Великая Отечественная война советского народа (в контексте Второй мировой войны)

4. ПАСТАНОВА ВАЕННАГА САВЕТА 1-ГА БЕЛАРУСКАГА ФРОНТУ «АБ МЕРАХ ДАПАМОГІ З БОКУ ФРОНТУ Ў АДНАЎЛЕННІ НАРОДНАЙ ГАСПАДАРКІ БЕЛАРУСКАЙ РЭСПУБЛІКІ»

25 лютага 1944 г.

Цяпер, у 1944 г., калі кожны дзень вызваляюцца ад нямецкіх захопнікаў усё новыя і новыя разбураныя раёны Беларусі, на ўсю шыр паўстае задача быстрага і ўсебаковага аднаўлення народнай гаспадаркі.

Асабліва важна не ўпусціць вясенні перыяд, калі кожны дадатковы гектар засеянай зямлі павялічвае харчовыя рэсурсы краіны і ўмацоўвае калгасы.

На долю Беларусі выпаў цяжар з самага пачатку вайны трапіць пад прыгнёт германскага фашызму. Здзекі немцаў над беларусамі бяспрыкладныя ў гісторыі. Усё, што стварыў беларускі народ за 25 гадоў савецкай улады, знішчалася, спальвалася і рабавалася нямецкімі варварамі. <…>

Але ніякая сіла не здолела зламіць волю беларускага народа да аднаўлення свайго свабоднага шчаслівага жыцця, якое бурна расквітнела за гады савецкай улады. Да рашэння задачы па аднаўленню народнай гаспадаркі ў агульным і правядзенню вясенняй сяўбы ў прыватнасці войскі 1-га беларускага фронту не могуць аднесціся абыякава.

Мы маем для гэтага разнастайныя формы і крыніцы. Гэтыя формы і крыніцы ставіць само жыццё. Важна, што кіруючыя генералы, афіцэры, уся маса сержантаў і салдат поўнасцю і правільна разумеюць веліч гэтай задачы і пранікліся разуменнем неабходнасці зрабіць усё магчымае для загойвання глыбокіх ран, якія нанесла вайна народнай гаспадарцы.

У мэтах аказання ўсебаковай дапамогі беларускаму народу па аднаўленню гаспадаркі Ваенны савет 1-га Беларускага фронту.

Пастанаўляе:

1. Па лініі санітарнага ўпраўлення:

а) Выдзеліць 5 эвакашпіталяў для арганізацыі 5 бальніц. Укамплектаваць 5 бальніц і 5 аптэк маёмасцю і хірургічным інструментам;

б) Абсталяваць адзін стацыянарны рэнтгенаўскі кабінет, тры клінічныя лабараторыі, адну сан. гігіенічную лабараторыю, адзін зубаўрачэбны кабінет і адну зубапратэзную лабараторыю.

<…>

3. Па лініі аўтамабільнага ўпраўлення:

а) Перадаць СНК Беларусі для народнай гаспадаркі 50 грузавых аўтамашын айчынных марак, якія патрабуюць капітальнага рамонту, і адрамантаваць іх звыш плана, а таксама 50 аўтамашын інамарак, якія патрабуюць капітальнага рамонту, акрамя таго, з капітальнага рамонту перадаць 2 «Вілісы»;

<…>

в) Падрыхтаваць для МТС і калгасаў 100 вадзіцеляў з мясцовага насельніцтва. <…>

6. Па лініі дарожнага ўпраўлення:

а) Аднавіць разбураных мастоў 300 пагонных метраў. Аднавіць разбураныя будынкі ў 3-х МТС і разбураныя пабудовы ў 5-і калгасах, пабудаваць 10 лазняў;

б) Аказаць тэхнічную дапамогу па рамонту с/г інвентару ў 5-ці калгасах, мед. дапамогу (праз свае медпункты) у 50 населеных пунктах, ветдапамогу калгасам у 100 населеных пунктах;

в) Выдзеліць на вясенне-пасяўныя работы ў калгасах 20 трактараў.

<…>

9. Па лініі інжынернага ўпраўлення: а) Аднавіць сіламі сваіх войск гарадскую электрастанцыю ў гор. Гомелі. б) Аднавіць прамыслова-камунальных будынкаў на працягу 2-х месяцаў у памеры 25 000 кв. метраў;

в) Аказаць дапамогу Добрушскаму папяроваму камбінату ў аднаўленні электрагаспадаркі;

г) Сіламі інж. войск адрамантаваць 10 розных станкоў; <…>

10. На працягу лютага – сакавіка адрамантаваць і абсталяваць сіламі УТ (Упраўлення тылу. – Ред.) фронту адзін дзіцячы дом на 15 месц для дзяцей-сірот Айчыннай вайны з поўным абсталяваннем і харчова-рэчавым забеспячэннем на 1944 г.

11. Даручыць ваенным саветам усіх армій і камандаванню запасной брыгады ў гэты тэрмін абсталяваць па адному дзіцячаму дому на 150 месц і перадаць іх Беларускаму ўраду. <…>

Камандуючы войскамі

1-га Беларускага фронту

генерал арміі Ракасоўскі

Член Ваеннага савета

1-га Беларускага фронту

генерал-лейтэнант Цялегін

Гвардыі генерал-маёр і/с Стахурскі

ЦАМО РФ, ф. 50-й армии, оп. 9783, д. 100, л. 233–234.

5. СА ЗВАРОТУ ВАЕННАГА САВЕТА 3-ГА БЕЛАРУСКАГА ФРОНТУ ДА ВОЙСК ФРОНТУ Ў СУВЯЗІ З ПАЧАТКАМ БЕЛАРУСКАЙ НАСТУПАЛЬНАЙ АПЕРАЦЫІ

22 чэрвеня 1944 г.

Таварышы чырвонаармейцы, сержанты і афіцэры!

Войскі нашага фронту, выконваючы загад Вярхоўнага Галоўнакамандавання, сёння пераходзяць у рашучае наступленне на ворага.

Краіна ўсклала на нас слаўную і пачэсную задачу – давяршыць разам з усёй Чырвонай Арміяй справу поўнага ачышчэння савецкай зямлі ад гітлераўскай нечысці. Радзіма-маці, савецкі народ… далі нам свяшчэнны загад – наступаць, скрышальна граміць ворага і ісці толькі наперад і наперад!

Доблесныя воіны!

Наперадзе перад вамі зямля шматпакутнай, катаванай фашыстамі Савецкай Беларусі. Фашысцкія вылюдкі здзекваюцца над зняволенымі савецкімі людзьмі, зверскі знішчаюць безабаронных жанчын, старых і дзяцей. У попел і руіны ператварылі фашысты квітнеўшыя гарады і вёскі Беларусі. Яны разбурылі гістарычныя помнікі і паставілі вісельні. Стогне пад фашысцкім прыгнётам родная Беларусь, просіць ратунку ў вас і кліча да бязлітаснай помсты.

Надышоў час суровай расплаты!

Мы ідзем наперад, на вызваленне Савецкай Беларусі. Перамога над ворагам зараз блізкая як ніколі. <…>

Біце ворага без літасці і стомленасці! Помсціце ворагам за ўсё: за нашы разбураныя гарады і вёскі, за забітую маці, бацьку, за зганьбаваную жонку, сястру, нявесту; за расстраляных, спаленых, скалечаных, безабаронных, ні ў чым не вінаватых дзяцей; за таварышоў, што загінулі ў баі. Помсціце фашыстам за кожны дзень перажытых нашым народам пакут і мук. Няхай вашы ўдары будуць імклівымі, дакладнымі і бязлітаснымі.

Наперад, на захад, доблесныя воіны!

Наперад, на вызваленне роднай Беларусі! <…>

ЦАМО РФ, ф. 241, оп. 2656, д. 51, л. 375.

6. ПИСЬМО НАЧАЛЬНИКА ПОЛИТУПРАВЛЕНИЯ 1-ГО БЕЛОРУССКОГО ФРОНТА ГЕНЕРАЛ-МАЙОРА С. Ф. ГАЛАДЖЕВА СЕКРЕТАРЮ ЦК КП(Б)Б П. К. ПОНОМАРЕНКО «О НАСТРОЕНИЯХ НАСЕЛЕНИЯ РАЙОНОВ БЕЛОРУССИИ, ОСВОБОЖДЕННЫХ ОТ НЕМЕЦКОЙ ОККУПАЦИИ»

29 июня 1944 г.