Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений
Шрифт:
ОПРЕДЕЛИТЕЛ Ь НЫЕ
Придаточные предложения определительные вводятся относительным местоимением qui, quae, quod который. Сказуемое в этих предложениях обычно выражается временами изъявительного наклонения:
Felix, qui potuit rerum cognoscere causas (Vergilius).
Счастлив тот, кто смог познать причины явлений.
Придаточные
а) оттенок следствия:
Nemo est, qui non cupiat liberos suos incolumes et beatos esse.
Нет никого, кто бы не желал, чтобы его дети были счастливые и благополучны.
б) оттенок цели:
Missi sunt legati, qui pacem peterent.
Были отправлены послы (чтобы) добиваться мира.
Текст
I
Deus nemini mandavit impie agere et nemini dedit spatium peccandi.
Et fluvius egrediebatur de loco voluptatis ad inrigandum paradisum, qui inde dividitur in quattuor capita.
Omnem palmitem in Me non ferentem fructum Pater tollet eum, et omnem, qui fert fructum, purgabit eum, ut fructum plus afferat.
Difficulter reciduntur vitia, quae nobiscum creverunt.
Serit arbores senex, quae alteri saeculo prosint.
Parsimonia est scientia vitandi sumptus supervacuos.
Omnis pontifex ad offerenda munera et hostias constituitur.
Adhibenda est in iocando moderatio.
Prohibenda maxime est ira in puniendo.
Nulla aetas ad discendum sera est.
Adulescentia tempus discendi est, multa enim adulescentibis discenda sunt, quae viris proderunt.
Domine Deus, mittere digneris sanctum angelum Tuum de caelis, qui custodiat, foveat, protegat, visitet atque defendat omnes habitantes in hoc habitaculo.
II
M о rs Archimedis
Marcellus, consul Romanus, ad Syracusas oppugnandas missus est. Diuturna fuit obsidio, nec urbem nisi post tres annos cepit Marcellus. Archimedes, qui eo tempore Syracusis fuit, admirabili ingenio suo multas machinas invenit defendendae urbis causa et opera Romanorum disturbabat. Archimedes non senserat patriam suam captam esse, dum in pulvere quasdam formas describebat attentius. Captis Syracusis Marcellus eximia hominis prudentia delectatus caput illius parci iussit. Miles quidam autem praedandi in domum Archimedis irrupit et stricto gladio magna voce interrogavit: «Quis es?» Sed philosophus ille propter nimiam cupiditatem illud investigandi, quod requirebat, respondit solum hoc:
«Noli turbare circulos meos». Itaque a milite obtruncatum esse traditur.Ex Novo Testamento
Et egressus Iesus de templo ibat, et accesserunt discipuli Eius, ut ostenderent Ei aedificationes templi. Ipse autem respondens dixit eis: “Videtis haec omnia, amen dico vobis: non relinquetur hic lapis super lapidem, qui non destruatur”.
Et descendentibus illis de monte, praecepit illis, ne cui, quae vidissent, narrarent, nisi cum Filius hominis a mortuis resurrexerit. Et verbum continuerunt apud se conquirentes, quid esset, cum a mortuis resurrexerit.
S'unt quid'am, qui m'e dic'ant non 'esse po'etam:
S'ed qui m'e vend'it b'ybliop'ola put'at. (Martialis)
Словарь
a от, из
f i lius , i i m сын
* parsim o nia , ae f бережливость
acc e d o, cess i, cessum 3 подходить
fluvius , i i m река, поток
*pater, patris m отец
ad к
f o rma , ae f форма, изображение
patria , ae f отечество
adhibe o, bu i, b i tum 2 применять
* fove o, f o v i, f o tum 2 благоволить, поощрять, питать
pecc o 1 грешить
* admir a b i lis , e удивительный