Бастан кешкен, кµз кµрген

барып, о жетеді-ау деген жерден жгеріні жеп жатыран ойды

басып салады. Жетіп барса, абкен емес, бір аса ой. Амалы жо,

бауыздап, сйретіп оса келеді. Сойып, етін ыдыса салып,

шыбынды ожылдатып, стіне бір апты жабады. Бір кезде асына

ит ерткен атты біреу: "Кім бар-ау?!-деп дауыстайды. Блар ос

ішінен кріп отыр, н жо. Екінші рет дауыстаанда, сырта Жмабай

шыады.Слемдесіп болан со, йіні жанына тастап кеткен бір

аса ойыны ізі осылай шыанын айтып, крдідер ме деп

срайды.

– Жо, кргеніміз жо-дейді Жмабай да.

Ары жре бергенінде, жааы мал сойылан жерден аралар ду етіп

шады. Барса, мал сойылан, ішек-арны жатыр. Нртаза таырап:-

Мынау не нрсе?-дегенде,Жмабай сасалатап, абкен екен

деп,мына Ске атан екен, яттымыз-дейді. Содан ыдыстаы етті

апа салып, дасына гертеді. Нртаза дасына ойды басын,

шамалы етін алдырып кетеді. Бл жадайды сзден сз шыып

Сдірл айтып еді.Осындаы аты аталандарды брі де бл

кндері дниеден ткен. Нртазаны йіні егіс маына кшіп

келгенін дасы білмеген екен. Алдауды да, ойнауды да млшерін

байамаса, ята кездестіруі ммкін екен, оушым. Бл аиат болан

іс еді.

Тоанды бзушы болма!

1995жылды жаз айы екен-ау. йді асында Шермаанбет (Шерман)

деген ініміз кптен бері кпе ауруымен аурып жретін. Соны анда-

санда кілін срап трушы едім.Бір баранымда:"Тжі атты ауырып

алыпты,білдііз бе?-"-деді. –Жо ашан?-дедім.

– Осыдан оншаты кн брын, тіпті барлы туыстарын шаырып,

Бізді тымымыз кп ауырмаушы еді, - деп – дниеден тіп кетсем,

маан ренжіген уаыттары болса, кешідер, менде ондай жадай

болан болса, кештім! – деп, бала – шаа, аайындарымен оштасан

крінеді. Маан келгендер осыны айтады – деді. Кнде мны кілін

сраушылар келіп жататын.

Сонымен, естісімен Тжінікіне барсам, тсекті жасылап трып

салдыран, стіндегі киімі де, тсегі де аппа. Азып та алыпты,

дуала арап теріс айналып жатып алан.

– Ассалаумликум! – деп, кіріп келдім. Зора имылдап, маан арай

бет брды.

52

– Не бл жатыс?! ыс ктіді!!! Тоанды бзушы болма! – деп, атты

дауыс шыардым да, жайасып отырдым. Екеуіміз де ндемей,

кішкене отырды. Байаймын, мені айтан сзіме ренжімеген.

Науастанан адамны ні бсе шыады ой, жайлап отырып,

ауіптенгенін баян етті. Брындары дауысы ша – ша шыушы еді,

ол жо. Уаытым боланда кілін срап жрдім. Туір де болып, ауыл

арасы шаыран жерлерге барып та жруші еді.Мен оныс аударып

кшкеннен со, зі айтандай, бір кні тнде жадайы болмай,

дниемен оштасып кетіпті, бата жасады.

атарымыз жыл сайын сирей бастады, лкендер дниеден тіп,

лкендік бізге жетті.

Ырзалы білдіру

Дауылбайды йтресі деген рдасымыз лы Отан соысынан

бір аяынан жараланып, аса йтре атанан еді. Кісіге азары жо,

момым жігіт еді. Соыс аяталмай – а ерте оралан екен. Дйсенкл

дегенмен жбайласан. Бар боланы бір л перзенті бар, одан немере

сйді. Біра йелі зінен брын ліп, рі жесірлікті, рі мгедекті

зардабын шекті. анны ысымы деген науаса шалдыып, ыбыр

ете алмай жатыр. Ары кеткенде айына бір барып, кілін аулап

трушы едім. те ырза болып алатын. Кейініріекте баранымда,

гіме стінде кзіне жиі жас алатынды шыарды.

– Сен келіп трасы – ау рдас дегендер азайып та барады. Біра

осында трса да, келмейді, - деп, кзіне жас алды. Бір кні немересі

йленіп, зіне мгедектерге тиесілі машина алан екен. Ол

баранымда кілі жадыраы, уанышты екен. Кптен айналдыран

ауру оя ма, таы бір келгенде баласы: «ш кн болды, еш нрсені

білмейді» - деді. Шаласынан жатыр, кзі де, аузы да ашылан. Тек

тыныс ана бар. «Кеше туан інісі келіп еді, оны да білген жо» - деді.

Мен: - йтре, замандас рдас едік. Рухы лі зіде екен. Бетіді

тзеп алыпсы ой. лаы естімегенмен, рухы есітер. атар едік.

Ренжіскеніміз жо. Сонда да болса айтайын, атар адамда зіл –

алжы болады, кіліе алан жері болса, кешір, мен де кешірдім.

Ырза бол! – деп, ырзалы білдірдім. Мен кеткен кні тстен кейін

йтре дние салыпты. Бл 1997 жылы еді.

Информбюроа телеграмма

1941 жыл. лы Отан соысы басталып кеткен кез. Неміс

басыншыларыны кн сайын ілгері жылжып, бір аладан кейін екінші

аланы басып алу кезені. Кн сайын, апта сайын ел азаматтары

армияа алынып, оларды бала – шааларымен оштасып жатан кезі.

лі кнге кз алдымда тр: поезд имылдап жрген кезде, алып бара

жатыран бауырларыны ні, дауыс шыарып жылаан дауыстары.

Жастайынан ыршын кеткен азаматты намаз жасап, табытын ктеріп

бара жатандаы йдегілер далаа шыып еіреген нідей. Адам

53

баласыны тла бойы тршігеді, йа шымырлайды. Осылайша

кндер тіп жатты. Елдегілерді майдандаы бауырларына, жан –

жарына жолдаан телеграммалары кнбе – кн информ хабардан

кейін оылып трушы еді. Бір кні Самков Алексей (мені телеграфист

морзистікке йретуші стазым) екеуіміз асымызда отыратын

телефонистка – коммутаторщица Досмаханова Бибрабаны атынан

телеграмма жолдауа келістік. Бибраба соыс басталар алдында ана

Жааоран ауданды комсомол комитетіні бірінші хатшысы

Зулхарнаев бенге трмыса шыан. йленгендеріне бір ай ана

шамасы еді, бенді майдана алып кетті.

«Дорогой мой Абен! Мы все здоровы.Защищай Родину! Целую

тебя,твоя Бибраба» - деп, - Москва информбюроа телеграмма

жолдаанбыз. Оны Бибраба білмейді. 2-3 кн тер - тпесте

таертенгі хабарды берген со, артынан телеграмма да оылды.

Бибрабаны жмыса кегені де сол еді, телеграмма да оылды. Біз

Алексей екеуміз Бибирабаа «Молодец!» деп, ттытап жатырмыз.

Ол болса: «Мен телеграмма бергенім жо» - деп, бізге жабысып