Пыл саркафагаў
Шрифт:
А можа і сапраўды трэба было паслухацца маці і пісаць па-польску?..
Адно слушна: назваць Купалу беларуска-савецкім паэтам язык не паварочваецца. Калі ён нарадзіўся, то “советской Белоруссии” не было ў свядомасці, а калі загінуў — у “натуры”.
“МЫ НЕ УСПЕЛИ ОГЛЯНУТЬСЯ»…
…как прошло двадцать лет со дня смерти Владимира Высоцкого, чьи жизнь и творчество до парадоксальности парадоксальны.
Поэт, бард, актёр, дитя войны и коммуналки, он, презиравший люмпенпролетариев, был их кумиром.
Он,
Любимая им гитара стала его спутницей, самой верной…
Он, провозгласивший, что любить Америку может только буйнопомешанный в психушке, стал для толпы чуть-ли не диссидентом.
Он, (официально) неофициальный глашатай, выполнял роль «беззубой старухи», разносившей настроения партии и правительства по «домам и ушам», являя собой единство партии и народа.
Он любил справедливость и, не желая того, сглаживал социально-экономические противоречия развитого социализма.
Он заставлял смеяться там, где надо было плакать.
Он ценил живой и натуральный голос со сцены, а всеобщей своей славой обязан электронной новинке — магнитофону, мода на который преумножала и его популярность.
Его «песенного стиха» хрипящий голос так навсегда и останется звучать в 60-е — 70-е годы ХХ столетия, долетая иногда завывающей ностальгией по брежневской застойной эпохе, когда зелень была зеленее, вода мокрее, люди добрее, и все мы — одинаково нищие.
З дзённіка падшыванца...
* * *
Цэлы год працёгаўся да каханкі. Знахабнелая, яна пачала патрабаваць, каб я пазнаёміў яе з бацькамі. Я адказаў, што яны будуць і не супраць, калі гэта спадабаецца маім жонцы і дзецям. “А чаму ты не казаў раней, што маеш шлюб?” — утаропіўшы вочы, запытала яна ў мяне. “А ты ніколі і не пыталася”, — шчыра адказаў я.
* * *
Зраніцы, пад’еўшы ў аднае каханкі, пайшоў да другое. Ежа ўжо не лезла, хціва піў толькі каву. А ў трэцяй кабеціны ўжо нічога не еў і не піў, адно толькі ванітавала. Відаць, шмат кавы выпіў, і густое. Але кавы шкада не было. Шкадаваў сняданак, што за каваю сышоў услед. Вярнуўся зноў да другое каханкі і, помсцячы, цэлую банку нэскафэ высыпаў ва ўнітаз. Змываў на яе вачах. Хацеў і каханку адправіць услед за сняданкам.
* * *
Больш за год нідзе не друкавалі. Казалі, што слабыя тэмы. Ад злосці на рэдактараў давёў свайго сябра мастака да самагубства. Мой некралог на яго заўчасную смерць быў надрукаваны ў раёнцы і абласной газэце. Цяпер шкадую. Трэба было пачакаць яшчэ большага разьвіцця яго мастацкага таленту. Можа, надрукавалі б і ў цэнтральнай прэсе. У ёй прэстыж і ганарары большыя. Што і казаць, паспяшаўся.
* * *
Падпіўшы на вяселлі былой каханкі, пачаў узьнімаць тосты за яе сексуальны вопыт і здольнасці. Прыкусваючы, адначасова паказваў рожкі маладому, ківаючы на маладую. Малады, плюнуўшы, з’ехаў, маладая страціла прытомнасць. Мяне выпхнулі ў плечы праз акно. Сумна і згадваць колькі засталося гарэлкі на сталах.
* * *
Атруціў суседскага сабаку палохаў мяне, калі я выкрадаў яйкі з курачніку. Сусед набыў другога, яшчэ большага, навучанага не браць ежы з чужых рук. Тады я атруціў суседавых кур. Дзівак сусед — нашто мне яго куры, калі я не магу ласавацца яйкамі.
* * *
Пасталелі
і патлусцелі мае аднакласніцы.І вось ужо не іх, а іх дачок праводжу дахаты і, як некалі іх матак прыціскаю да сцяны паўцёмнага пад’езда. І, як некалі, гэтак і зараз, іх язычкі яшчэ неспрактыкавана і паўсмела слізгаюць па маім паднябенні.
І я ўспамінаю свае чатырнаццаць гадоў і іх матуль.
Пасталелі і патлусцелі дочкі маіх аднакласніц.
І вось ужо не іх, а іх дачок праводжу дахаты і, як некалі іх матак прыціскаю да сцяны паўцёмнага пад’езда. І, як некалі, гэтак і зараз, іх язычкі яшчэ неспрактыкавана і паўсмела слізгаюць па маім паднябенні.
І я ўспамінаю свае чатырнаццаць гадоў і іх матуль і бабуль.
Пасталелі і патлусцелі дочкі дачок маіх аднакласніц.
І вось ужо не іх, а іх дачок праводжу дахаты і, як некалі іх матак, прыціскаю да сцяны паўцёмнага пад’езда. І, як некалі, гэтак і зараз, іх язычкі яшчэ неспрактыкавана і паўсмела слізгаюць па маім паднябенні.
І я ўспамінаю свае чатырнаццаць гадоў і іх матуль, бабуль і прабабуль.
Пасталелі і патлусцелі дочкі дачок дачок маіх аднакласніц...
ДАГОЙДАЛІСЯ
Гумар — заўжды гумар шыбеніка, і
ў выпадку патрэбы вы навучыцеся гумару менавіта на шыбеніцы. Вы падрыхтаваны да гэтага? Так?
Вешаць Малакі належала згодна пэўнаму ўзору. Абавязкова за шыю. І вузел быў прадвызначаны строга: коўзкая пятля ката.
І
Самыя няўдзячныя сярод нябожчыкаў — гэта шыбенікі. Мерна пагойдваючыся на ветры, яны ўшчэнт расхістваюць шыбеніцы. А якая карысць з расхістаных шыбеніц? Хіба на дровы.
Навукоўцы ў гэтым гойданні пэўную сістэму вынайшлі, хаця і адносную. Для іх увесь свет уяўляецца як шыбеніца і шыбеніцтва. А я б гэтых гуманістаў дагары нагамі падвешваў на іх канцэпцыях. Хай бы відавочна ўбачылі, адносна чаго і каго шыбеніцы псуюць і хто навучаў так рабіць...
Сама па сабе шыбеніца, ды яшчэ з шыбенікам з коміна не выскачыць, варажы не варажы, а цесляру і кату заплаці.
Шыбеніца не арэлі, а павешанне не дзіцячая забаўка. Тут адпаведныя манеры патрэбны. Толькі вузлоў петляў звыш двухсот існуе, ад класічных да мадэрн: вось і дагадзі кожнаму да шыі. А з якім спрытам падстаўку з-пад ног выбіць трэба. Местачковае простанароддзе перайначыла назву прафесіі ката спецыялізацыі “ля шыбеніцы” па-свойску, па простаму: “манернік”. Таму катамі і не нараджаюцца — гэты боскі талент небам даецца тым, чыя шыя пабывала ў пяньковым гальштуку і не заціснулася. Тады ахвяра мяняецца месцамі са сваім катам. Гэта закон роду чалавекаў, сваеасаблівае, калі хочаце, звышнатуральнае права: “зашмаргні бліжняга свайго, інакш бліжні ўцісне цябе”. Колькі ні наракаў шыбенікам — усё як гарохам па вадзе: кругі ідуць пустыя, а толку мала. Жахліва і глядзець на іх: як незашмаргнутыя петлі. Загадзя просіш: “Робяты, не гойдайцеся, смірна вісіце, для жывых узорам гэта будзе”. Але з такімі шыбенікамі, як нашыя, местачковыя, на шыбеніцах не вельмі і нажывешся. Ім, дурням, што ў лоб, што па ілбе, абы вецер дзьмуў. Вось і давялі, як спачуваў некалі класік, што павешанне ў мінулае адышло, адзін працэс толькі застаўся — давыпендрываліся “героі”.