Чалавек на лаўцы (на белорусском языке)

Заехалi ў пiўную перакусiць. Мэгрэ патэлефанаваў жонцы i сказаў, што не ведае, калi вернецца.

Калi яны пад'ехалi да камiсарыята, вартавы-палiцэйскi паведамiў Мэгрэ:

– Вас пыталася нейкая дзяўчына. Кажа, што вы яе выклiкалi. Я адправiў яе ў вашае бюро.

– Даўно?

– Хвiлiн дваццаць назад.

Туман зноў змянiўся дажджом, i пыльныя прыступкi лесвiцы стракацелi мокрымi слядамi. Большасць пакояў ужо апусцела. Але ў некаторых яшчэ гарэла святло.

– Мне застацца з вамi?
– спытаўся Сантонi.

Мэгрэ кiўнуў. Раз ужо пачаў расследаванне з iм - будзе з iм i працягваць.

У чакальнi сядзела дзяўчына ў блакiтным капялюшыку. Твар з-за слабага святла разгледзець было цяжка. Дзяжурны, якi чытаў вячэрнюю газету, далажыў:

– Гэта да вас, шэф.

– Я ведаю.

Звяртаючыся да дзяўчыны, Мэгрэ запытаўся:

– Панна Монiка? Хадземце, калi ласка, у мой кабiнет.

Мэгрэ запалiў настольную лямпу. Святло ўпала на крэсла, i, калi камiсар прапанаваў дзяўчыне сесцi, то адразу заўважыў сляды слёз на яе твары.

– Дзядзька ўсё мне сказаў.

Мэгрэ загаварыў не адразу, прыгледзеўся да дзяўчыны. Яна, як i мацi, трымала ў руцэ насоўку, але сцiскала яе неяк па-дзiцячы, усё роўна як мяла камяк пластылiну.

– Я думала, што заспею маму ў вас.

– Яна паехала дадому.

– Як яна?..

Ён не ведаў, што адказаць.

– Ваша мацi - мужная жанчына.

Монiка здалася камiсару абаяльнай: непадобная да мацi, праўда, таксама ў целе. На ёй быў вельмi элегантны гарнiтур, што здзiвiла Мэгрэ: пакупка, вiдавочна, была зроблена ў дарагой краме.

– Каму ж спатрэбiлася ягонае жыццё?
– Слёзы зноў з'явiлiся ў яе на вачах.

Камiсару чамусьцi здавалася, што яна не зусiм шчырая. Мацi таксама трымалася насцярожана, аднак калi ўлiчыць характар, у якiм Мэгрэ паспеў сёе-тое ўгледзець, то яе можна было зразумець. Панi Турэ здавалася ганебным, што яе мужа зарэзалi ў нейкiм цёмным тупiку. Яна зацiснула жыццё, i сваё, i сваёй сям'i, у строгiя рамкi, i гэтая смерць выходзiла з iх. Ды яшчэ гэтыя жоўтыя чаравiкi i амаль што чырвоны гальштук!

А дачка нiбыта баялася пытанняў.

– Вы добра ведалi бацьку?

– Ну... вядома...

– Вы, пэўна, ведалi яго так, як дзецi ведаюць сваiх бацькоў. А я пытаюся ў вас, цi давяраўся ён вам, цi гаварыў з вамi пра сваё асабiстае жыццё...

– Ён быў добры бацька.

– Ён быў шчаслiвы?

– Напэўна.

– Вы калi-небудзь сустракалiся ў Парыжы?

– Не разумею. Вы маеце на ўвазе на вулiцы?

– Я ведаю, што вы вярталiся дамоў рознымi цягнiкамi. Але вы маглi калi-нiкалi разам абедаць.

– Здаралася.

– Часта?

– Не. Рэдка.

– Вы заходзiлi да яго ў краму?

Дзяўчына вагалася.

– Мы сустракалiся ў рэстарацыi.

– Вы тэлефанавалi яму?

– Нiколi.

– Калi вы абедалi з iм апошнi раз?

– Некалькi месяцаў назад. Да адпачынку.

– Дзе?

– У "Эльзасе". Гэта рэстаранчык на Севастопальскiм бульвары.

– Ваша мацi ведала пра гэта?

– Не памятаю. Думаю, я ёй казала.

– Ваш бацька быў вясёлы чалавек?

– Вясёлы. Ва ўсякiм разе, на маю думку.

– А здароўе ў яго было добрае?

– Ён нiколi не хварэў.

– Сябры ў яго былi?

– Мы бывалi пераважна ў маiх цётак i дзядзькоў.

– Яны жывуць у Жувiзi?

– Так, непадалёк ад нас. Дзядзька Альбэр, муж цёткi Жанны, i сказаў мне, што бацьку забiлi.

– I шмат iх у вас?

– Дзве цёткi i два дзядзькi. Цётка Сэлiна з дзядзькам Жульенам жывуць трохi далей. Дзядзькi абодва чыгуначнiкi.

– Панна Монiка, а цi сустракаецеся вы з якiм-небудзь маладым чалавекам?

Дзяўчына сумелася.

– Не будзем зараз пра гэта. Мне трэба паглядзець на бацьку?

– Вы што маеце на ўвазе?

– Як я зразумела з дзядзькавых слоў, мне трэба будзе апазнаць цела.

– Ваша мацi i цётка зрабiлi ўжо гэта. Але, калi вы хочаце...

– Не. Я ўбачу яго дома.

– Пачакайце яшчэ трохi, панна Монiка. Вам прыходзiлася сустракаць вашага бацьку ў Парыжы ў жоўтых чаравiках?

– У жоўтых чаравiках?
– паўтарыла яна задуменна.

– Не зусiм жоўтых, хутчэй бэжавых. У мой час, даруйце за выраз, такi колер называлi "дзiцячым паносам".

– Нешта не памятаю.

– А чырвонага гальштука на iм не заўважылi?

– Не.

– Вы даўно хадзiлi ў кiно?

– Учора пасля абеду.

– У Парыжы?

– У Жувiзi.

– Не буду вас больш затрымлiваць. Думаю, вы зможаце сесцi на цягнiк...

– Праз трыццаць пяць хвiлiн.

Яна паглядзела на гадзiннiк, узнялася, але не пайшла адразу, а затрымалася на iмгненне.

– Да пабачэння, - сказала яна нарэшце.

– Да пабачэння, панна. Дзякую вам.

Мэгрэ праводзiў дзяўчыну i зачынiў за ёю дзверы.

2. ПАННА "IЛЬВIЦА"

Мэгрэ, сам не ведаючы чаму, заўсёды вылучаў участак Вялiкiх бульвараў памiж плошчаю Рэспублiкi i Манмартрам. Уласна кажучы, гэта быў ягоны квартал. Сюды, у кiнатэатр на бульвары Бон-Нувэль, непадалёк ад тупiчка, дзе забiлi Луi Турэ, ён пешшу, пад руку са сваёй жонкаю, заходзiў амаль кожны тыдзень. Побач, якраз насупраць кiнатэатра, была пiўная, дзе ён любiў перакусiць сасiскамi з капустаю.

Далей, у накiрунку да Оперы, бульвары рабiлiся свабаднейшыя, але тут, памiж Сэн-Мартэн i плошчаю Рэспублiкi, яны хутчэй нагадвалi нейкiя змрочныя траншэi, у якiх, бы ў мурашнiку, вiруе жыццё - часам ажно галава кружылася ад усёй гэтай мiтуснi.

Ранiца была шэрая i халодная, але не такая сырая, як напярэдаднi. Мэгрэ выйшаў з дому а палове дзевятай i за чвэрць гадзiны, не спяшаючы, дайшоў да вулiцы Бондзi. Недзе тут, у фiрме "Каплан i Занэн", i працаваў Луi Турэ ўсё сваё жыццё, у тым лiку, мабыць, i ў дзень сваёй гiбелi.

Пошукi патрэбнага нумара прывялi Мэгрэ да старой, занядбанай будынiны. Уваходныя дзверы былi адчынены насцеж, па абодвух баках вiселi розныя шыльдачкi: "Урокi машынапiсу", "Продаж пёраў", "Набiўка матрацаў", "Юрыдычны кансультант", "Дыпламаваная масажыстка".