Бастан кешкен, кµз кµрген

клкі жне лпсі. Жріп келе жатанда, атарласып келе жатан

адамдарды ішіне кіріп кетіп, кзі ілінеді, біра ая жріп келе

жатады. лайтын жан – жаыда орын деген жо. анша мезгіл

кзіні ілінгені белгісіз, кз шырымын аласы. Велижге де келіп

жеттік. Кн батан кез еді. Жау жаынан радиомен: “алай, 51

девизиялытар, шаршаан боларсыдар. Енді тыныыдар!” деп,

громкоговорительмен орыс тілінде хабарлап тр. Сонда солар бізді

толы біліп отыр. Оншаты кн алдыы шепте болды та, бас

колбасшыны бйрыы бойынша шабуыла шыты. рине, жау жай

ана беріле салмайды. Шыын деген екі жатан да мол. Осы жердегі

соыста Жааоранды менімен бірге алынан айназаров

айыпбек аяынан жарадар болды. Ол туралы “Жаралы жауынгер

жолдасыммен кездесуім” дегенімді жазанмын.

Соыс барысында бір ылтана жерден жгіріп ту керек болды.

рине, біз байланысшылар кіле байланыс сымын(кабель) тартуда

140

боламыз. Мезгіл – мезгіл бл жерге жау снарядтарын тастап

тратын. Жгіріп келеміз. асымдаы жолдасым алыырап ойды.

Снарядты ары жатан атыланы белгілі болысымен жата – жата

кетеміз. Артыма арасам, жааы жолдасым басы снаряд ойып

кеткен шырда да, бксесі сыртта жатыр. Еріксіз мені клкі билеп

алды, кліп жатырмын. “Басы керек те, кеудені керегі жо па?”

деп жатырмын. Ал шінші арсыз нрсе – лпсі. Енді бны екі трі

бар: тн ажеті, жан ажеті. Мны екеуіне де ойланып арау керек

дер едім. Адамды адамгершіліктен тайдыратын жаынан са болан

жн. Мені з басым осы ш арсыздыты шеуін де басымнан

кешірдім. ш тулік йысыз телеграфта жмыс істегенімде, Жазып

отыран саусатарым ісіп кетті. Бір ретте авариядан иыым тойып, 3

– 4 абырамны шеміршегі (басжаы) сынанда, солар стасанша 8

тулік йысыз да отырдым. лім жазасына кесіліп

( воентрибуналмен), з крін зіне аздырып, атар кезде "Кругом"

деген команда берген кезде, олын ктеріп, бірдее деп (молдаван

еді) ыржиып кліп бара жатанды да крдім. Бл клкіні мен

маынасыз, ессіз, сандыра клкі ой деп ойладым.

Осылайша, 3 тулік ары-бері жруіміз мені ешуаыт есімнен

шыпай алды.

4 партизан отрядын ажалдан тару

Бл уаиа да беларуссия жерінде. Біз тран жерді тсында

жау 4 партизан отрядын оршап алып, жою аупі тнгендігін рация

арылы Москваа хабарласа керек. Бізді дивизияа жауды шебін

бзып, сол отрядтарды аман алып алу тапсырылан-ды. Бар кшті

салып, жау шебін бзып, оны ішіне кірдік. Жау 800 м жерден кіргізді

де, айтадан оны жауып алды. Бл жадайды ірі басты командирлер

ана біледі. Дивизияны штабы Триполье деген ыстаа

орналаспашы болан-ды. Байланысшыларды жмысы тез арада

телефон сымдарын р блімдерге тарту. ыс айы, кн суы емес,

Беларуссия жері лайса, ыза, жер былжырап жатады. Кн сске кезі

еді. Бір кезде байланыс торабыны алдына бір снаряд келіп

жарылып, тартып жатан желілерді иып кетті. Мндай жадайда тек

рация, телефон ана жмыс істейді. Телеграф істемейді, йткені біз

оршаудамыз, з блімшелерімізбен ана байланысамыз. Сыртпен

тек рация арылы хабарласады. Полктардан, артиллерия

блімдерінен басшы командирлерді ос деп, дамыл бермеуде.

Байланыс болса, алыбына келе ойан жо. Мндайда

айтатынымыз зімізге ана тсінетін сздер. Сендер жата атылып

жатан не дегенде, картошка егіп жатырмыз сияты сздер.

Байаса, штабтан 2км. келер-келмес жерде блек орман бар екен.

Соны шетінен жауды барлаушылары пулеметтен штаба о

жаудыруда, штабты басып алу не рту рекетінде. Бл елді мекен

ыр басында 40 шаты ана й екен. Жауды атып тран жері

141

терезелерден крініп-а тр. Байланыс зілген со, шыдамаандар

байланыс торабына ба басып келе бастады. Оны жау біліп-а тр.

Дивизия командирі бл елді мекеннен штабты баса жерге кшіруге

бйрыты штаб бастыына беріпті де, зі атына жайда мініп, тмен

тсіп кеткендігін бізді бір байланысшы аякздік Раымжанов айтып

келді. Бл жадайдан полк командирлері хабарсыз. Енді біз де

кшуіміз керек. Байланыс торабына ойылан 10 номерлі трофейный

коммутатор болатын. Ондаы сымдарды біртіндеп ажыратуа да

асыып, комроты Кузмин жлып алды. Сымдарды айсысы земля

(заземление) екені белгісіз болып алды. Жауды пулеметіні оы

отын-отын дуалдан да тіп кетіп жатыр. Ол жата абыра деген

брене ааштан.

Комрота маан заземленияларды жинап алып келуге бйырды.

Есіктен шыуым м екен, маан жау о жаудырды. Мен тез жата

алдым.Атылан о біз тран йді ішінде тран комрота Кузминні

тобыын (тізесіні) жарын кетіпті. Дереу маан берген бйрыын

згертіп, мынау йысып жатан байланыс сымдарыны

заземлениясын линиядан айырып, штаб кеткен жатаы желіге

осуды бйырды. Жлып алан коммутаторды бір телефонистке

(кейін білдік Маев Дуйсеналиа, мені «43 жылдан кейін» деген

гімемдегі) берді. зін телефон отделениясыны командирі

Баймурзин олтытап алып кетті. Сонымен, бкіл Трипольеде жалыз

мен ана алдым. Шамалы уаытта сымдарды ажыратып, ретке

келтірдім. Бл тс айта бастаан кез. Жауды разведкасыны

біржітуі тс кезі еді. Сол кезде далалы кухняны Лобанов ата жегіп

те лгерген екен. Біра бір о оны азанын тесіп тіпті: екі жаынан

да сауылдап шаптырып тр. Ол кухняны тмен сайа арай ала

жнелгенін де байап алдым. азаннан шаптырылып бара жатан

сйы тама лі кнге дейін кз алдымда.

Кейін арай тартылан сыммен мен де тмен тсе бастаанмын.

Бл кезде жауды разведкасы атуды тотатан. Шамасы, тайып

тран болуы керек.

–

Эй связист, стой! – деді біреу. Жалт арасам, дивизияны

артиллерия бастыы полковник. Болан жадайды менен срады.