Бастан кешкен, кµз кµрген

бар ма боланы. Бл жас тек ана жылы жмсаты ажет ететін

кезеі. ліні кеткені – о дниеге жеткені дей бер.

Шама келсе, мірден тйгеніді уаыздау ана. Сол

уаызыды тыдайтындай перзенттері жаня мшелері табылып

жатса, артайан кезідегі баыттылыым деп есепте.

Бар болып жатса, жастай осылан осаы серігі де, ой

блісері де сол ана. Егерде ол болмаса, онда сені кні ара

боланы. Оан еш айла жо, орысшалап айтса, «конец фильма»

боланы.

Осыан жалас есебінде «мірде кездескен ерекше кезедер»,

«Е ызы деген кезеііз ай кез болды?», «Уаыт ткізу» деген

таырыптара да бірдее трткен болдым. Ол осымша дптерде. Ал

«артайандара» деген пікірімді баса бір кішкене блакнотта, «мір

мазмныны крсеткіші» деп аталатын блокнотта жаздым.

№6 дптерге осымшада (16-24-беттері) «иялдан туан

хикая. Баю»деген таырыпа да бір пайда болан ойымды остым.

Бір таырыпа екі эпиграф

Жар тадау

«зі сйгенді аланша,

зіді сйгенді ал!»

«Сймесімді сйемін,

сйгенімні арасында».

Табиата келген адамзатта да, хайуанатта да жптасу деген

бар. Біра хайуанатта да жаппай жптасу жо, тек кейбіреулері ана:

ау, кептер, маймыл, асыр т.б.

№4 олжазбамда «Махабат» таырыбымен таныссаыз

болады. аза халында жптасу жайы брындары ата – ананы

алауында болушы еді, азірде де осы жай саталып жрген жерлер

бар. Ертеректе, клуб, театр, кино деген жо кезде, аза ауылында

зіне жп іздегендерге «ыз кру» деген болатын. Ал «ызды ыры

йден тыю» кезі болатын. Ал «ыз круге» тыйылым жо, айта

дстрлі трде ел аралап, ызы бар ауыла бару, байау, сынау

дегенге жол ашы болатын. Жеке тігілген йге ыз да, круші жігіт

309

жолдасымен барады. Оан жеке оаша (лкендер атыспай) ыз

жігіттерді ктеді, дм – тзын береді, сзге де тарту жаы болады.

Сонда екі жаты сыннан ту сайысы сияты отырыс жреді.Мен лы

Отан соысынан келсем, з жаым да , жездем жаы да здерінше

бір тжырым жасаан екен:сйек жаырту.

Біра онысын маан айтан жо.Жездем: «Мен бала кезімде

маан алатын ызы жеілтек болып жрмесін.Мінезіні ауыр екенін

білуі шін алай да шай йып отыран ызды мінезін байауы

керек.Ол шін саан араан кезде,кзіді ысып ал.арамаса,

кесені беріп жатанда, жібермей стап ал, сол кезде еріксіз

арайды.Сол уаытты пайдаланып, аузыды исайта ой.Сонда ол

ондай жадайлара сыр бермесе, ауыр мінезді, салматы боланы»-

деп, аыл-кеес бергені бар еді демесе бар ма? Сонымен, Жездем

асындаы жолдасымен кп ауылды аралайды.Мына сыннан ешбір

ыз те алмайды: мырс етіп кледі,не баса да рекетке барады.йге

келген со, жааы кеес берушіге: «Сіз маан йленбей тсін

дегенсіз»-деп, кпесін айтан екен.

Ал, бізді заманымыз ол емес, кездесеміз, бірге оимыз,

ыдырамыз да, сырласамыз да.Дегенмен, жар тадау, жптасу деген

те жауапты жмыс деп санаыз.Бл жмыста ата-ана дегенді

тыдаан да жн.Сол ата-ана сені тпкілікті жасы болуыды

алайды.Кейде «йленетін мен бе, лде сіздер ме? »деп те

жатамыз.рине,ыз бен жігіт.Ендеше, ата-ана оан неге кіріседі?»

дейсі ой.Оларды мір тжірибесі бар: «Гл-ыз, кбелек-

жігіт».шан кбелекті глден глге ауысып она береді.онан

кбелекті гл ната ма,натпай ма?? Мселе айда? ят бліскенде

ятты 1/10 блігін ер кісіге,9/10-ден йел жыныстыа тиген екен

деген сз бар.Сондытан да сзді ер бастайды екен.Кейде жігіт

натты деп, ызды натуын ктпей-а,оны ойымен

санаспай,затушылы та кездеседі.Зорлаумен алан осаы міріе

екіталай бола ма деймін.М.Шахановты «Жазагер жады

космоформуласы»романынан «Седьмое чувство»леі (йелге

берілген мінездеме) мен «Жетінші тйсік»леін оыызшы.й аыл

тотата оймаан кезі,крінген глге шып-онып жрген

кезіде,сынадым-а дегенмен,мылт кетіп жрген жосы ба?!

ыз бен лды жптастыру – ата-ананы борышы. Солай

боланды екі жаы да натады, ызытайды. рине, ыз берген жаы

іші ашыырап трады, ол зады да. Сіз Асар Томаанбетовті

«ыз зату» леін оыыз, сізге жбату айтылан. Сонда да болса,

мір деген – талас; сол талас барысында аылды ашу жеікіреп те

кететін жадай болады. Ол шін апта сайын «Жаня отырысын»

жасаыз. Жазандарымны ішінде «зім туралы» блімінде “20

жылдан кейінгі кездесу” дегенді оыыз. Іштегі келіспеушілікті дат

(тот) баспай трып, талыа салып, жойыыз.

«Семья (жаня) міріндегі деп, психология» таырыбын да ои

салыыз.

310

№4 дптерде «Ерлі-зайыпты мір сру езеі» деген

таырыпты оысаыз, ойыыза сатап, оны орындасаыз наыз

адамгершілігі мол жан болып шыасыздар, осы дптерде «Ой

елегінен ткізейікші» - ні де міндетті трде оыыз.

Аырында айтарым – іс бар жерде кемшілік кездеседі. Сол шін

кнделікті міріе, апталы міріе зіе-зі талдау жаса:

Кемістілігін мойындамаан адам ешашан да тзелмейді, мны

жадыда сата! ателігіе кешірім срай біл!

Жан-жаа сілтеу жасай беріпсіз деме, таырыбыны зі-а

мазмнын айайлап тр ой.

аза деген атыды айткенде сатап

аласы?

«Азат халыта ана

лтты мінез болады»

(Жермене де Сталь)

Егемендік алып, жеке аза Республикасы атананымыза да

талай жыл (13 жыл) болды. Солай бола тра лі тілімізді, ділімізді

жола оя алмай келеміз. Тіл туралы за да шыарды, орындалуы

ше? Тек айтуа ана. Жаында ана зиялы ауым деп санаан

парламент мшелері елбасы мен кездесуінде кк экранда ана тілінде

сйлей алмайды, халытан шіміркенбейді де, орысша сайрап тр.

алаларда, кшеде кетіп бара жатан екі аза азаша сйлеуге

намыстана ма, айдам, ана тілінде сйлеспей, орысшаласып