Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений
Шрифт:
malebatis
malletis
3
malunt
malint
malebant
mallent
Infinitivus praesentis
m a lle
Глагол malo не имеет форм part. praes. и императива.
Форм страдательного залога глаголы volo, malo, nolo не имеют.
4. VERBA D E FECT I VA
(Недостаточные
1. Глаголы memini, odi, coepi имеют формы только перфектного ряда:
а) глаголы memini, meminisse помнить и odi, odisse ненавидеть имеют значение настоящего времени. Эти глаголы образуют полную парадигму спряжения активного перфектного ряда. Plusquamperfectum этих глаголов имеет значение imperfectum, futurum II — значение futurum I.
N.В. Глагол memini, meminisse имеет imperativus и образует его по типу imperativus futuri:
Sg
2
memento!
помни !
Рl.
2
mementote!
помните!
б) глагол coepi, coepisse я начал выступает в значении прошедшего времени к глаголу incipio 3 начинать. В отличие от двух названных выше глаголов он имеет форму part. pf. pass. и может образовывать формы пассивного перфектного ряда: coeptus, а, um est он был начат.
2. От глаголов inquam я говорю и aio я утверждаю употребительны лишь отдельные формы:
Число
Лицо
Praes. ind. act.
Impf. ind. act.
Pf. ind. act.
Futurum I
Sg.
1
inquam
—
inqui
—
2
inquis
—
inquisti
inquies
3
inquit
inquiebat
inquit
inquiet
Pl.
1
inquimus
—
—
—
2
inquitis
—
—
—
3
inquiunt
—
—
—
N.В. Глагол inquam употребляется только в разрыве прямой речи. Например:
Non potest, — inquit Theophrastus, — fieri, ut bonus vir non irascatur malis.
Не может быть, — говорит Феофраст, — чтобы порядочный человек не гневался на дурных.
Число
Лицо
Praes. ind. act.
Impf. ind. act.
Pf. ind. act.
Praes. con. act.
Sg.
1
aio
aiebam
—
2
ais
aiebas
aias
3
ait
aiebat
ait
aiat
Pl.
1
—
aiebamus
—
—
2
—
aiebatis
—
—
3
aiunt
aiebant
—
aiant
Текст
I
Maiores nostri, cum in his locis nihil praeter silvas paludesque essent, novam urbem condiderunt.
Plato[257] tradidit sermones Socratis[258], cum ipse Socrates nullas litteras reliquisset.
Cupio omnia, quae vis.
Memini, etiam quae nolo, oblivisci non possum, quae volo.
Tu nostri memento, nos nunquam obliviscemur tui.
Iubes me eodem tempore et amare et odisse.
Aut amat, aut odit mulier; nil est tertium.
Aiunt, homines plus in alieno negotio videre, quam in suo.
Ego sane nollem uxorem doctam.
Mundus vult decipi.
Optimus quisque facere, quam dicere, malebat.
Si nolumus decipi, vigilandum est; si volumus superare, pugnandum est (St. Leo).
II
Solo[259] et Croesus[260]
Solo, cum Sardes[261] ad Croesum, opulentissimum illum Lydiae regem, venisset, hospitio ab illo exceptus est. Tertio die post adventum Solonis, Croesus hospitem, a ministris circumduci eique omnes opes regis ostendi iussit. Quas cum spectavisset et magnopere admiratus esset, rursus ad regem revertitur. Tum rex Croesus interrogavit Solonem: “Quem omnium hominum felicissimum esse existimas?” Croesus enim opinabatur se omnium mortalium felicissimum esse. At Solo:
«Felicissimum», inquit, «vidi Tellum Atheniensem». Miratus Croesus hoc responsum rursus interrogat: “Cur Tellum felicissimum esse putas?” «Tellus», inquit Solo, «erat opulentissimus et habebat bonos filios et nepotes. Is autem mortuus est, cum pugnans pro patria fortiter hostes fugavisset. Neminem ante mortem felicem putari dico».Firma amicitia
Cum Dionysius[262], tyrannus Syracusarum, in cives crudelissime saeviret, Damon[263] eum necare statuit, ut patria a tyranno liberaretur. Sed comprehenditur et tyranno traditur. Is imperat, ut ille in cruce figeretur. Damon autem a tyranno spatium tridui petit, ut sororem sponso in matrimonium daret. «Obsidem reditus mei», inquit, «Phintiam[264] amicum tibi dabo». Facile id a tyranno impetrat.
Cum Damon reditu prohiberetur, desperabat iam de salute amici. Hora statuta etiam aderat. Damon non apparebat et tyrannus imperium iam dabat, ut Phintias ad supplicium duceretur. Eodemque tempore Damon advolat, ut amicum servaret. Dionysius autem mira illa amicitia erat motus et non castigat Damonem: «Utinam ego, inquit, tertius vobis amicus adscriberem!»
Ex Vetere Testamento
Et aperti sunt oculi amborum, cumque cognovissent esse se nudos. Consuerunt folia ficus et fecerunt sibi perizomata. Et cum audissent vocem Domini Dei deambulantis in paradiso ad auram post meridiem, abscondit se Adam et uxor eius a facie Domini Dei in medio ligni paradisi.
Itaque una ambo abierunt foras, et cum essent in agro, Cainus irruit in Abelem et interfecit eum. Deus dixit Caino: “Ubi est frater tuus?” — Cainus respondit: “Nescio; num ego sum custos fratris mei?”
Словарь
Abel , e lis m Авель
*folium, i n лист
oculus, i m глаз
abeo, ii, itum, ire уходить
for a s adv . из дому, наружу