Славяне в древности
Шрифт:
Praistorija jugoslavenskih zemalja. IV Sarajevo, 1983; Benac A , tovic B. Glasinac. Sv // Die Eisenzeit. Sarajevo, 1957; Vasid R. Kultume grupe starijeg gvozdenog doba u Jugoslaviju Beograd, 1973, Kilian K. Zur FrOheisenzeit in Albanien // lima. T 4. 1976 S 191—196.
Covid B. Die Ethnogenese der Illyrier aus der Sicht der Vor- und Frtlhgeschichte II Ethnogenese eu¬ropaischer VClker. S 55—74
Krahe H. Die Sprache der Illyrier…; Mayer A. Die Sprache der alten Illyrier Bd 1—2. Wien, 1957—1959, KatiCit R Ancient languages of the Balkans. Pt. 1—2 The Hague; Paris, 1976.
В литературе высказывалась догадка об отнесении этого языка ранним славянам (см.: Трубачев О.Н. Этногенез и культура древнейших славян… С. 96—102).
Randall Mocver D. The Iron Age in Italy. London, 1927; Barfield L. Northern Italy before Rome. Lon¬don, 1971.
Kastelic J. Situlenkunst: MeisterschCpfungen prahistorischerBronzearbeit. Wien; Mflnchen, 1964; Frey
Krahe H. Das Venetische. Heidelberg, 1950; Pellegrini G В , Prosdocimi A.L. La lingua venetica. V. 1—2. Padova, 1967; Lejeume M Manuel de la langue venfete Heidelberg, 1974.
Krahe H. Ligurisch und Indogermamsch // Germanen und Indogermanen (Festschrift fhr H.Hirt) Bd. П. Heidelberg, 1936. S. 241—270; Idem. Ortsnamen als Geschichtsquelle II Schrift der UniversiUt Heidelberg 1950 H. 4. S 159—191; Cihar V. Die charakteris- tische Zfige des Mediterranen Substrat II Archiv Ori-ental! V. ХХЛ. Roma, 1954; Battisti €. L’opera fi- lologia di Francesco Ribezzo I I Studi etruschi. V ХХШ Firenze, 1954. P. 503—520; Hubschmid J. Zur Geschichte, Problematik und Methodik der Erklarung von Ortsnamen aus dem mediterranen Substrat II VI Intemationaler Kongress fhr Namenforschung. Bd П. Mtlnchen, 1961. S 384—402; Idem. Ortsnamen vorin- dogermanischen und indogermanischen Ursprungs im Ligurischen II X Intemationalische Kongress ftlr Na¬menforschung Ш. Supplement. Disputationes und Montion Vocabula. Wien, 1971. S. 217—240.
Saflund G Le terramare delle province di Modena, Regio Emilia, Parmae Piacenze. Roma; Lund, 1939.
La necropole di Vtllanova. Roma, 1870; Trump D.H. Central and Southern Italy before Rome. London, 1966 P 137—144; Barfield L Northern Italy P. 104—126, Paliottino M Storm della prtma Italia. Milano, 1984
Barfield I. Nothern Italy ..P. 127—136; Laviosa-Zambotti P. Le origini della civelta di Golasecca // Studie etruschi. V. IX. Fiereze, 1935. P. 371—390
Devoto G. The languages of Italy. Chicago; London, 1974, Buti G.G., Devoto G. Preistoria e storia delle regiom d’ltalia Firenze, 1971.
Borgognini Terli S.M, Mazzotta F. Physical Anthropology of Italy from the Bronze Age to the Barbaric Age // Ethnogenese europaischer VClker Aus der Sicht der Anthropologie und Vorund Frtlhgeschichte. Stuttgart; New York, 1986. P. 147—172.
Сравнительная грамматика германских языков. Т. I. М., 1962. С. 17, 18, 119; Жирмунский В.М. Введение в сравнительно-историческое изучение германских языков. М.; Л., 1964. С 39, 40; Wenskus R. Stammesbildung und Verfassung Das Werden der frtlhmittelalterlichen Gentes K6ln; Wien, 1977 S. 154—157.
Die Germanen Geschichte und Kultur der gemrnnischen Stamme in Mitteleuropa. Bd. 1. Berlin, 1978; Ament H. Die Ethnogenese der Germanen aus der Sicht der Vor- und Frtlhgeschichte II Ethnogenese europaischer VClker. Aus der Sicht der Anthropologie und Vor- und Frtlhgeschichte Stuttgart; New York, 1986 S 247—256; Mildenberger G. Die Germanen in der archaologischen Fcrschung nach Kossinna II Geraianenprobleme in heutiger Sicht. Berlin, New York, 1986 S. 310—320.
Schlette F. Die Germanen zwische Thorsberg und Ravena. Leipzig; Jena; Berlin, 1977. S 20, Uslar R. Die Germanen vom 1. bis 4. Jahrhundert n. Chr II Handbuch der europaischen Wirtschafts- und Sozial- geschichte Stuttgart, 1980 S. 38.
Schwantes D. Die Jastorf-Zivilisation // Reineke Festschrift zum 75 Geburtstag. Mainz, 1950. S 119—130, Die Germanen… S 83—117.
На воздействие юго-восточных соседей при формировании ясторфской культуры указывали многие исследователи. В частности, отмечалось, что ранняя ясторфекая керамика безусловно несет в себе отзвуки лужицкой глиняной посуды (Schwantes D. Die Jastorf-Zivilisation S. 127, Idem Jastorf und Latene II Kolner Jahrbuch. Bd. I. 1955. S 99; Leyder A. Zum frohesten Auftreten der Jastorf- Kultur im nordischen Raum II Germania. Bd. 35. 1957. S. 271).
Х-КаЙпинг при рассмотрении про¬блемы становления ясторфской культуры сосредо¬точил внимание на чертах континуитета с местны¬ми древностями, но вместе с тем отмечает несомненное участие в этом процессе и неместных элементов (Keiling Н. Die Formenkreise der VorrB- mischen Eisenzeit in Norddeutschland und das Prob¬lem der Entstehung der Jasrorf-Kultur // Zeitschrift ftlr Archfiologie. 1968. № 2. S 161—177).Die Germanen… S 95—! 15; Ament H. Die Ethnogenese der Germanen … S. 247—256.
Behagbal H. Die Eisenzeit im Raume des richtsrheinischen Schiefgebirges. Wiesbaden, 1943. S. 1 SI¬MS.
Gedl M. Kullura luftcka Krakow, 1975; Coblenz W. Die Lausitzer Kultur der Bronze- und frtlhen Ei¬senzeit Ostmitteleuropas als Forschungsproblem II Ethnographisch-Archfiologische Zeitschrift № 12. Ber¬lin, 1971, Malinowski T Katalog cmentarzysk Iudnofci kultury luiickiej w Polsce Т. 1—II Warszawa, 1961, Niesiolowska-W^dzka A. Poczqtki t rozwoj groddw kultury lufyckiej. Wroclaw, 1974; Studien zur Lausitzer Kultur. Warszawa, 1974.
Gedl M. Kultura przedlu2ycka. Wroclaw, 1975.
Rajewski Z. Biskupin i jego okolica. 1000 lat histom. Warszawa, 1961; Idem. Biskupin. Osiedle obronne sprzed 2500 lat Poznan, 1966.
Трубачев О H. Этногенез и культура древнейших славян… С. 22, 23.
Sulimirslci Т. Kultura lulbycka a Scytowie // WiadomoSci archeologiczny. Т. XVI. Warszawa, 1939—1948 S. 76—100; Idem. Zagadnienie upad- ku kultuTy hizyckiej If Slavia Antiqua. T. L Poznan, 1948 S. 152—162, Bukowski Z. Several Problems Concerning Contacts Lusatien Culture with Scytians //Archaeologia Polona Т. Ill Warszawa, 1960. P 65—88.
Lehr-Splawmski Т. О pochodzemu i praojczyzfiie slowian. Poznan, 1946. S. 46.
Kilian L Haffkustenkultur und Ursprung der Balten. Bonn, 1955
Luka A. Kultura pomorska na Pomorzu Wschodnim. Gdynia, 1959; Luka L.-J. Kultura wschodniopomors- ka na Pomorzu Gdanskim. Wroclaw; Warszawa; Krakdw, 1966; Kostrzewski J. Pradzieje Pomorza. Wroclaw; Warszawa; Krakow, 1966. S. 83—89.
Курганный обряд получил распространение и вне пределов Польского Поморья. В третьем периоде эпохи бронзы курганы зафиксированы нижнеси¬лезских землях западнопольской группы лужицкой культуры, в четвертом периоде — в нижнесилезской, восточновеликопольской и на периферии среднепольской групп. Однако, в отличие от По¬морского региона на территории названных групп лужицкой культуры попрежнему господствовал безкурганный погребальный обряд, курганные захоронения здесь весьма малочисленны и встречены преимущественно на окраинных землях. Весь¬ма вероятно, что появление курганов на окраинах лужицкого ареала отражает инфильтрацию в лу¬жицкую среду населения из более северных областей. Курганы на территории лужицкой культуры характеризуют зону взаимодействия местного на-селения с поморским.
Kostrzewski J. Stosunki mi?dzy kultury lulbyck$ i baltyck^ a zagadnienie wspdlnoty jfzykowej balto-slowiafiskie) II Slavia Antiqua. Т. V. Poznan, 1956. S. 1—75.
Okulic2 J Pradzieje ziem Pruskich od p6lbnego pale- olitu do VH w. n.e. Wroclaw, Warszawa; Krakdw; Gdansk, 1973. S. 201—238; Okulicz L. Settlement and Culture Structures in the East Baltic zone of the Bronze and Early Iron Age II Archaeologia Polona V XVUI. Wroclaw; Warszawa; Krakdw; Gdansk, 1977. S. 37—62. Через западнобалтские земли отдельные эле¬менты лужицкой культуры проникли в Эстонию, Финляндию и Южную Скандинавию (Moora Н Pirmatng’a kopienas jekarta un agra feodalfl sabiedriba Latvijas PSR teritorije. Riga, 1952 22 Psl, Граудонис Я. Латвия в эпоху поздней бронзы и раннего железа. Рига, 1967. С. 133; Вассар А.К. Укрепленное поселение Асва на острове Сааремаа II Дреннне поселения и городища. Таллин, 1956 С. 120; Moopa Х.А. Вопросы сложения эстонского народа н некоторых соседних народов в свете данных археологии II Вопросы этнической исто¬рии эстонского народа. Таллин, 1956. С. 95, 96; Meinander C.F. Die Bronzezeit in Finnland II Suomen Mumaismuistoyhdistyksen Aikakauskirja. T. 54 Helsinki, 1954. S. 33, 150, 177, 202; Baudou E Die regionale und chronologische Einteilung der jungeren Bronzezeit im Nordischen Kreis. Stock¬holm, I960.