Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений

[270] При сложениях не с собственно префиксами., например:

assuefacio, feci, factum 3 приучать; pass. assuefio, assuefactus sum, assuefieri;

consuefacio, feci, factum 3 приучать; pass. consuefio, consuefactus sum, consuefieri;

patefacio, feci, factum 3 открывать; pass. patefio, patefactus sum, patefieri.

При соединении с префиксами глагол facio образует собственные формы пассивного залога, например: act. conficio совершать, pass. conficior и т.д.

Текст

Casus realis

Si vales, bene est, ego valeo.

Si pace frui volumus, de pace pugnandum est.

Si servaveritis praecepta Mea, intrabitis in Regnum caelorum; si non servaveritis, ibitis in gehennam.

Sanctos et sanctas Dei si imitari non possumus, attamen admirari possumus.

Non es sanctior, si laudaris; nec vilior, si vituperaris.

Si ergo nos erigimur, illi [daemones] corruunt; si nos convalescimus, illi infirmantur (St Leo).

Casus potentialis

Gaudia sua si omnes homines conferant unum in locum, tamen mea exsuperet laetitia.

Dies me deficiat, si enumerare velim amicitiae commoda.

Sim imprudens, si plus postulem, quam homini a rerum natura tribui potest (Cic.).

Casus irrealis

Si omnes homines communi saluti servirent, omnes civitates florerent.

Hannibal Romam delevisset, si statim post pugnam Cannensem copias ad eam movisset.

Respondit Iesus Pilato: “Non haberes potestatem adversum Me ullam, nisi tibi esset datum desuper…”

Medici si omnibus morbis mederi possent, felicissimi essent hominum.

Nisi esset Hic a Deo, non poterat facere quidquam.

Non auderes peccare omnino, si Deum timeres.

I

Tres faciunt collegium.

Bis dat, qui cito dat.

Fiat misericordia Tua, Domine, in nos!

Et fiet unum ovile et unus pastor.

Unus dies apud Dominum sicut mille anni.

Septies enim cadit iustus et resurgit.

Et convocavit duodecim et misit eos binos.

Si tacuisses, philosophus mansisses.

Si veniret nunc Christus, multis nostrum diceret: «Nescio vos».

Ambobus mihi carior est oculis.

Si grammatica elementa fastidies, numquam accuratam linguae Latinae cognitionem tibi comparabis.

Si tacuisses, philosophus mansisses.

Nisi enim esset Deus verus, non afferret remedium; nisi esset homo verus, non praeberet exemplum (St Leo).

Haec quidem ego non ferrem, nisi me philosophiae portum contulissem.

Bis orat, qui bene cantat.

II

Aenigma

Quod animal mane quattuor pedibus ambulat, meridie duobus, vespere tribus? Homo est: infans enim et pedibus et manibus repit, vir duobus pedibus incedit, senex cum baculo ambulat.

Varia

Nisi Athenienses Solonis disciplinam tenuissent, respublica eorum non tam diu floruisset.

Alexandro Magno Darii condiciones repudiante, Parmenio dixit ei: «Ego, si Alexander essem, pacis condiciones acciperem». Ille autem respondit: «Ego quoque acciperem, si Parmenio essem».

Dies me deficiat, si reges imperatoresque, temere in hostium terras transgressos, cum maximis cladibus enumerare velim (T. Livius).

Ex Novo Testamento

Si saeculum vos odit, mementote quoniam Me prime odiit; si de saeculo essetis, saeculum quod suum esset amaret: sed quia de saeculo non estis et ego elegi vos de saeculo, propterea odit vos saeculum.

Surgent enim pseudochristi et pseudoprophetae et dabunt signa magna et prodigia ita, ut in errorem inducantur, si fieri potest, etiam electi.

Si hominibus placerem, Christi servus non essem.

Словарь

accipi o, c e p i, ceptum 3 принимать

faci o, f e c i, factum 3 делать, совершать

post u l o 1 требовать

acc u r a tus , a , um тщательный

fast i di o 4 презирать

potenti a lis , e возможный

* adm i ror 1 + acc . удивляться

f e l i x , i cis счастливый

potest a s , a tis f могущество

adversus, a, um противный

fero, tuli, latum, ferre нести

* praebe o, bu i, b i tum 2 предоставлять