?zg? a?r?s?

– "Olm"us, r getmk sn n yaman d"us"ub? – dey Ayis "oz"un"u saxlaya bilmmisdi.

– Eh, Ayis, Allah insaf versin cavanlara, hamisi knddnkskdn qacaq d"us"ub… "Oz evi, ailsi olmaq ayri seydi. Allah qismtini yetirsin! – demisdi Mirvari.

G"uzg"un"un qabagindan ckilib yatagina uzandi. N edck, nec yasayacaq, kim "uc"un yasayacaq bundan sonra? Bu da sevgisinin ona gtirdiyi yolun sonu…

Birdn ata-anasi glib g"ozlri "on"und canlandi. Sualindan utandi. «Bs bunlar? Mn ail qursaydim, bu zavallilara kim baxacaqdi?» Qocalib ldn d"usm"us bu iki ziz adamini bir g"un itir bilcyini fikirlsib dhst gldi, d"ord divar arasinda tk-tnha qalacagindan qorxdu. Innn bel qardaslarindan n Mmmdsah, n d lisah shrdn knd qayitmayacaq. O, bu evd yalquzaq kimi "om"ur s"urmy mhkum olacaq…

Ayisnin havasi catmadi. Pncrni taybatay acib qabaginda dayandi. Amma bu hali kecmdi. Ona n olmusdu? Blk olan-qalan qtiyytini Abbas lindn almisdi? Blk bu, ilk mhbbtin zabi idi? Yox, mhbbtdn, sevgidn ona aci nisgildn basqa bir xatir qalmamisdi. "Uryini darixdiran, onun b"ut"un olan-qalan sbrini lindn alan basqa sey idi. Sevill Dilbri xatirladi. Sevil yasidi idi, Dilbr is onlardan iki yas b"oy"uk idi. Onlar da Ayis kimi ail qura bilmmisdilr. Tkc onlar deyildi. Kndd yasi otuzu "otm"us yeddi subay qiz vardi. Hmin qizlari birc-birc g"ozlri "on"und canlandirdi. O qizlarin xosbxt olmamalari, ail qura bilmmlri fikri ona rahatliq gtirmdi. Ndns tslli tapdigi vaxtlar arxada qaldi. Indi o, ayri adam idi. "Umidsiz, mnasiz, sevgisiz "om"ur s"urn bir zavalli idi. Artiq o, aldadilmis, heysiyyti tapdanmis, tnhaliga mhkum edilmis, qarimis bir qizdi. Prinin taleyini yasayanlardandi.

«Kndd yeddi Pri var», – dey Ayis fikirlsdi v bu fikirdn dhst glib, yenidn g"uzg"un"un "on"un kecdi. Diqqtl tamasa ednd ona el gldi ki, g"uzg"udn baxan Pridi, d"unyada n cox qorxdugu, xatirsindn bel ckindiyi, ehtiyat etdiyi Pri. Usaqliqdan Pri onun yaddasinda tklik, soyuqluq, yalqizliq rmzi kimi qalmisdi. Onun "uz-g"oz"undn, g"orkmindn, htta ssindn soyuqluq yagirdi. Indi Prinin halina daha cox acidi. Onun tkliyin sbb olanlari qinadi "uryind. "Oz"un acigi tutdu: «O yaziga niy nifrt edirdim? Onu duymaq "uc"un onun halina d"usmkmi lazim idi?»

Ayis "oz"un"u qocalmis, ldn-ayaqdan d"usm"us vziyytd tsvv"ur"und canlandirdi. Bu halda "oz"un"u Pridn basqa hec ks oxsada bilmdi. Alninda drin qirislar, "uz"und yad bir ifad olan qoca Ayis Prinin soyuq baxislari il g"uzg"udn ona baxirdi. O, Abbasin b"oy"urtknlikd Ayisni "opd"uy"u g"un onlara baxdigi kimi baxirdi g"uzg"udn. Pri kimi kirpiklrini qirpmadan, biganlik v tss"uf qarismis qrib bir ifad il baxirdi. Bu baxis Ayisnin bdnin "us"utm saldi. O, var g"uc"u il g"uzg"uy yumruq ilisdirdi.

Anasi qonsu otaqdan ss glnd Ayisnin cilik-cilik olmus g"uzg"un"un qabaginda oturub, lindn d"osmy axan qana fikir vermdn harasa, namlum bir n"oqty baxdigini g"ord"u… «Trkm»nin oynaq sdalari gecnin sssizliyind daha aydin esidilirdi.

…Shrisi Ayis hytlrindn topladigi g"ullrl qbiristanliga – Prinin mzarini ziyart getdi. Orada kimins oldugu uzaqdan g"oz"un dydi. Yaxinlasanda Abbasin vaxtil sbbini bilmdn nifrt etdiklri Prinin mzar dasini sildiyini g"ord"u… Bu ziyart sbbsiz nifrtin bagislanmasi "uc"un idimi, yoxsa birinin mhkum etdiyi, o birinin mhkum olundugu bir hyat tarixcsinin aci bir sonlugunun qacilmaz nticsin baxmaq istyi idimi? Kim bilir…

OGURLUQ

Yasmnin bihusedici tri d"ord trfi b"ur"um"usd"u. Yaz axsaminin k"on"ul oxsayan, "uryin n inc tellrini titrdn srin mehi yasmn agacinin budaqlarini yellndirir, onun yarpaqlarina, cick qomlarina sigal ckir, trini trafa yayirdi.

Mehriban yasmn agacinin bu qdr cick acdigini g"ormmisdi. Blk d nec il idi ki, Fatma xalanin yasmnlrini g"orm"urd"u dey ona bel glirdi. O, bu g"ullrin hsrtini cox ckmisdi… Evlrin gln kimi tez Fatma xalanin evinin qarsisina, yasmn agacinin k"olgsin glmisdi.

Cick salximlarinin sayi-hesabi yox idi. Onlar o qdr g"ozl, o qdr travtli idilr ki, Mehriban g"ozlrini cicklrdn ayira bilmirdi. Yasmnlri qoxlamaqdan doymurdu. Son illr yaz glib yasmnlr acanda o, Bakida yolunu tez-tez bazardan salar, b"oy"uk bir yasmn dstsi alib ev gtirrdi. Lakin onlarin tri rayondakina bnzmirdi. "Oz"un s"oz vermisdi ki, bu il yasmn cicklynd m"utlq rayona gedck, doyunca onlari qoxlayacaq…

O, g"oz"un"u acandan qonsulari Fatma xalanin hytindki yasmn agacini bel g"orm"usd"u: eyni h"und"url"ukd, eyni yarasiqda. Sliq il rnglnmis h"und"ur taxta hasarin arxasindan g"or"unn "ust"u cick salximlari il dolu yasmn agaci hmis hr ksin diqqtini clb edrdi. Cprdn k"ucy sallanan bu salximlar "ot"ub-kecnlri "oz g"ozlliyi il heyran edrdi. Mehriban hec yerd, hec zaman bel iri lcklri olan yasmn cicklri g"ormmisdi.

Fatma xalanin bagi sl m"oc"uz idi. Bu qadinin cicklr olan sevgisi hec n il m"uqayis oluna bilmzdi. ri coxdan vfat etmis, "ovladi olmamis Fatma xala hr cickl, hr yarpaqla usaq kimi danisar, onlara nvazis g"ostrr, qulluq edrdi. Il on iki ay lindn bel, dirmiq d"usmzdi. Bu bagda Mehribanin tanidigi, elc d "omr"und ilk df g"ord"uy"u o qdr g"ul bitirdi ki, onlara heyran olmamaq m"umk"un deyildi.

G"ozllik asiqi olan Fatma xala simicliyi il d ad-san qazanmisdi. O, hec vaxt hec ks cick toxumu, g"ul sitili vermzdi. Yazda budayib atdigi g"ul budaqlarini bel kimsy qiymazdi, «G"ul vermk mn d"usm"ur», – deyrdi. slind is d"us"ub-d"usmmyin onun "uc"un el bir hmiyyti yox idi. O, g"ullrini basqalarina qisqanirdi. llri il yaratdigi bu qeyri-adi g"ozlliyin basqa yerd tkrar olunmasini istmirdi. G"ul-cicyin bol vaxtinda bel birc cicyi kimsy pulsuz vermzdi. Shrlr adti "uzr drdiyi g"ul-cicklri sliq il b"oy"uk znbil yigib bazara satmaga aparardi. Bazarda onun g"ul"u nec ustaliqla satdigini g"ornd Mehriban d"us"unrdi:

«G"orsn, bu qdr pul onun nyin grkdir?»

Mehriban mktb gednd d, mktbdn qayidanda da adti "uzr Fatma xalanin hyti qarsisinda ayaq saxlayib, cprin arxasindan buradaki g"ozlliklri seyr edrdi. Hr df d bagin tusuna catanda mktbd onunla paralel sinifd oxuyan qonsulari Ilhami "oz qapilarinin agzindaki skamyada oturmus g"orrdi. Bstboy, qarasin olduguna g"or hami onu Kismis cagirardi. Qis-yay Kismisi burda g"ormy adt edn Mehriban tsad"ufn onu skamyalarinda g"ormynd tcc"ublnrdi. Sanki Fatma xalanin baginin cicklrinin kesiyini ckirdi Kismis. O, "oz"un"u el aparirdi ki, guya Mehriban onu qtiyyn maraqlandirmir. Qiz k"ucd g"or"unn kimi, "oz"un"u g"ormzliy vuraraq ya mahni z"umz"um edr, ya da fit calardi. Lakin Kismisl "uzb"uz evd yasayan Sara Mehribana xbr vermisdi ki, o, k"ucy Mehribana g"or cixir. Uzaqdan onu g"orn kimi tez k"ucy qacir, amma "oz"un"u el g"ostrir ki, el bil coxdan orada oturub.

Bu xbrdn sonra Kismisi g"ornd Mehribani g"ulmk tuturdu. Ciddi g"orkm alib sanki n bards fikirlsn bu oglanin yasindan b"oy"uk g"or"unmk arzusu onun nzrindn yayinmirdi. Fatma xalagilin cprin yaxinlasanda, ndns Mehriban "oz"un"u kinolardaki kimi tsvv"ur edrdi. Budur, g"ozl bir musiqi calinir, Mehriban mahni oxuya-oxuya bagda dolasir, hr agacdan bir cick drib qoxlayir. G"ozl bir oglan da onunla duet oxuya-oxuya cicklrdn clng h"or"ub Mehribanin basina taxir. Bu g"ozl oglan da, tbii ki, Frid olardi. Az qala siniflrindki b"ut"un qizlarin bir k"on"uldn min k"on"ul asiq olduqlari Frid.

O il Mehriban skkizinci sinifd oxuyurdu. Fatma xalanin yasmn agaci sanki hmiskindn g"ozl, hmiskindn bol acmisdi, onlarin tri b"ut"un k"ucni b"ur"um"usd"u. Cick salximlari arasinda yasil yarpaqlar g"or"unmz olmusdu. Mehriban onlara baxdiqca baxmaq istyir, tamasasindan doymurdu.

Bir df mktbdn qayidanda qrib bir hvalat bas verdi.

– Salam, Mehriban!

Ss trf d"onnd, iki-"uc addimliginda dayanib utancaq baxislarla, ckin-ckin onu s"uzn Kismisi g"ord"u. Ilk df idi ki, Mehriban onun ssini bel yaxindan esidirdi.