Вечар

Гастрыт. Для каго ёй рабіць?! Яна ж усё жыццё як праклятая, як катаржная…

Васіль (ужо спакойна). Ты не зразумееш… Ганна, адумайся! Жыць надакучыла?

Ганна. Не надакучыла… Стамілася толькі я…

Васіль. І я стаміўся… Але мы з табой яшчэ толькі таму і жывём, што кожную раніцу па ваду ў гэты калодзеж ходзім, на сотках сваіх калупаемся… Хоць адзін дзень паспрабуй паляжаць паленам — усе хваробы, як саранча, наляцяць…

Ганна. Дык во ж на Мікіту нічога не налятае…

Васіль. А ён іначай і не жыў… Усё жыццё з чайнікам па ваду хадзіў…

Гастрыт. Я адказным і сазнацельным быў!!!

Васіль. Кінь, Ганна, я табе сказаў…

Ганна. Дык сілоў няма вядро вады падняць! Што ж рабіць?

Васіль. Бяры сваю казу за рогі і перавядзі ў мой хлеў… Няма сілы — па палавінцы насіць будзем… Ты палавінку, і я палавінку… Разам…

Гастрыт (уражана). Ну і гад ты, Васіль, ну і гад! Я сасватаў, а ён жэніцца! Чаго ж ты яе раней не прасіў?!

Васіль. Саромеўся…

Гастрыт. На восьмым дзесятку! (Да Ганны.) Пайшлі, не слухай яго. Самому не пад сілу варочаць, дык батрачку сабе захацеў узяць пад старасць.

Васіль. Хадзі, баба, да мяне! Жыць будзем, як жылі… Памагаць адно аднаму… Адпачываць па святах… І рабіць на зямлі! Трэба так, Ганна, трэба…

Гастрыт. Не слухай яго!

Ганна. Ціха, мужчыны… Не сварыцеся… А можа, мы пад адным дахам, у адной хаце ўсе разам сыдземся дый будзем жыць… Я вам бялізну буду мыць, а вы…

Гастрыт. Цьфу! Я ёй руку і сэрца, а яна мне — абшчажыція! Дом прыстарэлых!

Ганна. Тады пайду ў свайго Піліпа спытаюся… Калі дазволіць — перайду…

Гастрыт. Як у Піліпа? На кладзішча пойдзеш?

Ганна. Нашто? З партрэта спытаюся… Што скажа — тое і будзе.

Васіль. Ідзі. Пытайся.

Ганна пайшла. Васіль і Гастрыт касавурацца адзін на аднаго.

Гастрыт. Ну за што? За што ты мяне, Васіль, так ненавідзіш?

Васіль. Кінь, Мікіта… Не ўмею я ненавідзець…

Гастрыт. Добранькі, значыцца… Хіба можна ў гэтым свеце без нянавісці пражыць?

Васіль. Можна…

Гастрыт. Нянавісць і святая ёсць…

Васіль. Святое ў жыцці толькі святло, цяпло, любоў і зямля…

Гастрыт. Поп ты…

Васіль. Васіль я…

Вяртаецца Ганна. Старыя чакаюць адказу.

Ганна (выцершы ражком хусткі вочы). Дазволіў… (Пасля паўзы.) З табой, Васіль, жыць буду…

Гастрыт (блазнавата і горка ўсміхаючыся, пляскае ў далоні). Гор-ка! Гор-ка! Гор-ка!

Заслона

Дзея другая

Хата Васіля. Звычайная, як і ўсе іншыя хаты. Усё ёсць, што трэба: стол, табурэткі, печ, старэнькі тэлевізар, радыё, фотаздымкі ў рамачках на сцяне. Ганна тупае каля печы. Чырвоныя водсветы полымя скачуць па старэчым твары. Раніца.

Ганна (падышла да акна, кліча). Васіль! Хадзі снедаць… (Дастае з печы патэльню, на якой шквырчыць яешня, і проста на чапяле нясе яе да стала. Паставіла, рэжа хлеб, прыносіць з сенцаў збанок малака, кладзе відэльцы, ставіць кружкі. Чакае. Потым зноў падыходзіць да акна.) Ці чуеш ты там? Сонца не патухне, а яешня прастыне…

Праз хвіліну ўваходзіць Васіль. Распранаецца, нетаропка мые рукі над вядром каля парога.

І з кім сёння размаўляць? Хмары на небе…

Васіль. З хмарамі размаўляў…

Ганна. На дарогу ты глядзеў… Стаяў і глядзеў… Бачыла я…

Васіль (крэкнуў). Мерзне зямля… Калі снегам за гэты тыдзень не прыкрые — вясной не нап'ецца ўдосталь… Па мёрзламу ўся вада ў раўкі сыдзе… Засмягне летам… Слабы колас будзе…

Ганна. Садзіся, еш… Во яешня, дранікі… Гуркі…

Васіль сядае.

Васіль. А ты?

Ганна. А я каля печы нанюхалася… Пагляджу, як ты есці будзеш…

Васіль. Дык ты еш і глядзі.

Ганна. Ай!

Васіль (голасам гаспадара). Сядзь, я табе сказаў!

Ганна сядае. Снедаюць. Ганна раптам ціха засмяялася.

Ганна. Добра замужам усё-ткі…

Васіль. Аёечкі!

Ганна. Ты во крыкнуў — яно і добра… На мяне ж Піліп аніводнага разу голасу не падняў… Да вайны колькі мы там пажылі… А пасля… хварэў, асколкі ў сэрца калолі… Ніводнага разу не крыкнуў. А на бабу іншым разам і трэба… Весялей неяк…

Васіль. Можа, цябе і паганяць калі для весялосці?

Ганна. Не. Ганяць не трэба, а крыкнуць — крыкні іншым разам…

Васіль. Крыкну.

Ганна. Трэба было нам раней сысціся… Чаго не казаў?

Васіль. Саромеўся.

Ганна. А бо-о-о… У нашых гадах саромецца?

Васіль. Ды любіў я цябе трохі маладым…

Ганна. Ідзі ты!

Васіль. Што ідзі ты? Па табе ж увесь сельсавет сох… Каса была — утрох павесіцца можна…

Ганна. Была…

Васіль. Да гэтага часу дзіўлюся: такія хлопцы вакол тапталіся! Я таптаўся… Ніхто не думаў, не гадаў, што Піліп цябе акруціць, усім дарогу перабяжыць… І як ён цябе ахмурыў?