Олох о?о оонньуута буолбатах

– Хайа, тапталлааым, соотоун сорсуйан олороун дуу? Сураа, Сергей Николаевичтыын тыанан-толоонунан таптаан ырааппыт гт дуу? Ол рээ, лэтэ суох, арыгыыт боростуой ыал уолларыгар ойох буола сылдьыбыт дьахтарга ымсыырар эбиттэр дуу? Сокуоннай ойох буолбатах буолаын эр кииттэн эр кииэхэ рмэччи курдук кт сырыттаы. Дьэ, крхпт, т р тэлээрэргин. Итинник дьахтары «сэлээрчэх» диэн ааттыыллар. Сэлээрчэх… – Григорий Нарыйаа ынан кэлэн, итии чэйдээх ыстакааны харбаан ылаат, сибилигин сирэйигэр ыыах курдук туттан байааттаныы турда.

Кыыс кутталыттан срээ тииргэччи тэптэ, сирэйэ итий гынна.

– Тохтоо эрэ, ханнык быраапкынан миигин эиний? Эн киилии испэккэ-ааабакка сылдьыбыты буоллар, мин эйигин кытта холбоон, ыал буолаары олоробун буолбатах дуо? Эн бэйэ хара манайгыттан сылдьар ыалдьыт, хонор хоноо курдук олорбуту. Мин тлх этэ сатаабыппыный? – Нарыйа т да куттаннар, утарсарга сананан, хотоойутук тутунна.

– Мин оннук акаары буолбатахпын, эн бэйээр тэнээбэккин дууабынан тута билбитим. Трппттэрим туунан истэн баран сирэйи мырдыс гыммытын крбтх бн дуо? – Григорий ыстакаанын туппутунан ыган истэ. – Сибилигин маа бэйэлээх маан сирэйгэр итии ууну ыан, ким да крбт ооруом.

– Ыс, онтон… Эр кии элээмэтэ буоллаххына, млтхх илиигин ктн бэйэ саатыа, – Нарыйа чаыйа да санаатар, Григорийы трйэн, куотардыы оостон аан диэки баран истэинэ, уол ыстакааннаах чэйин истиэнээ лт бырааат, кыыы баттаыттан харбаан ылан, муостаа умса садьыйда…

Сергей Николаевич эрчийэр уолаттарыныын уулуссанан срэр-хаамар икки ардынан бэдьэйэн иэн, учууталлар уопсайдарыгар дьахтар хаыытын истэн чугурус гыннылар. Сергей Николаевич йгэр «Нарыйа хаыытыыр!» диэн санаа чаыланныы элэс гынна. Учууталлар уопсайдарын олбуоругар биирдэ баар буолла. Дьиэ аанын тэлэйэ тарпытыгар ынырык хартыына кннэ. Григорий туох да кмскэлэ суох муостаа сытар дьахтары тэбиэлии турарын крт, хайдах да буолуон билбэтэ, кыбдьырына тээт, эр киини эргилиннэри тардан, маыйа тэн баран тнэри охсубутугар киитэ муостаа тиэрэ таылынна. Саа нхтээн туран эрэр Нарыйаны Сергей илиититтэн харбаан туруору тарта. Аан таыгар крн турар рэнээччилэриттэн кыбыстыбакка, нэиилэ байааттаныы турар кыыы кхсттэн й тутан таырдьа тахсарыгар кмлст.

– Массыынабын тргэнник манна аал! – диэн биир уолу соруйда.

– Сп, – диэн уун хатыыр уол срэн акынаабытыгар кэнниттэн икки табаарыс уолаттара тээ сырыстылар.

– Сергей Николевич, ыыт, мин бэйэм барыам.

Эр кии кыыстан тэйэ хаамта. Нарыйа кэлииккээ йнн сукуллан турда. «Бу сааты-сууту, акаары, кээй. Тугу кэлээт, дьону-сэргэни кытта билсибэккэ, эргэ тахсарга тиэтэйбиккиний? Билигин хайа сирэйбинэн оскуолаа барабын. Оскуолаа рэнээччилэрим, учууталлар туох диэн саныахтарай? Бэрт тргэнник мантан барыахха… Бу лгэр саакка киирэн баран, рэх дьылын тмктм этэ диэн, биир ый тууттан олоруом дуо?» Нарыйа тбтгэр онтон да атын иирчэх-баарчах санаалар элэнээн истилэр.

«Тойота-Виста» массыына учууталлар уопсай дьиэлэрин иннигэр хорус гынна. Сергей Николаевич гс кэпсэтиитэ суох, массыына кэлин аанын аан, Нарыйаны олорто.

– Суох, мин ханнык да балыыаа барбаппын, – Нарыйа утарса сатаата.

– Оччоуна ханна бараын? Кыргыттарга илдьэбин дуо?

Сергей Николаевич кэннин хайыан, аыммыттыы крн олорон ыйыппытыттан кыыс кыйахана санаата.

– Суох, ханна да барбаппын. Барытыгар бэйэм буруйдаахпын. Аанньа ахтыбакка, олоунан онньообуппар Григорий буруйа суох, итинтэн атыннык бэйэтин кыыытын этэр кыаа суох буоллаа… Билигин ити кии бардаына, таааспын хомунан, улуус киинигэр киириэм. Дириэктэргэ сайабылыанньабын хаалларыам, – Нарыйа уолга атаахтаабыт куолаынан саарбытыттан бэйэтэ да соуйа санаата. – Оскуола оолоро бары крдлэр. Билигин хас ыал ахсын киэээи аылык сокууската буоллаым.

– Крйэх курдук хайдах мээнэ баран хаалыаххыный? Григорий охторон сытыаран тэбиэлээбитигэр эн кыырпах да саа буруйу суох. Бииги тбэспэтэхпит буоллар, туох буолара биллибэт. Кырбанан баран, хата, Григорий кырдьыгын тааара олороун дуу?

– Кмскэспэппин. Боруоста кинилиин сс тгл сибээстэиэхпин баарбаппын. Хаан эрэ быаарсыахтаахпын сэрэйэр этим эрээри, илиитинэн киириэ диэн санаабатаым. Кырбаабатаа буоллар, биир ыйы тулуйуом этэ. Аны… тулуйар кыах суох. Бу дойдуга иккиин эргиллэр санаам суох… – Нарыйа кистии-саба хараын уутун сотунна.

Кэлииккэ аанын тоо тэбэн, Григорий байааттанаан тахсыбытыгар уолаттар р-тараа сырсан хааллылар. Эр кии массыынаны балачча крн турбахтаат, хсэ-хсэ иннин диэки суксугулдьуйа турда.

– Барар да буоллаххына рэххин тмктээн баран киилии бар. Билигин крээн бардаххына, ааккын-суолгун тэрэр кркэтиилээх сурах рэх управлениетыгар тиийэ тараныа. Мин эйигин улуус киинигэр массыынанан киллэрэн атаарбытым туунан эбэ-эбэ сс тугу кэпсииллэрэ биллибэт. Онон дьиэин хатаа эрэ, кыргыттаргар бгн хонон уоскуйа тс. Чэ, бардыбыт, сп дуо?

Нарыйа, балачча саата суох олорбохтоон баран, сорунуулаахтык массыына аанын тутааын аллараа баттаата.

– Кыргыттарга барбаппын, дьиэбэр хаалабын.

– Соотоун хааларгыттан куттаммаккын дуо? – Сергей Николаевич кыыс сирэйин-хараын одууласта.

– Ааммын хатаныам буоллаа. Сергей Николаевич, эйигиттэн крдбн, миигин крс сатаама. Уонна… аны кэлэн… кн-дьылы тттр эргитэр кыах суох. Бу дойдуттан букатыннаахтык барыам, – кыыс туттуна сатаабытын рднэн хараын уута иэдэин устун тохтоло суох срэр.

Уол кыыы уоскутаары илиититтэн ылбытыгар, Нарыйа, Сергей илиитин кскэ баайы садьыйаат, массыынаттан тргэн лгэрдик тахсан барда.

Дьиэтигэр киирээт, долгуйара бэрт буолан, аанын балачча ууннук бодьуустаан туран хатаата. Григорий атаастаан барбытынааар, Сергей Николаевич киниэхэ боломтотун уурбутуттан ордук долгуйбутун срэинэн сэрэйдэ. рэин бтэрээт сааа ырааппытын курдук санаммыта. Кини уоппускаттан тоо хойутаан киирбитэй? Сергейи аан бастаан крт «ык» гыммыта. «Марина дьоллоох да кыыс, чгэй да уоллаах» дии санаан ылбытын олох умнубат.

Ааны тосуйан тобугуратар тыастан дьик гынна.

Балачча кумуйан олорбохтоон баран, ааа сэрэнэн чугааата.

– Нарыйа, ааын ас эрэ. Соотохпун, – Айыына саата иилиннэ.

Кыыс аан крчгн тл тарпытыгар Айыына киирэн кэллэ. Долгуйбут крнээх, тэ эп-эппэнэс, иэдээ тэтэрбит, сонун да ситэри тимэхтэммэтэх.

– Нарыйа, Сергей Николаевичтан барытын ииттим. Бгн эйиэхэ доор буолан манна хонуом. Уопсайынан да, сблээр буоллаххына, рэх дьыла бтр диэри бииргэ олоруох.

– Ким эйигиттэн крдсптн манна кэлли? Аыйах хонуктааыта дэриэбинэттэн рэр эти дии, – кыыс дьгэтин тр-батары крд.

– Бырастыы гын. Олох акаарыбын ээ. Дьон олоор тоо орооспуппун бэйэм да билбэппин. Марина олус аймаммытыттан, ытаабытыттан-соообутуттан, ыал буолаары сылдьар дьон олоун аймаата диэн толкуйдаабыппыттан итинник акаарытык быыыланным ини. Бэйэм да кэмсинэ саныыбын, – Айыына кулук-халык туттар, чэй сылытаары электрическэй билииккэни холбуур.

– Сергей Николаевич ыйыытынан миигин арааччылыы кэлбит буоллаххына, тахса тур. Дьон олоун алдьаппыт мин буолуом. Буруй эрэ Моттойоо диэбиккэ дылы.

– Чэ, наар дьону буруйдаан саарыма. Тапталы кии булбат, таптал бэйэтэ булар дииллэр, онон срэххит быаарыа буоллаа. Эиги Мариналыын олох олорорго олус ыксааыт бэйэитин, дьону дааны олус эрэйдээтигит. Хата, тур, чэйдиэххэ. Кэпсэттэххэ, кырдьык кстчч, тугу эмэ ыйдаардыахпыт, – Айыына тннк таыгар олоппос ылан олорор.