Дэпэш Мод

– Куды?

– Ня ведаю, – кажа Сабака, – дахаты.

– Ты што, зьбіраешся ў такім стане перціся праз увесь горад? – кажу. – Зь бюстам на руках? Цябе возьме першы ж патруль.

– Давайце да ранку пераседзім, – раптам спакойна кажа Вася. Ён ужо апрытомнеў, ходзіць па пакоі, цягне з падваконьня нейкія брашуры, засоўвае у кішэню нейкую пакусаную асадку, адным словам – ён адзіны, хто не панікуе. – Раніцай нармальна выйдзем і ніхто нас ня возьме. Галоўнае – дасядзець да ранку.

– Так, – пагаджаюся я, – галоўнае – дасядзець.

5.30

Я спрабую разбудзіць Чапая, той толькі загаворвае скрозь сон на нейкай сваёй мове, на мове тагасьветных марксыстаў-леніністаў і адварочваецца ад мяне. Добра, кажу я Васю, пакінем яго тут, хай потым сам разьбіраецца, ён усё гэта ў прынцыпе прыдумаў, таму гэта ягоныя праблемы, добра, кажа ў сваю чаргу Вася, правільна, але Молатава бярэм з сабой, на фіга? кажу, на фіга нам Молатаў? засыплемся зь ім, па-першае, тлумачыць Вася, калі яго тут раніцай знойдуць – Чапаю кранты, адразу зразумеюць, хто дзьверы выламаў. Па-другое – Молатава можна здаць, ён жа ня проста шматок каляровага мэталу, ён жа яшчэ і скульптура, ёсьць людзі, якія плоцяць за такія рэчы вялікія бабкі. Ня ведаю, кажу я, ня ведаю, хто б заплаціў за Молатава вялікія бабкі, яшчэ за жывога – ладна, а за гэтую мумію, паказваю я, ну, ды хопіць, паспрабуем здаць, толькі каму?

Каму з маіх знаёмых можна здаць бюст Молатава? Вось так вызначаецца ўзровень асяродьдзя, у якім ты знаходзішся, так і не інакш. Ну, у мяне няма знаёмых антыквараў, знаёмых ювеліраў, знаёмых трунароў у мяне таксама няма, што маглі б зьбіць з гэтага бюста вусы і перарабіць яго ў галаву якой-небудзь Падзаборнай Людмілы Кузьмінішны, якая гераічна пала пад коламі пятага трамваю на скрыжаваньні вуліц Пушкінскай і Весьніна і там такі пахаванай, паколькі сабраць разам усё тое, што там ад яе засталося – на тым скрыжаваньні – выявілася немагчымым, вось, трунароў у мяне таксама знаёмых няма, далей – знаёмых скульптараў, для якіх гэты суправаджальны матэрыял зьяўляўся хоць бы якой эстэтычнай каштоўнасьцю, у мяне няма, знаёмых камуністаў, акрамя Васі і Чапая, для якіх гэта быў бы прадмет культу – няма, знаёмых дырэктараў гістарычных музэяў, для якіх гэты дзёўбаны геданіст меў бы якую-ніякую гістарычную вартасьць – няма, больш за тое – я ўпэўнены, што такіх дырэктараў музэяў няма наагул у прыродзе, вось што я думаю. Вось так, мне нават няма каму сплавіць зьнешне цалкам прыстойны бюст Молатава, члена цк, бля, як я жыву і дзеля чаго? дзеля чаго гэта ўсё? уся гэтая барацьба за выжываньне? Гульня на ўтрыманьне рахунку? дзеля чаго? мне зараз 19, праз 5 год, калі я не памру ад бытавога трыперу, мне будзе ўсяго толькі 24, Гайдар у такім веку ўжо нават палкі не вадзіў, што я буду рабіць у свае 24? ці будуць у мяне палкі? і калі будуць – куды я іх павяду? у прынцыпе я магу рабіць што заўгодна, ну, амаль што заўгодна, але тут такая праблема – што я нічога не хачу рабіць, гэта для мяне больш натуральна, хоць і ня ўсе гэта разумеюць, такая вось праблема.

Марусі! – выгукае Сабака, які перад гэтым стаяў ля вакна і нэрвова ўглядаўся ў сьвежы чэрвеньскі ранак, – Марусі можна, у яе поўная кватэра такога гаўна, можа ёй і гэты помнік падыйдзе. І тут мы ўсе ўзгадваем пра Марусю.

Але Марусі трэба папярэдне патэлефанаваць, просто так да яе завальвацца нельга – будзе горш. Маруся – гэта такі кшталту масток у зьнешні сьвет, уласна, ад яе ўпершыню ў жыцьці я даведаўся, што таксі, выяўляецца, можна карыстацца ня толькі, калі спазьняешся на вакзал, ці калі цябе п’янага давозяць да дому – а проста так. Вось проста ты выходзіш з дому і маеш кудысьці ехаць, і вось бярэш таксі. І што найпарадаскальнейшае – плаціш у канцы падарожжа таксісту бабкі – раней я ня ведаў, што і так можна, яна першая мне гэта паказала. І гэта пры тым, што яна самая малодшая сярод нас усіх. Ёй усяго толькі гадоў 16. Там такая гісторыя – яе тата з Каўказу, ён – я ня ведаю – ці то грузін, ці то азэр, па-мойму ўсё-ткі грузін, я ў гэтым не разьбіраюся, адным словам, ён генэрал, сапраўдны генэрал са сваёй колькасьцю гарматнага мяса ў казармах і самалётаў у ангарах, першую палову свайго цяжкага афіцэрскага жыцьця ён качаваў па Саюзе, ахоўваючы, я так разумею, мірнае неба нашай Айчыны, апошнія гадоў 10 завіс у Харкаве, з жонкай разьвёўся, іхняя адзіная дачка падрасла і паслала абаіх, генэрал купіў ёй прыкольную двухпакаёвую кватэру ў крутым будынку на плошчы, зь відам на муніцыпалітэт, праўда, на апошнім паверсе, пад самай вежай, на штосьці больш прыземленае ў яго не хапіла ці то бабак, ці то ракет на продаж, але ўсё гэта было крута, Маруся вучылася ў крутой школе, мела плойму грошай, ледзь не нарадзіла год таму, у свае 15, тата-генэрал ледзь-ледзь упрасіў яе зрабіць аборт, падарыў ёй за гэта жыгуль, Маруся на дзіва лёгка пагадзілася – аборт зрабіла, жыгуль расхуячыла і далей жыла сабе сваім жыцьцём, якое яна, з прыроджанай каўказскай мудрасьцю і жыцьцярадаснасьцю, своечасова падзяліла на прыгожае і карыснае – прыгожым у гэтым выпадку была крутая школа, двухпакаёвая кватэра і расхуячаны жыгуль, а карысным – усё тое сьмецьце і ўсё тое непатрэбства, зь якім яна мела справу ў вольны ад навучаньня час – Маруся ведала Сашу Чарнецкага, хадзіла на панк-канцэрты, жэрла таблеткі, паліла траву, піла партвейн, праўда без залежнасьці, то бок зранку пасьпяхова вырыгвала рэшткі паганага алькаголю і ішла вучыць Лабачэўскага ці што яны там у школах вывучаюць. Параноя, адным словам, тыповая параноя, за гэта мы яе і любілі. Да яе час ад часу можна было заваліць, толькі папярэдне патэлефанаваць і назвацца – яна нас ня ўсіх памятала, хоць і спала з усімі, для яе гэта быў ня сэкс, для яе гэта было штосьці значна цікавейшае, я ня ведаю што. Мы напіваліся ў яе пантовай кватэры, крычалі на яе балконе зь відам на муніцыпалітэт, глядзелі яе відэа, а потым засыналі ў яе ложку, часам нават безь яе. Мне ў гэтым выпадку нават ня столькі сэкс падабаўся, колькі сама магчымасьць прачнуцца з кімсьці, не аднаму, не сам-насам са сваім пахмельлем і сваімі крывавымі начнымі відзежамі, прачынацца з кімсьці – гэта заўсёды прыкольней, нават калі гэта Маруся, якая не памятае, як цябе завуць і што ты зь ёй учора рабіў. Яна надзвычай абыякава да нас усіх ставіцца, дакладней, яна кожны раз ставіць нас на месца, яна заўжды нібы гаворыць – тое, што вы ўсе ўчора мелі мяне, сьведчыць толькі пра тое, што зараз вы забярэце з сабой свае зарыганыя шмоткі, усю пустую тару, увесь свой канабіс, увесь свой гемарой, усё сваё гаўно і зваліце ў сваю каналізацыю, а я – Маруся – застануся тут, зраблю сабе малочны кактэйль і буду глядзець на ранішні муніцыпалітэт, да якога вось-вось пачнуць зьяжджацца ўсякія дэпутаты ці проста выпадковыя ўблюдкі, і гэта заўжды дзейнічала – прынамсі мяне гэта забівала кожнага разу, без варыянтаў, я разумею пра сябе ўсё, чаго мне пра мяне свайго часу не сказалі бацькі, не сказалі невядома чаму, магчыма, ім проста было мяне шкада.

Так ці інакш, але да яе без званка прыходзіць проста ня варта, можна нарвацца на старога генэрала, хоць я яго, шчыра кажучы, у вочы ніколі ня бачыў, Маруся неяк усё гэта разводзіла, яна любіла сябе і сваё жыцьцё і, вядома ж, не хацела, каб у яе булёне плавалі лішнія мухі, акрамя таго, стары, мабыць, і сам падазраваў, што яго ўлюбёная дачка-Маруся не заўсёды прытрымліваецца ўнутранага гарнізоннага распарадку, таму, калі хацеў наведаць дзіцё, таксама заўжды папярэдне тэлефанаваў ёй, такі ўжо ў іх на Каўказе звычай, тады яна выкідала за акно ўсіх сваіх выпадковых гасьцей, прымушала іх забіраць з сабой пустую тару і недарэзаную вараную кілбасу, высыпала праз фортку бычкі, выкідала ў сьметніцу ўсе бульбулятары, ссыпала крошкі ва ўнітаз, адным словам – згортвала дэкарацыі і вярталася да нармальнага жыцьця, у якім быў тата-генэрал, узброеныя сілы рэспублікі, рэгулярнае харчаваньне, спартыўныя залі, тэнісныя корты, нармальныя знаёмыя, вышэйшая адукацыя, добрая музыка, маецца на ўвазе – жывая добрая музыка, ня ў запісах, хоць і добрыя запісы таксама – карацей, увесь той мінімальны набор пратэзаў і штучных сківіцаў для больш зручнага перасоўваньня па гэтым жыцьці, якімі цябе адорвае сістэма ў тым выпадку, калі ты пагодзішся перапісаць у сваім тэстамэнце на яе імя ўласныя ныркі, лёгкія, палавыя органы і душу. Яна ўсе гэтыя пратэзы мела, таму магла сабе дазволіць выпендрывацца і час ад часу досыць такі глыбока занурвацца ў каналізацыйныя люкі грамадства, залазіць на пару сутак на адваротны бок месяца, што да таго ж знаходзіўся ўвесь час ня так ужо і далёка адсюль – перабываць там нейкі час на траве і партвейне, далучыцца хоць часова да Вялікай Нэрвовай Сыстэмы, Рванага і Залатанага Сеціва Кровазвароту і Каханьня, занурыцца з галавой у плыні лімфы, лайна і спэрмы, на самым дне якіх, як некаторыя думаюць, і знаходзяцца найбольш масыўныя і цудоўныя кавалкі шчасьця, хоць напраўду там нічога няма, гэта ўжо я вам дакладна кажу.

6.00

Таму мы ёй абавязкова затэлефанавалі б, калі было б адкуль, але выходзіць так, што найбліжэйшы тэлефон знаходзіцца на кпп, дзе нас чакаюць ахоўнікі зь ятаганамі й агнямётамі, з ручнымі гранатамі і супрацьпяхотнымі мінамі, дбайна закапанымі на завадскіх клюмбах, адным словам – я б туды не пайшоў, асабліва маючы пры сабе вусатага Молатава, лепш ужо іншым разам, як-небузь калі ўсё ўсталюецца, мы лепш забярэм усё, што нам трэба – гаворым мы між сабой і забіраем усё бухло і рэшткі травы, Вася нават нейкія брашуры бярэ з падваконьня – і мы вылазім праз плот. Я яшчэ кажу, можа, – кажу, – запіску Карбюратару пакінем, каб ведаў, дзе нас шукаць, але Вася скептычна кажа, што гэта будзе запіска не для Карбюратара, а для пракурора, таму, сапраўды – навошта нам лішні клопат, раз ужо так здарылася, то трэба з годнасьцю выйсьці з гэтай сытуацыі, па-іншаму і быць ня можа. Чапай працягвае пераварочвацца ў ложку вакол уласнай восі, так, нібы хтосьці яго ў сьне раскручвае, бы нейкі махавік, жадаючы запусьцісь нешта вельмі важнае для гэтага сьвету, але яно ўсё ніяк не запускаецца, круці гэтым махавіком, не круці, усё адно нічога не атрымаецца, толькі спакутаванае і хворае цела будзе балець, як аскепак, усаджаны д’ябальскімі артылерыстамі ў задніцу марксызму-ленінізму і пакінуты там на ўспамін яшчэ адной загубленай душы.

6.15

Мы праходзім ранішнім прыватным сэктарам, выходзім на тую самую плошчу перад цыркам, я цягну вусатага Молатава, Сабака цягне бухло, брагу мы, вядома, ня сцэджвалі, але свае, сумленна вырваныя ў дзядзі Робэрта тры каньякі, мы пакінулі пры сабе, а Вася ідзе проста так, яму найгорш, ва ўсякім разе ён так кажа, і ў нас няма падставаў, каб яму ня верыць. Нам тут толькі перабегчы праз мост, павярнуць да царквы, прапаўзьці некалькі кварталаў і выйсьці на плошчу, там яшчэ раз перабегчы вуліцу і заскочыць у пад’езд будынку зь вежай, і калі нам пашчасьціць і нас ніхто ня спыніць, жыцьцё пасьпяхова працягнецца яшчэ на некалькі гадзін, да абеду дык дакладна.

6.45

Маруся зноў пафарбавалася. У арыгінале яе валасы маюць, здаецца, чорны колер, мабыць чорны, гэта было б натуральна, усё-ткі яна з Каўказу, зараз яна пафарбаваная ў нешта цёмна-чырвонае і вельмі коратка пастрыжанае, на ёй чорны халацік, пад якім ужо нічога, акрамя самой Марусі, няма, яна вывальвае ўсё гэта на нас, нам і бяз гэтага дрэнна, а тут яшчэ такое, вы хто? пытаецца яна спачатку, потым пазнае-ткі Васю, мяне яна ніколі не пазнае, і гэта мяне ўжо нават ня крыўдзіць, а Сабака наагул ні на што не прэтэндуе, ну, – кажа, – што – прынесьлі? яна яшчэ сьпіць, проста стоячы пасярод калідору, стаіць і сьпіць, але пра нешта размаўляе з намі, дрэнна, праўда, размаўляе, але хоць нешта, добра што наагул нас пусьціла. прынесьлі? пытаецца яна зноў. што прынесьлі? не разумее яе Вася. Ну вы ж абяцалі – кажа Маруся, я напружваюся, нешта тут ня тое, можа, лепш адразу зваліць і не чакаць чарговых непрыемнасьцяў з боку генэралітэту, вы ж толькі што тэлефанавалі, – напаўсонна кажа Маруся, – я ж прасіла. Гэта ня мы тэлефанавалі, – кажа Вася, – ня вы? зьдзіўляецца яна, ня мы. а што табе трэба? пытаецца Вася. у нас усё ёсьць, можна мы ў цябе перасядзім? Маруся расчаравана паціскае плячыма, маўляў, сядзіце, мне якая розьніца, паварочваецца і зьнікае ў пакоі, а мы застаемся ў калідоры з нашым сябрам Молатавым, членам цк.

– Нешта ня радая яна нам, – кажа Сабака і ідзе на кухню.

– Яна нікому ня радая, – кажу я, ідучы за ім. – Чаго ёй радвацца.

– Ну, а чаго і б не радвацца, – гаворыць Сабака, разьліваючы каньяк па гліняных кубачках. – Калі б мне хто з ранку прынес тры пляшкі каньяку – я б радаваўся.

– Калі б мне, – кажу я, выпіваючы, – зранку прынесьлі бюст Молатава, я б яшчэ падумаў, ці радавацца.

– Трэба яе разбудзіць, – кажа Сабака, наліваючы па новай. – А то неяк непрыгожа – прыйшлі, сядзім, бухаем.

– Сапраўды – непрыгожа, – кажу. – Але лепш не будзіць. Лепш самім паспаць. Я, – кажу, – ужо другую ноч паспаць нармальна не магу. Спачатку мусарня, потым гэты марксыст у кедах. Спаць хачу. Пайшлі спаць.

– Спаць? – пытаецца Сабака. – Ведаеш, я зараз у такім стане, што проста баюся спаць.

– Чаму баішся? – пытаюся.

– Я баюся, што засну і проста не дадумаюся прачнуцца, разумееш?

Сабака налівае па новай, але я ўжо адмаўляюся, усё, кажу, досыць, пайшлі спаць, Сабака незадаволена падымаецца, мы знаходзім у адным з пакояў на канапе Васю, які захутаўся ў нейкую коўдру і пасьпяхова сабе сьпіць, і нам не застаецца нічога іншага, як ісьці шукаць нейкі іншы ложак ці канапу, ну хоць што-небудзь, мы заходзім у іншы пакой і бачым там пасярод вялікага, добра знаёмага нам ложка, Марусю, ужо нават без халаціка, якая запхала галаву пад падушку і так сьпіць і на нас асаблівай увагі не зьвяртае, дзіўная бясконцая ноч, што перацякае ў такі самы ранак, нашы сябры распаўзаюцца па кутках і зь імі губляецца ўся сувязь, яны нібы паміраюць штодня а 7 раніцы, выглядае ўсё гэта ва ўсякім разе менавіта так, калі ня больш страшна, усё – я сплю, – кажу я Сабаку, ён падыходзіць да ложка, пасунься, – кажа Марусі, і адсоўвае яе на край ложка, можаш спаць, – кажа мне, не, кажу, давай ты да яе, чаму я? пытаецца Сабака, а чаму я? кажу, ты ж спаць хочаш, а я, – кажа, – яе баюся. Я пазяхаю і згаджаюся, але ўсё-ткі кладу паміж сабой і Марусяй Молатава, так – на ўсякі выпадак.

9.57

– О, чорт! – крычыць яна. – Гэта яшчэ што такое?!

Я прачынаюся і напалохана гляджу навокал. Побач са мной на ложку сядзіць Маруся, зусім безь нічога, прыкрываецца падушкай і напалохана глядзіць на мяне.

– Чорт! – крычыць яна. – О, чорт! Гэта што такое?

– Не крычы, – я спарабую супакоіць яе. – Чаго ты крычыш?

– Гэта яшчэ што такое? – паказвае яна на бюст адной рукой, другой прытрымліваючы падушку. Сабака таксама прачнуўся і адбег да дзьвярэй. Здаецца, Маруся яго напужала.