Nauka Holenderskiego przez Literatur?: Analiza i T?umaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej

't Werd my inderdaad duizelig, toen ik zoo den eenen bundel voor, den anderen na, opnam, en de opschriften las. (Rzeczywiscie zakrecilo mi sie w glowie, kiedy tak jeden po drugim otwieralem pakiety i czytalem naglowki; 't Werd my inderdaad duizelig – rzeczywiscie zakrecilo mi sie w glowie, toen ik zoo den eenen bundel voor, den anderen na, opnam – kiedy tak jeden po drugim otwieralem pakiety, en de opschriften las – i czytalem naglowki).

Het is waar, er waren veel verzen onder, maar ik vond veel nuttigs ook, en ik stond verbaasd over de verscheidenheid der behandelde onderwerpen. (To prawda, bylo tam wiele wierszy, ale znalazlem tez wiele przydatnych rzeczy i bylem zdumiony roznorodnoscia poruszanych tematow; het is waar – to prawda, er waren veel verzen onder – bylo tam wiele wierszy, maar ik vond veel nuttigs ook – ale znalazlem tez wiele przydatnych rzeczy, en ik stond verbaasd – i bylem zdumiony, over de verscheidenheid der behandelde onderwerpen – roznorodnoscia poruszanych tematow).

Ik erken – want ik houd van de waarheid – dat ik, die altyd in koffi gedaan heb, niet in staat ben de waarde van alles te beoordeelen, maar, ook zonder deze beoordeeling, de lyst der opschriften alleen was reeds kurieus. (Przyznaje – poniewaz kocham prawde – ze ja, ktory zawsze zajmowalem sie kawa, nie jestem w stanie ocenic wartosci wszystkiego, ale nawet bez tej oceny, lista samych naglowkow byla juz ciekawa; ik erken – przyznaje, want ik houd van de waarheid – poniewaz kocham prawde, dat ik, die altyd in koffi gedaan heb – ze ja, ktory zawsze zajmowalem sie kawa, niet in staat ben de waarde van alles te beoordeelen – nie jestem w stanie ocenic wartosci wszystkiego, maar, ook zonder deze beoordeeling – ale nawet bez tej oceny, de lyst der opschriften alleen was reeds kurieus – lista samych naglowkow byla juz ciekawa).

Daar ik u de geschiedenis van den Griek verteld heb, weet ge reeds dat ik in myn jeugd eenigszins ben gelatinizeerd geworden, en hoezeer ik my in korrespondentie onthoud van alle citaten – wat op een makelaarskantoor ook niet te-pas komen zou – dacht ik echter by het zien van dat alles: multa, non multum. (Poniewaz opowiedzialem wam historie Greka, wiecie juz, ze w mlodosci zostalem nieco zlatynizowany, i choc w korespondencji powstrzymuje sie od wszelkich cytatow – co w biurze maklerskim nie byloby na miejscu – jednak patrzac na to wszystko, pomyslalem: multa, non multum; daar ik u de geschiedenis van den Griek verteld heb – poniewaz opowiedzialem wam historie Greka, weet ge reeds dat ik in myn jeugd eenigszins ben gelatinizeerd geworden – wiecie juz, ze w mlodosci zostalem nieco zlatynizowany, en hoezeer ik my in korrespondentie onthoud van alle citaten – i choc w korespondencji powstrzymuje sie od wszelkich cytatow, wat op een makelaarskantoor ook niet te-pas komen zou – co w biurze maklerskim nie byloby na miejscu, dacht ik echter by het zien van dat alles: multa, non multum – jednak patrzac na to wszystko, pomyslalem: multa, non multum).

Of: de omnibus aliquid, de toto nihil. (Albo: o wszystkim cos, o calosci nic).

Maar dit was eigenlyk meer uit een soort van wrevel, en uit zekeren aandrang om de geleerdheid die voor my lag, in 't latyn aantespreken, dan wel omdat ik het precies meende. (Ale to bylo raczej z rodzaju frustracji i pewnej potrzeby, by wiedze, ktora przede mna lezala, nazwac po lacinie, niz dlatego, ze naprawde to mialem na mysli; maar dit was eigenlyk meer uit een soort van wrevel – ale to bylo raczej z rodzaju frustracji, en uit zekeren aandrang om de geleerdheid die voor my lag – i pewnej potrzeby, by wiedze, ktora przede mna lezala, in 't latyn aantespreken – nazwac po lacinie, dan wel omdat ik het precies meende – niz dlatego, ze naprawde to mialem na mysli).

Want, waar ik 't een of ander stuk wat langer inzag, moest ik erkennen dat de schryver me toescheen wel op de hoogte van zyn taak te staan, en zelfs dat hy een groote soliditeit in zyn redeneeringen aan den dag legde. (Poniewaz, gdy dluzej przyjrzalem sie jednemu lub drugiemu fragmentowi, musialem przyznac, ze autor wydawal sie byc na biezaco ze swoim zadaniem, a nawet wykazywal duza solidnosc w swoich argumentach; want, waar ik 't een of ander stuk wat langer inzag – poniewaz, gdy dluzej przyjrzalem sie jednemu lub drugiemu fragmentowi, moest ik erkennen dat de schryver me toescheen wel op de hoogte van zyn taak te staan – musialem przyznac, ze autor wydawal sie byc na biezaco ze swoim zadaniem, en zelfs dat hy een groote soliditeit in zyn redeneeringen aan den dag legde – a nawet wykazywal duza solidnosc w swoich argumentach).

Ik vond daar verhandelingen en opstellen: (Znalazlem tam traktaty i eseje; ik vond daar – znalazlem tam, verhandelingen – traktaty, en opstellen – i eseje).

Over het Sanskrit, als moeder van de germaansche taaltakken. (O sanskrycie jako matce germanskich jezykow; over het Sanskrit – o sanskrycie, als moeder van de germaansche taaltakken – jako matce germanskich jezykow).

Over de strafbepalingen op kindermoord. (O karach za dzieciobojstwo; over de strafbepalingen – o karach, op kindermoord – za dzieciobojstwo).

Over den oorsprong van den adel. (O pochodzeniu szlachty; over den oorsprong – o pochodzeniu, van den adel – szlachty).

Over het verschil tusschen de begrippen: Oneindige tyd en: Eeuwigheid. (O roznicy miedzy pojeciami: nieskonczonosc i wiecznosc; over het verschil – o roznicy, tusschen de begrippen – miedzy pojeciami, oneindige tyd en eeuwigheid – nieskonczonosc i wiecznosc).

Over de kansrekening. (O rachunku prawdopodobienstwa; over de kansrekening – o rachunku prawdopodobienstwa).

Over het boek van Job. (O Ksiedze Hioba; over het boek van Job – o Ksiedze Hioba).

(Ik vond nog iets over Job, maar dat waren verzen.) (Znalazlem jeszcze cos o Hiobie, ale to byly wiersze; ik vond nog iets over Job – znalazlem jeszcze cos o Hiobie, maar dat waren verzen – ale to byly wiersze).

Over proteine in deathmospherische lucht. (O bialkach w powietrzu; over proteine – o bialkach, in deathmospherische lucht – w powietrzu).

Over de staatkunde van Rusland. (O polityce Rosji; over de staatkunde – o polityce, van Rusland – Rosji).

Over de klinkletters. (O samogloskach; over de klinkletters – o samogloskach).

Over cellulaire gevangenissen. (O wiezieniach komorkowych; over cellulaire gevangenissen – o wiezieniach komorkowych).

Over de oude stellingen omtrent het: horror vacui. (O dawnych twierdzeniach dotyczacych horror vacui; over de oude stellingen – o dawnych twierdzeniach, omtrent het: horror vacui – dotyczacych horror vacui).

Over de wenschelykheid der afschaffing van strafbepalingen op laster. (O koniecznosci zniesienia kar za znieslawienie; over de wenschelykheid – o koniecznosci, der afschaffing van strafbepalingen op laster – zniesienia kar za znieslawienie).

Over de oorzaken van den opstand der Nederlanders tegen Spanje, niet liggende in de begeerte naar godsdienstige of staatkundige vryheid. (O przyczynach powstania Holendrow przeciwko Hiszpanii, nie zwiazanych z pragnieniem wolnosci religijnej lub politycznej; over de oorzaken – o przyczynach, van den opstand der Nederlanders tegen Spanje – powstania Holendrow przeciwko Hiszpanii, niet liggende in de begeerte naar godsdienstige of staatkundige vryheid – nie zwiazanych z pragnieniem wolnosci religijnej lub politycznej).