Пагарэльцы

Бусько. Не я, не я… Калі помніш, я сам ледзь не пагарэў тады…

Ухватаў. Ну, ліха з ёй. Не ўспамінай. Лепей скажы: як жа з маёй справай?

Бусько (нібы не чуў). I клубнічка расце на дачы?

Ухватаў. Ды пасадзілі трохі. Падпісана паперка, ці?..

Бусько. I ягадка маліна ёсць? Ах, люблю малінку!

Ухватаў. Усяго патроху ёсць. Ды жонка не хоча калупацца на гародзе.

Бусько. Не прывыкла. Ну, вядома. (Па-свойску, незласліва.) Заўсёды чужой хапае. А свежанькая клубнічка ха-ра-ша!..

Ухватаў. Дык што? Не падпісана яшчэ?

Бусько. Свежанькая… з сахарком… А можна і з малачком. Люблю!!! А варэнне? А-а-ах!.. (Аж зацмокаў.) Ц-ц-ц…

Ухватаў. Калі ўжо ты так любіш, то я магу… Колькі табе?

Гарык (нечакана). Трыццаць.

Ухватаў. Што трыццаць?

Гарык. Я не вам, я яму.

Бусько. Зараз? У мяне з сабой няма.

Гарык стаіць за спіной у Хведара Паўлавіча і паказвае пальцам на яго.

Гарык. Паглядзіце, паглядзіце ў кішэні. Павінна быць…

Бусько. От жук! Табе так прыспічыла? Так тэрмінова? (Лезе ў кішэню, вымае кашалёк і, хаваючыся, падлічвае фінансы.) Толькі дзесяць. Хведар Паўлавіч, можа, у цябе ёсць? То пазыч. Да зарэзу трэба.

Ухватаў. I рад бы, ды не нашу з сабой. Жонка чысціць кішэні перад тым, як выпусціць мяне ў горад.

Бусько. Шкада цябе. Значыць, жонка захапіла ўладу? А чалавек без улады — не чалавек. Так, пустое месца… Пераканаешся.

Гарык. Абсалютная ісціна: імпатэнт.

Бусько (Ухватаву). А ты ж у свой час мог прыстроіць мяне і на лепшае месца. Мог! Дык жа не! Запіхнуў мяне ў гэты стары галёш. Хіба гэта — установа? Я кожны дзень жду — прыйдзе бульдозер і к чорту зграбе разам са мной. Што я тут значу? Прыйшла каза да ваза? Трэба было глядзець наперад, у глыбіню вякоў!

Ухватаў. Ну падумай сам: а куды я мог з тваімі талентамі? Толькі выгляд. Вот бюстам ты мог служыць, каб толькі не раскрываў рот. I пачот, і павага, і ніякага клопату. Хатнім ідалам.

Бусько. Дык вось Хведар Паўлавіч, тваю справу я даручыў Кудасаву. Зайдзі да яго, ён усё і вырашыць.

Ухватаў (насцярожыўся). Слухай, Бусько, калі ты запускаеш мяне на кругавую арбіту, то ты так і скажы, не валаводзь.

Бусько (смяецца). Ну, што ты, Хведар Паўлавіч!

Хведар Паўлавіч выходзіць.

Гарык. Быццам бы не знаеце, што без вашага подпісу, без вашай рэзалюцыі там нічога не будзе.

Бусько. Я-то знаю, а ён не знае. А трэба, каб і ён знаў. Знай сваіх! А кругавую арбіту ён сам і прыдумаў. Яшчэ да пенсіі.

Абодва смяюцца, аж захліпаюцца.

Гарык (раптам сціх, пацірае пальцамі, напамінаючы пра грошы). Антон Сцяпанавіч! Смех смехам, а… ясак ясаком.

Бусько (спахмурнеў, трагічна). За што?! (Вымае з кішэні пяцёрку, падае Гарыку, той круціць галавой. Дастае з другой, трэцяй і так з шасці кішэняў па пяцёрцы.) За што?!

Гарык (прыняў заслужаны ганарар). За навуку. Штраф. Кантрыбуцыя за павышэнне голасу на сваіх падначаленых… I вось яшчэ — паперка на кватэру. Каб меней дома дакучаць… Стэлу пужаць нельга. (Выходзіцъ.)

Бусько. Ну, пачакай, брандыхлыст!

* * *

Прыёмная. З кабінета Бусько ўваходзіць Гарык — гэткім Аляксандрам Македонскім.

Гарык. Экспрапрыяцыя экспрапрыятараў! Арабы нацыяналізуюць буйную ўласнасць! Чабаны стрыгуць авечак! Няверныя прававерным плацяць дань! Ты — геній, Стэла!!!

Стэла. Я табе падабаюся? Вельмі?

Гарык (пад Левітана). Сёння вечарам а восьмай гадзіне ў касмічным рэстаране «Спутнік» адбудзецца стыкоўка ракеты і ракетанасіцеля. Прыблізна ў дваццаць тры нуль-нуль дэманструецца выхад з карабля ў стане невясомасці! (Абдымае Стэлу.)

Адчыняюцца дзверы з кабінета Кудасава.

Кудасаў (з дзвярэй). Стэла! Зайдзіце!

Гарык (праводзячы яе вачыма, дэкламуе з налётам жалю).

Ваши беломраморные руки, Вашу белокаменную грудь Загребу я в собственные руки…

Кабінет Кудасава. Цяпер гэтыя кабінеты будуць круціцца па крузе. А Хведар Паўлавіч будзе напамінаць вавёрку ў барабане. У кабінеце Кудасаў і Хведар Паўлавіч. Уваходзіць Стэла.

Стэла. Я вас слухаю.

Кудасаў. Стэла! Мы ўчора з Бусько абмяркоўвалі просьбу Хведара Паўлавіча. Дзе гэтая паперка?

Стэла. Я перадала Сілану Данілавічу. Учора ж.

Кудасаў. Ну, малайчына. Яна ў нас вельмі акуратная, аператыўная. Дзякую, Стэла. Значыць, усё ў парадку, Хведар Паўлавіч.

Стэла выходзіць.

Ухватаў (недаверліва). Думаеш — усё ў парадку?

Кудасаў. І не сумнявайцеся. Ён у нас пунктуальны, законнік, юрыст, так сказаць.

Ухватаў. Што ж, зайду да яго.

Кудасаў. Навошта? Навошта вам хадзіць? Ён усё зробіць, аформіць, узгодніць, падпіша і па старому знаёмству сам прынясе вам дамоў. А вы яму чарачку паставіце. Ён чарачку любіць. Сам прынясе.

Ухватаў (недаверліва). Ой, ці не тады, калі рак свісне.

Кудасаў (з лёгкім папрокам). Хведар Паўлавіч! Для вас? Ай, як нехарашо вы пра нас думаеце. Спакойна ідзіце дахаты, адпачывайце. Уключыце тэлевізар ці пачытайце «Неделю». I не турбуйцеся. Каб Сілан ды не зрабіў для вас? Ай-яй-яй, Хведар Паўлавіч, Хведар Паўлавіч!.. Вы ж для яго богам былі, ідалам, ён жа пакланяўся вам.