Таза ойлор Так с?зд?р
Шрифт:
Ошон чн “кудайдан коркуп, кудай мени жазалайт” деген ишенимдерден арылуу керек. Кудай эч кимди жазалабайт, сен здн коркунучу менен “уяты, намысы” аркылуу зд з жазалайсы. Болгону ал сезимдерди з нормасына келтир керек. Ар бир ашыкча сезим адам жашоосу чн коркунуч туудуруп, лмг алып барат. Ал эми, жан дйнн тынчтантуу чн эмне керек экендигин тшнгн адамдар болсо, энергиясын “жазалоого” коротпой, знн жашоосун кантип жашаса жакшы болоорун пайдаланып тагдырын ыраазычылык менен куруп, жашап улантууда.
Ал нерсе ар бир адамдын зн кана белгил. здн жасаган ишин, тшнг жараша з кб.
Канчалык “жек кргн нерседи болбосун” деп кршкн сайын, жек кргн крнш кчн кирип, здн урук– тууганыда же зд пайда болуп жатат? Канчалык башкаларды ушактап, кп сз кылган сайын ал жашоо здн жашоодо пайда болуп жатканын байкабай да каласы. Аны з тагдырыа кл блп, анализдеп крс, айлана чйрд байкап
Мындан ары клрг жакпаган турмуштук крнштн баардыгына кл блп, зрд сырттан карап кргл. Аны жасаган ким? Албетте, аны моюнга алуу т кыйын, себеби “чындык” чычалатат. Бирг ачык айта албаса да, ичиден кылган ишие з та каласы. Ошондуктан, жакшы нерсени кааласа клд з жаккан жакка бур. Ал эми, жамандык ар дайым бут торойт, аны аттап тп кет чн алдын ала крп, болтурбай айланып тп кетн бил зарыл.
Ким жннд кандай ойлонду?
Эмнени кп сз кылды?
Эмнени т кп жек крд?
Эмнеге каршы болду?
Кандай сздрд кп сйлд?
Жыйынтыгы эмне болду?
Мен да кптгн адамдар сыяктуу эле убагында змдн сйлгн сзм зм маани бербей “тамаша”,– деп, керексиз сздрд, кээде ашыкча сздрд кп сйлп койчумун.
Сз менен ар бир адам зн з “чек” коюп, зн з “программалай” турганын тшнгн эмесмин. змдн айткан сздрм жооп берген кндр кп эле болду.
Андай нерсени ар бир адам з турмушунан байкаса болот.
збзг збз “программа” тзп алып, менин “айтканымдай болду”, деп мактанган кез ар кимде эле болот. Жамандыкты тзбй, жакшылыкты тз албетте ар бир адамды сйнтт эмеспи. Ошон чн ар кимдин жакшы жагын кр бил, жашоого жеилдик алып келээри тшнкт болду.
Ал эми ою менен тзп, сз менен бекемдеген программанын керексизин бузуу чн “тшнк”, “билим”, “кылдаттык”, “зээндлк”, “сезимталдык”, “з убагында тшн”, “керект суроону позитивд берип”, “сезимди згртч жооп” керек экен.
Ал чн ар бир адам “з менен з иштеп”, кетирген кемчилигин, знн терс кыялын з кр билип, тшн албетте, “убакытты” талап кылат.
Мисалы, мен 1993 жылы ноябрь айында райондук «Суу чарба башкармалыгына» башкы эсепчи болуп дайындалдым. Кошунам мага, “сен бул жумушта иштей албайсы” дегенде, “крс мен бул иште 10 жыл иштейм” деп айткам.
Убакыт тп, онунчу жыл башталганда ден соолугума байланыштуу иштен чыгуу чн арыз жаздым. Арызыма жетекчим кол койбой ч ай сйрд. Акыры арызымды “профсоюз уюму” аркылуу каттоодон ткрп, областтык башкармага жнтсм, иштен бошотуу “буйругу” 9 айдан кийин келди. Жыйынтыгы келип мен зм айткан туура 10 жыл толгон кн 27 сентябрда буйрукту колума алып жумуштан бошондум.
Дагы бир мисал, 2004 жылы кпчлк эл сыяктуу эле мен дагы Россияга барып, иштеп материалдык акыбалымды
жакшыртайын деген, змд жооткоткон ой менен жашаган мамлекетимден чыгып кеткем. Ал убакта менде “намыс”, “уят” деген мнзм т кчнд болуп нормасынан ашык эле. Чындыгында, менин ден соолугум ошол кезде иштеп, акча таба ала турган акыбалда эмес болчу. Жргмдн тпкрнд “лмдн коркуу” кч аябай кчт болчу. змд зм алаксытып, ммкн жашап кетээрмин деген кана “мт” мени алыс жолго трткн. Крс адамдык фактор менен жн кана змд зм “коркутуп”, зм зм программа тзп алып, змд зм убактылуу алдаган экенмин. Аны кп убакыттар ткндн кийин тшндм.Ошентип, узак жолго чыгып, Россиянын Иркутск шаарына поездде, жолдо бара жатканда негедир зм зм “мен 7 жылга баратам” деген ой кайра – кайра келип, поездде бирге бара жаткан жанымдагы бейтааныш аялга “кыялымда мен 7 жылга баратам” деп айтканымды кийин эстедим. Ички сезимимде кпк чейин кайтып келбей турган “сезим” болгон.
Ал сзм, оюм албетте, убакыт ткндн кийин кп жылга чейин унутулуп кеткен.
Бир канча жолу Кыргызстанга кетем деп даярданып жолго чыга албадым, 2006– жылы 27 декабрда дагы билет алып кетем деп , вокзалдан кайра артыма кайттым. Себеби,эжем Насипкан жнткн 6.0 ми рубль акча билетке жетпей калды. Билеттин баасы ошол кн 9.0 ми болуп калыптыр. Ошентип дагы кете албай калып калдым. Финансы жагынан дайыма акча иштеп табууга ар кандай тоскоолдуктар болуп жатты.
Мен бул табышмактын сырын чече албай андан кийин дагы 5 жыл жрдм. Бара-бара “коркуу” менен кп нерселерди кантип зм тзп жаткандыгымды тшндм.
Эмнеге кете албайм? – деп зм зм кп жолу суроо бердим… Мурдагыдай финансы жагынан деле кыйынчылык жок. Ошентип, зм айткан жетинчи жыл да келди. Ноябрь айында бул нерсе зм тзгн 7 жылдык программа экендигин тшндм. Кантип ойлонуп, кайсыл сздрд айтканымдын кээ бири эсиме тшт. Тшнгндн кийин, мен аны кантип токтотом, ал программаны кантип чрм? Билбейм?
Ар кимден жардам сурадым, жолуду ачып беремин деп, т кп акча сурагандар да болду. Сени жолго салыш чн 220 000 акча тлс жардам берем, дегенди уккандан кийин, ойлоно баштадым. Мектепте окуган Толубай сынчы кантип, клк атты сынаганы эсиме тшт. Жердин астындагы нд кантип Жерге жата калып тышаганын ойлодум. Андан кийин илгерки жомоктордогу смдктр, жаныбарлар менен адамдар кантип сйлшкнн эстедим. Ал убакта адамдар кантип жашаган. Азыркыдай билим жок, тшндргн китеп, радио, телевидение, компьютер жок – демек, “зм тзгнд зм одосом болот” болуш керек деген мтт сезим келди.
Дагы бир мага тртк берген нерсе, карта Таро менен ачкан аял, мага картасын жая салып, мына крдб, сага эч кандай жол жок. Кете албайсы. Кетсе кырсык турат. Ортодо кана “Д” менен “К” турат, туш тарабыдын баары тосулган, сени лм тороп турат деп айткан. 6000 рубль берсе, мен аракет кылып крм деди. Ал убакта ушунчалык, жолум тосулгандыктан 10 рубльга нан алганга соода кыла алчум эмесмин. Себеби, мен андай нерселерге убагында ишенгем. Коркунучум кчт болгондуктан, ар кандай жолдор менен адамдардан жардам сурагам. Баардыгы акчага келгенде, токтоп калчу. Эми, ошол убакта акчанын болбой калгандыгына “ыраазымын”. Ал кезде мага “Башы иштебесе буттун шору” деген макал мага туура келген. змд болгон нерсени укпай, башкаларга ишен менен жаным кыйналганын кийин тшндм. Ал этапты крбгнд албетте, азыркыдай изден, тшн, змд зм кабыл алуу болмок эмес. ткн тажрыйбама эми ыраазымын, себеби мен сыяктуу башы айлангандар арабызда арбын жана аларга тшндр чн ошондой жашоонун укмуштарын кр керек болчу. Мен аны тшнгндн кийин кана а сезимимдин коркунучунун дегээлинен чыга баштадым. Коркунуч кандай камакка салып кое тургандыгы мен чн ачык крн башатды. Ичимден айтылган ндн тууралыгына ишене баштадым. Себеби, ар дайым жол бар! Чыгып кетеси изден!
– деген сезим дайыма келе берч.
Мына ошондон кийин психологиялык китептерди окуп, ар кимдерден ар кандай ой пикирлерди угуп, ар кандай “а сезимди” стрч тренингдерге катышып, зм зм кантип программа тзп, аны кандайча кайра бузууну йрнп, змдн жолумду зм ачтым, змдн “а сезимимдин туткунунан” зм бошондум. змдн кчм зм ишенип, адамдык касиетимди тшн баштагандан кийин, жол з эле ачыла баштады. Жолуду ачып берем дегендерге “кл бурбай” калдым, себеби мен аны “корконумдан” зм тзп, кайра эле зм ачаарымды тшндм. Материалдык акыбалым убакыт ткн сайын жакшырды. Жашоого болгон кызыгуум пайда болгондон кийин, керект нерселер з жолунда кездеше баштады. Кп жан кыйнаган сезимдер кетти. Ошентип, китепти жазуум керектигин тшндм, себеби, мага окшогон жолунан адашып, башы айлангандар т кп экендигин тааныш адамдардан кр баштадым. Аны кээ биритшнс кээ бири уккусу да келбегенин крдм. Ошондуктан, змдн турмуштук тажрыйбам аркылуу ткн окуяларды китепке жазууну чечтим.