Так сказаў Заратустра (на белорусском языке)

Але кроў - найгоршае сведчанне праўды; кроў затручвае сама чыстае вучэнне, робiць з яго аблуду i нянавiсць сэрца.

I калi хто iдзе за сваё вучэнне на вогнiшча - што даказвае гэта! Больш пераканаўча, калi з твайго полымя паўстане тваё вучэнне!

Адурманенае сэрца i халодная галава: калi яны злучаюцца, узнiкае смерч "Збаўца".

Калiсьцi былi сапраўды больш велiчныя i высакародныя, чым тыя, каго люд называе збаўцамi, якiя сiлай смерчу ўцягвалi за сабою!

I вы мусiце, братове мае, знайсцi збавенне ад яшчэ большых збаўцаў, магутнейшых, калi толькi хочаце знайсцi дарогу да свабоды!

Яшчэ нiколi не было Звышчалавека. Бачыў я голых абодвух - i сама велiчнага чалавека, i сама мiзэрнага...

Надта ж бо падобныя яны памiж сабою. Далiбог, нават у сама Вялiкiм знайшоў я залiшне Шмат чалавечага!"

Так сказаў Заратустра.

Пра цнатлiвых

Громам i нябеснымi феерверкамi трэба гаварыць да вялых i санлiвых пачуццяў.

Але голас прыгажосцi гаворыць цiха: ён пранiкае толькi ў сама разбуджаныя душы.

Цiха трымцеў i смяяўся сёння мой шчыт; гэта прыгажосцi святы смех i трымценне.

З вас, цнатлiўцы, смяялася сёння мая прыгажосць. I чуўся мне голас яе: "Яны яшчэ хочуць, каб iм заплацiлi!"

Вы, цнатлiвыя, хочаце, каб вам яшчэ й заплацiлi! Хочаце платы за цноту, i неба за зямлю, i вечнасць за вашае "сёння"?

I цяпер абураецеся мною, калi я вучу, што няма таго, хто плацiў бы? I сапраўды, я нават не вучу, што цнота сама па сабе ўжо ёсць плата.

Ах, вось што мяне засмучае: за аснову ўсiх рэчаў прымаецца iлжа - плата i кара, а цяпер гэта ўсё i ў аснове вашых душаў, цнатлiўцы!

Але, як дзiковыя iклы, словы мае распоруць асновы вашых душаў; я хачу быць вам плугам.

Усё запаветнае вашых асноваў павiнна выйсцi на святло; i калi ўспоратыя i зламаныя вы будзеце ляжаць на сонцы, ваша iлжа аддзелiцца ад праўды.

Бо ваша праўда вось у чым: вы надта чыстыя для бруду такiх слоў, як помста, кара, плата, адплата.

Вы любiце вашую цноту, як мацi сваё дзiця; але дзе вы такое чулi, каб мацi хацела платы за сваю любоў?

Тое, што вы ў сабе любiце найбольш, якраз i ёсць ваша цнатлiвасць. У вас ёсць прага колца: каб дагнаць само сябе, дзеля гэтага круцiцца i абарочваецца кожнае колца.

I на зорку, якая ўжо гасне, падобныя ўсе ўчынкi вашае цноты; святло яе недзе яшчэ ў дарозе i блукае ў прасторы, - i калi ж яно ўжо будзе не ў дарозе?

Так i святло вашае цноты ўсё яшчэ ў дарозе, нават калi ўчынак ужо адбыўся. Хай сабе ён ужо забыўся, ужо мёртвы: святло яго ўсё яшчэ блукае ў прасторы.

Каб жа цнотнасць ваша стала вашай Самасцю, а не чым-небудзь пабочным, абалонкай, покрывам: гэта ёсць праўда глыбiняў вашай душы, дабрадзеi вы мае!

Вядома, ёсць i такiя, у каго цнатлiвасць - гэта сутарга пад бiчом: iх ляманту вы ўдосыць наслухалiся!

Ёсць i яшчэ iншыя, у якiх цнатлiвасць - гэта лянота iх заганаў: i кожнага разу, калi iхняя нянавiсць i зайздрасць соладка пазяхаюць, прачынаецца ў iх "справядлiвасць" i працiрае заспаныя вочы.

А тых цягне ўнiз: гэта iх спакушае iхнi ж д'ябал. Але чым больш яны апускаюцца, тым большым жарам гараць у iх вочы i тым большая ў iх пажада да Бога.

Ах, i такi лямант дайшоў да вашых вушэй, цнатлiўцы. "Што не я, тое i ёсць мой Бог i цнота!"

Ёсць яшчэ i такiя, якiя ледзьве рухаюцца, ды яшчэ i скрыпяць, бы калёсы, накладзеныя цяжкiм каменнем: гэтыя шмат гамоняць пра годнасць i дабрачыннасць - свае тармазы яны называюць цнотаю!

Ёсць яшчэ i такiя, што падобныя на будзiльнiк, якi ўжо заведзены; яны адстукваюць свае "цiк-так" i хочуць, каб цнотаю называлi iхняе "цiк-так".

Вось ужо хто-хто, а гэтыя распацешылi мяне: дзе толькi знайду такi гадзiннiк, буду накручваць яго сваiмi кпiнамi; хай пры гэтым яны яшчэ й цiктакаюць мне.

А iншыя ганарацца прыгаршчамi сваёй справядлiвасцi i прагнуць за гэта, каб iм дазвалялася ўсё i ва ўсiм: каб аж увесь свет захлынуўся ў сваёй несправядлiвасцi.

Ах, як паскудна гучыць у iх вуснах слова "цнота". I калi яны кажуць: "я справядлiвы", дык гэта заўсёды гучыць, як: "я адпомшчаны!"

Сваёй цнотаю яны сваiм ворагам вочы выдралi б; i яны ўзвышаюцца толькi, каб прынiзiць iншых.

I зноў жа ёсць такiя, якiя загразлi ў сваiм балоце i гавораць праз чарацiнку: "цнота - гэта каб цiха сядзець у багне.

Мы нiкога не кусаем i саступаем дарогу куслiвым; i ва ўсiм трымаемся думкi, як нас навучылi".

I зноў жа ёсць такiя, што любяць выстаўляцца i думаюць: цнота - гэта пэўным чынам рухацца.

Iх каленi заўсёды сагнутыя, i рукi iх складзены на малiтву за цноту, а iх сэрца нiчога пра тое не ведае.

I зноў жа ёсць такiя, якiя лiчаць за цноту казаць: "цнота патрэбная"; а па сутнасцi, яны думаюць, што патрэбная толькi палiцыя.

А некаторыя, не ўмеючы разгледзець у чалавеку высокае, лiчаць за цноту бачыць зблiзку i нiзкасць: так яны цнотаю лiчаць сваё сурочлiвае вока.

А некаторыя ж хочуць адукавацца ды ўзвысiцца i гэта называюць цнотай: iншыя хочуць адмовiцца ад усяго i быць скiнутымi, i таксама называюць гэта цнотай.

I вось амаль усе такiя думаюць, што маюць сваю долю ў цноце; i кожны хоча сама мала лiчыцца знаўцам "дабра" i "зла".

Але не на тое прыйшоў Заратустра, каб сказаць усiм гэтым хлусам i дурням: "Што вы ведаеце пра цноту! Што вы можаце ведаць пра цноту!.."

А каб вы, сяброве мае, стамiлiся ад старых слоў, якiх вы навучылiся ад дурняў i хлусаў: ад слоў: "плата", "адплата", "кара па справядлiвасцi"...

Каб стамiлiся казаць: "учынак добры, у iм няма сябелюбнасцi".

Ах, сяброве мае! Каб жа вашая Самасць была ва ўчынках, як мацi ў дзiцяцi: вось гэта хай будзе вашым словам пра цноту!

Сапраўды, я забраў у вас, мусiць, сотню слоў i любiмыя цацкi вашае цноты; i вось вы сярдуеце на мяне, як малыя.

Яны гулялi каля мора - накацiлася хваля i змыла iхнiя цацкi: i вось яны плачуць.

Але тая самая хваля прынясе iм новыя цацкi i новыя блiскучыя ракавiны i высыпле перад iмi!

I яны суцешацца; як i яны, атрымаеце вы, сяброве мае, суцяшэнне i новыя блiскучыя ракавiны!.."

Так сказаў Заратустра.

Пра набрыдзь людскую

Жыццё - гэта крынiца асалоды; але дзе п'е набрыдзь людская, там усе крынiцы затручаныя.

Я - за ўсё чыстае; але не трываю ашчэраных пашчаў i смагi нячыстых.