Таптал уонна дь?кк??р

Бэйэтэ ыйытыы к????нэн дойдутун ту?унан бы?ыта-орута кэпсээн а?арбыта. «Кэлин кэпсиир т?гэн к?ст?р ини. Б?г?н Амма ту?унан истэрим, билэрим ордук курдук. Э?иги кэпсээни бы?ыма?. Истэргэ олус ?ч?гэй», – диэн Амма дьонун, хата, ??рд?б?тэ.

Ы?ыах олус ?ч?гэйдик ааспыта. Саха сирин араас муннуктарыттан мустубут, билиини-к?р??н? эккирэти?эн манна кэлэн к?рс?б?т ыччаттар билси?иилэрэ, до?ордо?уулара кэ?ээбитэ, к?рэхтэ?иилэрэ ты?аа?ыннаах этэ.

Сибиир киэ? иэнин тухары ??рэнэ сылдьар ыччат сырдык ыра санааларын туох да кистэлэ, хос санаата суох ?ллэстэр сэ?эннэрэ сонун, инники кэскили т?ст??р ис хо?оонноох этилэр. Ону бигэргэтэн о?уохай дэгэрэ? тыллара ил-эйэ э?ээрдээх, билсии-к?рс?? тулаа?ыннаах, ??рэ?и, ?лэни ?р? анньар к??р??лээх, дойдуга тиийэн дьол-соргу тэнийэр аныгы оло?ун тэрийэр ту?унан буолбуттара. Ордук ?ч?гэй т???лгэлэр сунтаардар тойуктарын тула кэ?ээбитэ. Б?л?? э?ээр ыччат дьон ?б?гэ ?гэ?ин умна иликтэрин илэ бааччы к?рд?рб?ттэрэ. Оттон илин э?эртэн биир да о?о о?уохайга холонон к?рб?т???.

Бэриэт ы?ыахтан эрдэ со?ус т?нн?р, лабораториятыгар киирэн биир тобула сатыыр боппуруо?ун бэрийэр, бэрээдэктээн кумаа?ыга киллэрэр санаалаах этэ. Ол эрээри кини Сардаананы к?рс?н, билси?эн тардыллыбыта, анараа?ы дьыаланы олох да умнан кэбиспитэ. Кыыс тас к?р??э, сымна?ас, сылаас майгыта, килбик эрээри ис-ти? мичээрэ барыта уол санаатын хоту этэ. Кини маннык кыы?ы к?рд??, кэтэ?э сылдьыбытын б?г?н билиммитэ.

Кинилэр Петялаах уопсайдарыгар тиийэн бэйэлэрэ, онно баар сквергэ балайда олорбуттара, кэпсэппиттэрэ.

– Олус ?ч?гэйдик сырыттыбыт дии, – Сардаана ыйытар харахтара эппиэти к??тэллэрэ чахчы этэ.

– Мин тус бэйэм олус астынным, – Бэриэт утары к?рб?тэ. – Ордук эйигин кытта билсибиппиттэн, – диэбитэ уонна кыыс илиитин ылан бобо туппута. Сардаана илиитин сулбу тарпата?а, онтон эр ылан, ??рэн буолуо: – Сардаана, мин дьи?инэн эрдэ т?нн??х буолбутум ээ, кыра ?лэ баара, – диэн билиммитэ.

Кыыс бы?а т??эн ыйыта охсубута:

– Оттон то?о т?нн?бэти??

– Оттон эйиигин к?рс?н, кэпсэтэн, – кини бобо тутан олорор илиини ибигирэтэн ылбыта. – Дойду? Амма ту?унан кэпсээ??ин с?б?лээн, эйигин кытта бииргэ сылдьарбын би?ирээн умнан кэбиспиппин дии.

– Оо, дьэ, м???ллэри? буолуо, – кыыс туох эрэ буруйу о?орбут ки?и курдук икки ыты?ынан иэдэстэрин бобо харбаммыта.

– Эс, туох да м???лл?? суох. Бэйэм оннук ?лэлээччибин, ?р?б?л к?ннэргэ. Хата ??рд?м ону умнубуппуттан, эйигин кытта к?н? бы?а бииргэ сылдьыбыппыттан, – Бэриэт ??рб?тэ чахчы этэ.

– Ээ, чэ бэрт, – м???лл?? буолбатын сэ?ээрбит курдук буолбута гынан баран Сардаана, дьи?инэн, Бэриэт кинилиин сылдьыбытыттан эмиэ ??рб?тэ.

Кини бу Бэриэт диэн муокас ба?айы ааттаах уолу к?н б?т??тэ олус с?б?лээбитэ, «бастакы к?р??ттэн таптал» диэн манныгы этэн эрдэхтэрэ дуу диэх курдук санаа биллибитэ. Уол ту?унан билиэн-к?р??н ба?арар санаата батарбакка ыйыппыта:

– Бэриэт, эн то?о маннык муокас ба?айы ааттааххыный?

– Дьэ, ити бэйэтэ туспа сэ?эн. ?б?гэбитигэр итинник ааттаах баар эбит. Ону ?йд??н а?ам и?эрбит, ийэм утарсан к?рб?тэ ???.

– Бэриэттээн и?эри урутаан билэр-к?р?р ки?инэн аа?ааччылар дии. Дьи?инэн бэрт аат эбит ээ, Бэриэт, – кыыс сэ?ээрбитин биллэрбитэ.

– Ити ааппын ?лэбэр уолаттарым Вперед диэн уларыппыттара, аны кэлин наар инньэ диэн ааттыыр буоллулар.

– Хайа-а, на?аа с?пк?, бэркэ тылбаастаабыттар буолбаат, – Сардаана ?р? к?т? т?сп?тэ, бэрт исти?ник к?лэн чачыгыраабыта. – На?аа ?ч?гэй аат дии, Вперед! – кыыс тойон эрбэ?ин чочо?ноппута. – Вперед, Вперед, – дии-дии, ойон турбута, икки илиитин халлаан диэки ?р? ууммута.

– Сардаана, аргыый! Кэл бэттэх, – Бэриэт кыы?ы илиититтэн харбаан ылбыта, бэйэтигэр тардыбыта, куу?ан ылбыта, кулгаа?ар сибигинэйбитэ. – Уоскуй. Ба?ыыба, ?т?? ба?а санаа? и?ин! На?аа ??рд?? дуо?

Кыыс уолга куустаран хайдах эрэ уоскуйан, налыйан хаалбыта. Бэриэт кыыс и?ирэх тылларыттан ??рб?тэ чуолкай этэ. Оттон ол ??р?? кыыс дуу?атыгар туох эрэ са?а с??рээни биллэрбитэ, эбии к???? укпут курдук буолбута.

– ??рд?м ээ. Олус интэриэ?инэй, дьикти – Бэриэт уонна Вперед. Олус с?п т?бэ?эллэр, барсаллар.

Кыыс куустарыыттан босхолонон уолу илиититтэн оргууй тутан туран:

– Туохха барытыгар вперед буолла?ы? дии! – диэбитэ.

Кыыс ити тылларын кытта уолтан тэйэ хаампыта, кинини ???эттэн аллара, алларааттан ???ээ ??рэтэрдии, таптыырдыы имэрийэ к?р?н балачча турбута. Бэриэт он-но эмиэ с?пс???н буолуо, кыы?ы одуулуу, хас биирдии хамсаныытын кэтээн к?р?р?.

– Чэ, мин барыым, Бэриэт. Мин эйигин кытта билсибиппиттэн ??рэбин. Б?тэ?ик к?рс????б?т буолбатах ини?

– Мин эмиэ билси?ииттэн ??рд?м. К?рс??хп?т, к?н сарсын да тиийэн кэлэрим буолуо.

– Бэриэт, сарсын-?й??н кэлимэ, с?п? – кыыс аатта?а к?рд???рд??, уолу супту к?р?н турбута. – Мин манна к??лэйдии буолбатах, атын улахан наадалаах буолан кэлбитим. Онон с??рэрим-к?т?р?м элбэх.

– Оччо?о мин онно к?м?л????м. Биир к?н? ба?ас к???ллэтиэххэ с?п. Куораты билэр ки?и к?м?т? наада буолуо дии…

– Бэриэт, суох, сатаммат, – кыыс са?ата кытаанах этэ. Туох эрэ б?чч?м, бэйэтэ эрэ билэр дьыалата бы?ыылаа?а. – Эн миигин к?рс??н ба?арбат дии санаама. Ба?арабын, к?рс??хп?т, – онтон ордугу тугу да са?арбакка эрэ уолга илиитин туттаран «Покаа» диэн оргууй сибигинэйээт, тэйэ хаама турбута. Уопсай ааныгар тиийэн эргиллибитэ, далбаатаабыта. Бэриэт илиитин ?р? уунан бакааласпыта.

Кинилэр тыл тылларын ылынсан, ?йд???н арахсыбыттара. Бэриэт кыыс эппит «туохха барытыгар вперед буолла?а» диэн тылларын сыымайдыыр дьарыгы булан ылбыта: «То?о? Туох ту?унан? Тугу эппитэ буолуой?»

Оттон кыыс бу уол баччаа??а диэри онно-манна аралдьыйбакка науканы эрэ ?р? тута сылдьыбытын таба таайбыта. Бэриэт туох да омнуота суох дьо?уннаах, туруоруммут соругун сити?эр ки?и буоларын билбитэ. Онон буолла?а, кини с?б?л?? соруммут буолла?ына кимиилээх буолуон сэрэйбитэ уонна кини оннугу ба?арарын билиммитэ. Онтон эмиэ да куттаныах курдуга эрээри, с?рэ?э-быара, дуу?ата то?о эрэ холку этэ.

Сардаана кы?ал?а кы?айан бу куоракка баар буолбутуттан уонна аны к???н ??рэххэ т?нн?н кэлэриттэн олус ??рб?тэ, бу а?ыйах к???э иннигэр к??тэр т?б?г?н умнубута.

6

Сардаана уонна Бэриэт до?ордо?уулара таптал кутаатынан к??дь?йб?тэ.

Сыл буолаат ыал буолар ту?унан с?бэни тобулбуттара. Онон Сардаана ??рэ?ин кэнниттэн дойдулуур, Бэриэт уоппуска ылан Амма?а, кыыс дьонуттан к???л, алгыс ыла тиийэр буолбута.

Новосибирскай, Толмачево аэропорда. К??тэр саала?а ыскамыайка?а Т?б?ктээхэп Бэриэт уол уонна Ксенофонтова Сардаана кыыс туох да са?ата суох ыбылы куусту?ан баран олороллор.

– Бэриэт, уоппуска?ын ха?ан биэриэх курдуктарый? – Сардаана сибигинэйэ со?ус ыйыппыта.

– От ыйыгар к?рд?сп?т?м, туох да диэн утарбатахтара. Биэрэллэр ини, – Бэриэт бэрт холкутук, эрэллээх куола?ынан хардарбыта.

– Табыллара буоллар, – кыыс хайдах эрэ саарбахтыыр курдук, симик ба?айытык ити тыллары ы?ыктыбыта.

– Биэриэхтэрэ, Сардаана, – Бэриэт чинэччи туттан кыыс сирэйин одууласпыта, икки илиитинэн тібіт?н к??йэ туппута, онтон уу сахалыы иэдэ?иттэн сырылаччы сыллаан баран. – Саарбахтаама, Сардаана, барыта табыллыа, – диэн к?л?м аллайыынан т?м?ктээбитэ.