Чтение онлайн

ЖАНРЫ

Учебник языка эсперанто
Шрифт:

8-12. Местоимение mem употребляется в качестве полуприставки в значениях "сам" (memstara <самостоятельный>, memcelo <самоцель>, memlerninto <самоучка>) и "себя" (memamo <самолюбие>, memreklamo <самореклама>, memportreto <автопортрет>).

Словоупотребление

8-13. Необходимо четко различать следующие близкие по форме и значению слова: Mi legis cxiun libron (каждую книгу), cxiujn librojn (все книги), cxion (всё), tutan libron (всю книгу, т.е. целиком), tutajn librojn (целые книги), cxiajn librojn (всякие книги).

8-14. Не следует смешивать mem <сам> с похожим русским словом <самый> в сочетаниях: <самый большой> la plej granda; <тот же самый> la sama; с другой стороны: same (kiel) <так же, (как

и)>.

Текст

Ekster la urbo

– Auxskultu, Anatolo, oni povas pensi, ke al vi okazis io felicxa.

– Kial vi tiel pensas?

– Cxar vi estas hodiaux tre gaja.

– La gaja vizagxo ankoraux nenion diras. Simple, hieraux mi havis agrablan dumtagan ripozon ekster la urbo.

– Atendu momenton! Cxu vi iris tien sola?

– Certe ne. Ni estis kvarope: Nina, Andreo, Nikolao kaj mi.

– Rakontu do! Cxu vi iris piede?

– Ni ne sciis cxi-foje, kien iri. Fine ni decidis veturi eksterurben.

– Cxe kiu oni kunvenis matene?

– Cxe neniu, sed apud la stacidomo. Mi gxustatempe venis per tramo. La forveturonta elektrovagonaro jam staris cxe la stacio. Antaux ol eltramigxi, mi komencis cxirkauxrigardi tra la fenestro, kie estas miaj geamikoj. Sed cxar mi ne estas tre atenta, mi ne tuj ekvidis ilin stari inter granda nombro da homoj. Andreo tenis en la manoj du dikajn sakojn, helpante al Nina.

– Cxu ankaux vi mem portis sakon?

– Ne, mi havis nuran saketon kun pano por cxiuj kaj aldone pilkon.

– Cxu vi veturis malproksimen?

– Suficxe malproksimen. Elirinte el la vagonaro, ni ekiris tra la arbaro. Altaj verdantaj arboj nin cxirkauxis, la aero estis tre agrabla.

– Jes, estas bone liberigxi de cxiutagaj devoj por kelka tempo, memori nek pri la baldauxa labortago, nek pri cxiamaj hejmaj aferoj.

– Ni ludis pilkon, interparolis, poste ni eksidis sur la teron kaj kantis novajn Esperantajn kantojn. Kiam ekvesperigxis, ni envagonigxis kaj ekveturis hejmen.

– Do la eksterurbigxo placxis al vi, cxu ne?

– Jes, ege placxis. Vi gxuste diris: hodiaux mi estas felicxa. Oni devas ne nur bone labori, sed ankaux bone ripozi.

– Nu, mi jam devas iri. Al mi estis agrable vin revidi.

– Estu sana!

Задания

8.1. Что означают следующие слова?

kantistino geedzoj malhelpi malalta maldika gxisatendi interrespublika kelkfoje memkritiko morgauxa senrezulta subteni trairi komenca komencanta komencigxanta helpantino gelaboristaro rekomenci ekvidinte eksterlandano bildvortaro arbareto arbetaro atendejo ludilo cxiujara cxiaokaze cxiamverda duonmonata felicxegulo antauxtempa apude malplimulto plejparte samfamilianoj aligxi eligi alifoje plezurigi sin deteni formangxi kunludanto neniigi nea onidiroj unuavide okazigi priafera letero alttemperatura cxiea

8.2. Переведите сочетания:

stari apud la pordo okaze de la forveturo ekster la domo logxejo kun kvar fenestroj venu post vendredo cxirkaux Tero inter arboj el la urbo aro da objektoj gxi estas al vi por memoro en la komenco komencu de la komenco teni per la mano preni je la mano ripozi dum varmega tago vagonaro al Jekaterinburgo helpo de Anatolo al amiko pri grava afero veturi tra la tuta lando faru tion antaux cxio foriri sen decidi la demandon infanoj sub dek ses jaroj ludi gitaron je kapo pli alta komence de la leciono memori por la tuta vivo urbo cxe Dnestro ripozi gxis la vespero rigardi alvizagxe je via felicxo! kanti hxore

8.3. Переведите фразы:

Ankoraux neniu placxis al cxiu. Neniu komenco estas facila. Estas nenio sekreta, kio ne farigxos malsekreta. Kiu amas cxion, amas nenion (D. I. Pisarev). Estas nenio pli malsagxa, ol la deziro cxiam esti la plej sagxa (F. La Rochefoucauld/LarosxfukO). Nenia spegulo montras malbelan virinon. Kiu logxas cxie, logxas nenie (Marcialo). Mi neniel povas vin forgesi. Neniam malfelicxo venas sola. Pli bone malmulte, ol neniom. Cxies amiko estas nenies amiko. Mi atendas cxiam sole vin. Ne al cxia demando necesas respondo (Publius Syrus/SIrus). Cxiuj miaj pensoj estas kun vi. Cxiu "tial" havas sian "kial." Ami la tutan homaron ne estas malfacile, pli malfacile estas ami cxiun homon (E. G. Kazakevicx). Mi memoros vin cxiutage, cxiuhore, cxiuminute. Esperanton oni povas lerni en cxiu agxo. Lernolibron oni devas ne tralegi, sed tralerni (L. Zamenhof). Se vi faras ion, do faru! Nek gxojo, nek malgxojo estas senfinaj. Kiu ne gxojigas per sia alveno, gxojigas per sia foriro. Cxio cxi jam estis. Ekster sia loko nenio estas bona (W .Whitman/UxItmen). Kiu subauxskultas apud pordo, ekscias ankaux tion, kion li ne volas scii. Multaj homoj vivas ne vivante, sed nur vivonte (V. G. Belinskij). Pli felicxa estas la donanto, ol la prenanto. Se vi laboras sidante, ripozu starante. Tion, kion la homo faras al si mem, ecx malamiko al malamiko ne povas fari. La plej felicxa virino estas tiu, kiun amas sxia edzo. Ne sole per pano vivas la homo. Unu "nun" estas pli bona, ol du "morgaux". Ne malfermu pordon, kiun vi ne povas fermi! Pli gravas amiko, ol mona fabriko. Se vi volas esti felicxa, estu felicxa! (Kozjma Prutkov). Vi tre helpos al mi, se vi ne malhelpos al mi. Mi scias nur tion, ke mi scias nenion (Sokrato). Kiu havas nenion, estas nenio. La homoj povas esti felicxaj, nur se la felicxo ne estas celo de ilia vivo (G. Orwell/Oruxel).

8.4.

Переведите на эсперанто:

Мне нравится отдыхать за городом. Каждое воскресенье мы ездим за город на электричке. Но вчера было холодно, поэтому я решил остаться дома. Мать попросила помочь ей, и я, взяв сумку, пошел в магазин за хлебом. Возвратившись, я сделал много домашних дел. Потом я начал изучать учебник эсперанто. Вскоре позвонил по телефону Сергей и спросил, свободен ли я. Он весело добавил, что воздух достаточно потеплел и что он будет ждать меня около парка: можно будет поиграть в мяч. Но я никуда не пошел. Я слушал концерт "Песня года", смотрел документальный фильм о первых космонавтах по телевидению и читал допоздна. Ну что же, я отдохнул вчера неплохо.

8.5. Расскажите о вашем выходном дне или составьте диалог по одной из ситуаций: а) ваши коллеги ездили в выходные дни на машине за город; они рассказывают об этом наперебой, а вы выясняете у них подробности; б) вы совершили поездку группой за город и обсуждаете ее на следующем занятии.

Совет

Безошибочное употребление предлогов - самый верный показатель свободного владения любым языком, в том числе и эсперанто. Употребление предлогов в национальных языках представляет большие трудности, так как оно основывается не столько на логике, сколько на традиции. Употребление предлогов в эсперанто основывается главным образом на логике. Если вы к своей картотеке добавите карточки с выражениями, в которых зафиксированы расхождения в употреблении русских и эсперантских предлогов, то ваша картотека станет еще богаче. Эти выражения можно выбирать из разных разделов уроков, особенно из упражнений с заданием "Переведите сочетания".

Приложения

Языковая игра "Заполнение пропущенных букв"

Ведущий пишет на доске первую и последнюю буквы слова и ставит между ними столько точек, сколько букв пропущено. Играющие пытаются угадать пропущенные буквы и все слово.

Б. Г. Колкер

Вклад русского языка в формирование и развитие эсперанто

В результате проведенного исследования получен следующий основной вывод: эсперанто является функционирующим языком, созданным из элементов интернационального фонда мировых языков Европы, отобранных чаще всего в форме, которую они получили в русском языке, при значительном непосредственном вкладе русского языка во все уровни, особенно в фонологию, лексическую и деривационную семантику, словообразовательные, морфологические и синтаксические модели...

Характер заимствования в плановом языке отличается от характера заимствования в этническом языке: первое ориентируется на интернациональность, второе - не всегда. Поэтому эсперантское слово чаще всего представляет собою медиализированный инвариант слов-образцов, близких по форме и семантике, т.е. слово заимствуется в эсперанто, если оно опознаваемо носителями как можно большего числа языков - источников интернационального фонда, которые одновременно являются основными языками источниками эсперанто (французский, английский, немецкий и русский).

Поделиться с друзьями: