Аз Iф

– Ну што ж. Спадзяюся, ён у курсе, што будзе адлчаны, кал не з'явцца на сесю.

Пасля гэтага я вырашы патэлефанаваць Данку. Я не тое каб моцна схвалявася - у рэшце рэшт, я яго амаль не веда. Але я адчува нешта накшталт дзячнасц да яго. Кал б не Данк, мне бы давялося тады начаваць пад дзвярыма абшчаг. Пасля кансультацы я пазван Данку на мабльнк. Тэлефон мача. Я набра некальк разо, сё безвынкова. Тады я вырашы зайсц да яго дадому - балазе жы ён непадалёк ад унвера.

Дамафон у Данка не працава. Вылучышы момант, я праслзну у пад'езд разам з п'янаватай парачкай - хлопцам дзекай, якя зазята лаялся памж сабой на мяне не звяртал ваг. Адшукашы кватэру Данка, я нацсну на кнопку званка. Зно някай рэакцы. Тады я зяся за дзвярную ручку пацягну на сябе. Дзверы аказался не зачыненыя. Пры святле дня кватэра выглядала яшчэ больш занядбанай. Тут бы поны раздрай - яшчэ тут смярдзела, як у бамжатнку.

– Данк, ты тут? - крыкну я пустэчу калдора.

– Так.

Ён ляжа на матрацы, закнушы рук за галаву таропшыся столь. Выгляда ён так сабе. Яго некал белая футболка зраблася брудна-шэрай, пад пахам жацел плямы ад поту, лоевыя, дано нямытыя валасы лпл да лба, а вочы был запалыя, з пачырванелым павекам, як быццам ён не спа некальк сутак.

– Ты што, у запо?
– спыта я першае, што прыйшло мне галаву.

– Я? Не, - абыякава адказа ён, не адрываючы вачэй ад стол.

Нот на загрувашчаным стале бы адключаны. Побач ляжа мабльны тэлефон.

– На званк не адказваеш.
– сказа я.
– Што здарылася?

Ён пацепну плячыма.

– Бацьк. Звоняць кожны дзень. Пытаюцца, чым я займаюся. Дастал.

– Данк, паслухай...

Ступшы да яго, я зачапся рукавом куртк аб край стала - на падлогу паляцел пустыя бляшанк з-пад кансерва, скамечаныя шматк паперы нататнк са спсаным старонкам. Я машынальна падня з падлог адзн з нататнка. На клятчастым аркушы было выведзена гелевай асадкай:

н'га тавл э амр

кв'лл д'го

н'га

Лухта нейкая. Я акуратна пакла нататнк на стол.

– Данк, ва нверы сеся пачалася...

– Ведаю.

Неймаверна, але ягоным голасе не было някх эмоцый. Зусм някх.

– Прэпад пагражае цябе адлчыць.

– Ну, хрэн з м, - коратка сказа Данк.

Ён ляжа ва сё той жа паставе - патылца на далонях, вочы скраваны столь. Цкава, кольк дзён ён так праляжа вось так, не рухаючыся, не рэагуючы на тэлефонныя званк?.. Ад затхлага смуроду мяне жо пачынала муцць. Я знервавана кну позрк у перадпакой. Звалць бы адгэтуль...

– Кро замерзла.

Яго словы прагучал так нечакана, што мяне перасмыкнула.

– Чаго?!

– У мяне кро замерзла, - цха сказа Данк.
– Не цыркулюе. Даводзцца ганяць яе па целе выслкам вол.

Данк нарэшце зварухнуся. Ён з цяжкасцю прызняся на локц зрну на мяне, быццам не пазнаючы. Так глядзяць на абстрактны жывапс. Ц на малюнак трэшчын на сцяне.

– Я веда, што так будзе. Яны папярэджвал, - цяпер ён гавары хутка, ад былой абыякавасц не засталося знаку.- Так, яны папярэджвал. Такое здараецца з некаторым неафтам.

Я адчу, як да горла мне падкацла млосць.

– Хто...папярэджва?

Данк пахта галавой смхнуся.

– Святары. У пячорах агню.

– Тваю ж маць!..

Гэта сё, што я здоле яму сказаць. Потым я пайшо. А як бы вы паступл на мам месцы? Мне нкол не даводзлася мець справы з вар'ятам. Я не веда, як паводзць сябе гэтай стуацы. я нчым не мог яму дапамагчы. Нчым.

2.

Данка сётк выперл з унвера. Яго мац прыязджала забраць дакументы з дэканату. Сам ён прыехаць не змог, бо загрыме у псхушку. Я чу гэтую гсторыю краем вуха. Кал Данк пераста адказваць на званк, яго стрывожаныя сваяк прымчался з Гародн Мнск. Прад х вачыма пастал разгромленая кватэра Данк у понай прастрацы. Пасля гэтага яго запхнул вар'ятню. Лагчна. На месцы Данкавых сваяко я зраб бы тое ж самае, напэна. Яго пратрымал бальнцы месяц ц каля таго, потым выпусцл, прапсашы нейкя таблетк.

Мы з Данкам не бачылся амаль цэлы год. Не ведаю, дзе ён бы увесь гэты час чым займася. Мне было не да яго. У мяне было сваё жыццё. Я вучыся. Працава. У мяне была дзячына. Я будава планы на будучыню. Хаце стаць псьменнкам. Менавта дзеля гэтага я паступ на флалагчны. Мне рал сц на журналстыку, але я адмовся ад гэтай дэ - не люблю псаць на замову. Я жо спрабава складаць невялкя аповеды. Атрымлвалася так сабе. Тэхнчна сё было бездакорна, я ме выбудоваць фразы, фармуляваць думку сё такое ншае. А вось з сюжэтам была проста бяда. накш кажучы, я не веда, пра што псаць. Пра сябе? У мам жыцц не адбываецца нчога цкавага. Дэтэктывы? Не разбраюся крымналстыцы. Жах, мстыка? Нават не яляю, што тут можна прыдумаць. Кал б тольк мая фантазя працавала хаця б напалову так добра, як у Рэя Харл...

Рей Харл. Жарты бок - я бы яго фанатам. Калсьц я лчы яго амерыканскм псьменнкам, але выявлася, што ён наш, тутэйшы, проста пседанм так. Яго апавяданн з'ялялся кожным выпуску 'Марганы' - зборнку мстык жаха, як выходз штогод адным расйскм выдавецтве. Усе кнг серы был надрукаваныя на дрэннай жатлявай паперы з процьмай дурацкх памылак. Выдавец вдавочна эканом на паслугах карэктара, а х мастак-люстратар, напэна, пакутава на галюцынацы - з нехлямяжых, бяздарна аформленых вокладак, здавалася, вось-вось пацячэ на падлогу чырвоная кро зялёная слзь.

Студэнтам флалагчнага факультэта належыць чытаць Мальера ды Канта, але мне падабася Рэй Харл. Ён пса неймаверна, па-чартоску таленавта. Дзеянне амаль усх яго апавядання адбывалася пачатку дваццатага стагоддзя. Гэта бы яго канёк. 'Ар-нуво', гнлая дэкадэнцкая Еропа напярэдадн вайны рэвалюцы, тэатральныя кавярн, опумныя прытоны, звар'яцелыя паэты валавокя жанчыны Подня, народжаныя цен прамд авеяныя гарачым дыханнем аравйскх пустынь, дзе блукаюць дэманы-пярэваратн, а пад шатам аазса гняздуюцца смург. кожным аповедзе - дзныя культы, застрашлвыя рытуалы, крывавыя ахвярапрынашэнн. Адкуль тольк ён бра гэтыя сюжэты? Так, я захапляся Рэем Харл, лчы яго ледзь не генем ад лтаратуры. Ён мог бы стаць сур'ёзным псьменнкам, а замест гэтага кляпа трэш для танных выдання. Кал б я валода хаця б мзэрнай доляй яго таленту...

***

Сягоння мусла прыйсц жанчына-следчы, аднак замест яе з'явся падпалконк. Дзна, але гэтым разам ён трымася добразычлва. Павтася. Пакла на тумбачку ля койк пачак цыгарэт. Ухвальна кну, даведашыся, што я не куру. Вырашы змянць амплуа. Цкава, дзеля чаго? Напэна, гэта нейк хтры псхалагчны прыёмчык, каб прымусць мяне раскалоцца. Дарма стараюцца. Я жо распавё м усё, што ведаю. Што яны жадаюць пачуць гэтым разам? З чаго сё пачалося? Я жо расказва. Пачалося з Кнг... Але не, падпалконк слухаць не жадае пра Кнгу. Яго цкавць выключна крымнал. Добра. Расказваю зно.

Значыцца, у той вечар Яген Данк зно пагрызлся. Я помню гэта так выразна, быццам сё адбылося тольк чора. У нашай халупе сяго адзн пакой. Мнмум мэбл - працснутая канапка, два тапчаны, пара зэдлка. Паламанае крэсла, заваленае вопраткай - яго мы выкарыстоваем замест шафы для адзення. А што, вельм зручна. На падаконнку цьмее газнчка. Яген валяецца на тапчане, круцць у руках пульхны канверт. На падлозе каля тапчана стаць раздзябаны магнтафон на акумулятарных батарэйках. Мадэль канца дзевяностых, з двума адсекам - для кампакт-дыска для плёначнай касеты. У тыя часы кампакт-дыск был рэдкасцю, гэты агрэгат, напэна, лчыся прасунутай мадэллю. Магнтафон уключаны, на сю халупу раве 'Дом узыходзячага Сонца' групы Animals. Улюбёная песня Ягена. Данк яе ненавдзць. Ён ненавдзць усё, што мае дачыненне да 'брудных хп' (яго тэрмн), у прыватнасц - заходнюю музыку шасцдзясятых. Данк сядзць за сталом, абхапшы галаву рукам. Ён зацскае вушы далоням невдушчым вачыма глядзць у раскрытую Кнгу.