Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений
Шрифт:
Vilius argentum est auro, virtutibus aurum (Hor. Epist. 1, 1, 52). Cеребро дешевле золота, золото (дешевле) добродетелей.
Ut serpens erat callidior cunctis animantibus terrae quae fecerat Dominus Deus (Быт. 3, 1). Змей был хитрее всех зверей полевых, которых создал Господь Бог.
3. ABLAT I VUS M E NS U RAE
Ablativus mensurae (аблатив
Tanto brevius tempus, quanto felicius est.
Время тем короче, чем оно счастливее.
paulo ante (post)
немного раньше (позже)
4. GENIT I VUS PART I T I VUS
Genitivus употребляется для обозначения ряда предметов, из которых выделяется один, определяемый прилагательным в превосходной степени. Такой genitivus называется genitivus partitivus (родительный части). В русском языке ему соответствует род.п. с предлогом из: fortissimus omnium самый храбрый из всех. Кроме того, genitivus partitivus употребляется при числительных, вопросительных и неопределённых местоимениях и количественных прилaгательных мн.ч. (multi, pauci и т.п.).
Текст
I
Amicum perdere est damnorum maximum.
Fortuna plerumque eos, quos plurimis beneficiis ornavit, ad duriores casus reservat.
Lex mortis — legum lex est certissima.
Hierosolўma — longe clarissima urbium orientis, non Iudaeae modo.
Optimi mortalium altissima cupiunt.
Sol multis partibus maior est quam universa terra.
Lenioribus et meliores homines simulantur accedente senecta.
Novi opera tua et caritatem et fidem et ministerium et patientiam tuam et opera tua novissima plura prioribus.
Mors peccatorum pessima et, qui oderunt iustum, delinquent.
II
Lucius Metellus
Quintus Metellus, filius Lucii Metelli, sic laudabat in funere publico patrem suum mortuum: “Nulli homini erat sors felicior, aut genus nobilius, aut nomen praeclarius, quam patri meo. Parens meus Metellus erat alacriore animo, mente acriore et forma pulchriore omnibus ducibus Romanorum. Multi dicunt neminem habuisse corpus sanius, valetudinem robustiorem et victorias illustriores patre meo. Ille vicit hostes periculosiores, expugnavit oppida munitiora, gessit bella graviora omnibus Romanorum imperatorum. Nemo erat miles fortior, dux peritior, orator diligentior, iudex iustior, amicus certior et dominus mitior, quam genitor meus”. Itaque omnes “Metelli” a Romanis nominabantur fortunati.
Campania
Iure Campania, regio pulcherrima Italiae, a scriptoribus antiquis appellabatur “donum dei vini et deae agriculturae”. Erat enim uberrima et vino et frumento. Caelum erat saluberrimum. Oppida erant celeberrima. Imprimis Capua, caput Campaniae, a Cicerone nominabatur “pulcherrima possessio populi Romani”. Sed imminebat ibi etiam pericula taeterrima, nam in Campania motus terrae erant creberrimi.
Excerpta
Tunc vadit spiritus immundus et assumit septem alios spiritus secum nequiores se, et intrantes habitant ibi et fiunt novissima hominis illius peiora prioribus. Sic erit et generationi huic pessimae.
Altera autem die, quae est post parasceuen[240], convenerunt principes sacerdotum et Pharisaei ad Pilatum dicentes: “Domine, recordati sumus, quia seductor ille dixit: adhuc vivens post tres dies resurgam. Iube ergo custodiri sepulchrum usque in diem tertium, ne forte veniant discipuli eius et furentur eum, et dicant plebi: surrexit a mortuis, et erit novissimus error peior priore.
D'onav'i tibi m'ulta, qu'ae rog'asti[241],
D'onav'i tibi pl'ura, qu'ae rog'asti,
N'on cess'as tamen 'usque m'e rog'are (Martialis[242], XII, 79).
Ad Ciceronem[243]
D'isert'issime R'omul'i nep'otum,
Qu'ot sunt qu'otque fu'ere[244], M'arce T'ulli[245],
Qu'otque p'ost ali'is er'unt in 'annis,
Gr'ati'as tibi m'axim'as Cat'ullus[246]
'Agit p'essimus 'omni'um po'eta,
T'anto p'essimus 'omni'um po'eta,
Qu'anto t(u) 'optimus 'omni'um patr'onus (Catullus, 49).
Словарь
* acc e d o, cess i, cessum 3 подходить, приближаться
genus, eris n род
peccatum, i n грех
*a cer , cris , cre острый, сильный
ger o, gess i, gestum 3 вести, делать
* perd o, d i d i, d i tum 3 терять, губить
adh u c до сих пор
gr a tia , ae f милость, благодать
per i c u lum , i n опасность
ag o, e g i, a ctum 3 делать, действовать, вести