Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке)

– О! О!

Мы перапалохана глянулi на яе - што такое?

Мройна гледзячы на плёс i ўважлiва слухаючы музыку, яна цiха сказала:

– "Лебядзiнае возера"... Адажыо...

Я скрывiўся. Цьфу, задавака! Такое гаворыць, што й не ўцямiш!

А Кукуруза напусцiў на сябе сур'ёзнасць i, насупiўшы бровы, кажа:

– Не, гэтае возера хутчэй не Лебядзiнае, а Качынае, бо лебедзi ў нас не водзяцца. Затое качак - як той раскi.

Валька раптам як зарагоча:

– Ой, трымайце мяне! Ой, не магу! От дзiвак! Я ж не пра гэтае возера, а пра музыку. "Лебядзiнае возера". Балет кампазiтара Чайкоўскага. Якраз цяпер вось перадаюць.

Аблiчча Кукурузы быццам апарылi. Уся кроў, якая толькi была ў ягоным арганiзме, кiнулася ў твар.

– Можна падумаць, што я не знаю, - сярдзiта буркнуў ён.
– Цудоўна знаю гэты вядомы балет. А пра нашае возера я проста так сказаў. Для iнтарэсу... Для смеху...

Я адвярнуўся. Не магу я глядзець чалавеку ў вочы, калi той манiць. А Кукуруза зараз хлусiў адчайна. Нiчога ён не ведаў, нiякага "Лебядзiнага возера". Бо слых у яго вельмi-вельмi дрэнны. Спяваць ён мог толькi са мною. Падцягваць. Я злаваў на Вальку, якая прымусiла майго сябра так iлгаць. I наогул, навошта яна прыехала да нас?

I раптам, нiбыта падслухаўшы мае думкi, Валька рэзкiм рухам выключыла прыёмнiк i сказала:

– Вы на мяне сярдуеце, хлопцы, так? Што я прычапiлася, так?.. Дык я зараз пайду. Вы не сярдуйце. Проста мне хацелася пазнаёмiцца з вамi.

I так проста яна гэта сказала, што мне зрабiлася нiякавата. I нi я, нi Кукуруза не знайшлi, што адказаць.

Валька паднялася, усунула Кукурузе ў рукi прыёмнiк i пабегла да вогнiшча.

– Дзiвачка нейкая. Праўда?
– пацiснуўшы плячамi, нiякавата прамовiў Кукуруза.

– Яна харошы хлопец, - неспадзявана пачырванеўшы, сказаў Iгар.
– У нас з ёй усе сябруюць. А чаго ты не ўключаеш прыёмнiк? Ты ўключай, не саромейся. Я нядаўна памяняў батарэйку.

Я ўважлiва глянуў на яго i зразумеў, што ён наўмысна мяняе тэму гаворкi, што болей пра Вальку гаварыць не варта. Я яго добра разумеў. Мне таксама было б непрыемна, калi б нехта пачаў гаварыць пра Грабянючку.

Не знаю, колькi мы прасядзелi на беразе, каля пянька, але неўзабаве ад вогнiшча даляцеў голас важатага:

– Iгар, хлопцы, iдзiце хутчэй! Юшка гатова!

– Пайшлi, - сказаў Iгар.

Як ранiцаю выпiў я шклянку малака, дык больш i крошкi ў роце не было - быў я цяпер галодны, як арыштант. I гэтая прапанова мне, вядома, вельмi спадабалася. Думаю, што Кукуруза хацеў есцi не менш за мяне, таму што пасля ўсiх начных перапалохаў зусiм не снедаў.

Але неспадзявана ён сказаў Iгару:

– Ты iдзi, а мы тут пасядзiм. Мы якраз перад вашым прыездам добра паснедалi.

Я залыпаў вачамi i разявiў рот, але прамаўчаў.

– Ды не выдумляйце, хлопцы, хадзем! Такой юшкi вы зроду не елi, угаворваў Iгар.

Кукуруза ўпарта адмаўляўся. Нарэшце Iгар махнуў рукою:

– Ды ну вас! Пачакайце, я зараз важатаму скажу!
– i пабег да вогнiшча.

Але праз хвiлiну замест важатага прыбегла цыбатая Валька. I адразу накiнулася на нас:

– Гэта што такое? Ану, марш есцi юшку! Калi б вы мяне запрашалi, я хiба адмовiлася б? Я б адмовiлася, калi б вы мяне запрашалi?! Ану, хутчэй!

I, на маю радасць, Кукуруза, якi так упарцiўся перад Iгарам, раптам адразу знiякавеў i пакорлiва паплёўся за дзяўчынай. I мне зноў чамусьцi ўспомнiлася Грабянючка...

Не ведаю, цi гэта, можа, я проста быў вельмi галодны, цi сапраўды юшка была смачная, але я такой зроду не еў. А я ж разбiраўся ў юшцы. У нашым сяле ўсе ўмелi яе варыць, ды i сам я колькi разоў варыў. Але гэтая проста аж дых забiвала - такая смачная. Усе прыцмоквалi i хвалiлi Сашку-"штурмана". А ён сядзеў каля сагана з чарпаком у руках i, насуплены, як заўсёды, уважлiва сачыў, каму даць дабаўкi.

Цяпер я добра зразумеў, чаму ўсе так узрадавалiся, калi гатаваць абед выпала Сашку. Ён быў для ўсiх прызнаным кухарам.

Неўзабаве ўсе панаядалiся i палеглi на траве вакол вогнiшча - адпачыць. Нехта замармытаў мелодыю, хтосьцi падцягнуў, i песня вырасла, памацнела i паляцела над плёсам, ажно папрыгiналiся чараты...

Як было прыемна вось так ляжаць на траве тварам уверх, пазiраючы ў блакiтнае бяздоннае неба, i хорам спяваць песню! Здавалася, уся зямля, увесь свет чуе яе.

Важаты цiхенька падняўся, пайшоў да чоўнаў i вярнуўся з акардэонам. Песня загучала яшчэ мацней i яшчэ больш зладжана.

Калi закончылi "Раве ды стогне Днепр шырокi", важаты сказаў:

– А цяпер нашу, пiянерскую, - "Вейце агнямi". Пачынай, Саша.

– Толькi так, - адгукнуўся Сашка, пракашляўся i, пачакаўшы, калi акардэон закончыць уступ, заспяваў. Я нiколi б не падумаў, што ў яго такi чысты, звонкi i высокi голас. Вось табе i дзiкаваты "штурман" Сашка: "Толькi так". Мала таго, што выдатны кухар, дык яшчэ i спявак!

Нават калi ўсе падхапiлi песню, i тады быў чутны яго голас, якi чайкай узлятаў над хваляй iншых галасоў у хоры.

Спявалi мы гадзiны паўтары, а то i болей. Якiя толькi песнi мы не спявалi! I народныя, i рэвалюцыйныя, i старыя камсамольскiя, i сучасныя, i песнi з кiнафiльмаў...

Потым Iгар сказаў:

– А цяпер, можа, няхай Валька патанцуе...

"Зараз будзе нос дзерцi, а яе ўгаворваць", - падумаў я.

Але яна адразу ж згадзiлася.

– Калi ласка, магу станцаваць.

Тут я заўважыў, што Кукуруза чамусьцi пачырванеў i неспакойна завалтузiўся на месцы. Дарэчы, я яшчэ i раней, калi спявалi, заўважыў, што мой сябрук Кукуруза ўвесь час паглядваў на Вальку, а калi яна выпадкова падымала на яго вочы i iхнiя позiркi сустракалiся, ён адразу ўтароплiваўся ў зямлю.

– Украiнскi танец казачок!
– аб'явiў важаты i заiграў на акардэоне.

Валька пачала танцаваць. I адбылася дзiўная змена. Нязграбная цыбатая Валька ўмомант ператварылася ў лёгкую птушку, кожны рух якой злiваўся з музыкай.

I цыбатыя ногi яе, вось гэтыя цыбатыя ногi, на якiх, здавалася, нельга нават устаяць (вось-вось упадзеш), гэтыя ногi, ледзь дакранаючыся да зямлi, нiбыта ўвесь час былi ў паветры, у палёце - стройныя, моцныя i пругкiя.

Каля майго вуха часта-часта, як натомлены, нiбыта ён сам танцаваў, дыхаў Кукуруза. А калi Валька закончыла танец i ўсе пачалi апладзiраваць, ён не стаў апладзiраваць, а, сустрэўшыся са мною позiркам, чамусьцi нахмурыўся i адвярнуўся.