго шэфа, i ён высунуў ногi з-пад коўдры.

– Ляжыце спакойна.

– Я добра адчуваю сябе, паверце.

– Доктар гэтаксама думае. I тым не менее, вам неабходны яшчэ некалькi дзён спакою.

– Нiзавошта!

У яго хочуць свiснуць распачатую iм справу. Яму ўсё ясна. Не, ён не дапусцiць гэтага!

– Супакойцеся, Мэгрэ.

– Я спакойны, выключна спакойны. I ведаю, што кажу... Нiшто не замiне мне пайсцi куды трэба.

– Ды гэта ж не спешна. Я разумею вашу нецярплiвасць, але што да вашай справы, паверце, будзе зроблена ўсё, што вы палiчыце неабходным.

Ён сказаў "вашай справы", - ну канешне, ён жа пачцiвы чалавек. Лё Брэ машынальна запалiў цыгарэту i збянтэжана паглядзеў на мадам Мэгрэ.

– Не саромцеся, калi ласка. Мой муж з ранку да вечара смокча сваю люльку, нават у ложку.

– Дарэчы, падай мне люльку.

– А можна?..

– Хiба доктар сказаў, што мне няможна палiць?

– Не, пра гэта ён нiчога не гаварыў.

– У такiм разе?..

Яна расклала на туалетным столiку ўсё, што знайшла ў яго кiшэнях, i прынялася набiваць яму люльку, потым падала яе разам з запалкамi.

– Пакiдаю вас, - сказала яна i падалася на кухню.

Мэгрэ хацеў прыгадаць усё, пра што думаў усю ноч. Але ў галаве застаўся толькi цьмяны ўспамiн, i, аднак, у яго было адчуванне, што ён наблiзiўся да праўды. Максiм Лё Брэ сеў на крэсла; адчувалася, што ён нечым заклапочаны. Ягоны сакратар павольна, памiж дзвюма зацяжкамi прамовiў: