Бастан кешкен, кµз кµрген

оамды аузымыз исаймай – а жамандап та жргеніміз жо па!?

Адам болан со, болашаымызды, барар баытымызды алдына

адасып кетпес шін арашы сияты бір деені адау керек-ау

деймін зіме- зім. Сіз алай ойласаыз, солай ойлай берііз, онда

мені таласым жо.

Дін баытындыыларды бір срап жататын сраы осы жерде

есіме келіп тр: - Сен мсылмансы ба? Мсылман болса, оан

длеліді айт. Сонда ол екінші біреуді мсылмандыына

кдіктенгеннен ойан сраы болуы керек. Мдірмей жауап беріп

шыса, мсылман боланы болуы керек. Істі мні тек ауызша

жаттанды сзді айтумен шектелеме екен деген ой мені мазалайды.

стін-стін за да, жоспар да шыу стіне шыуда. Оны

орындалуына беріліп жатан апар алай дейсіз ой? Брындары

аыры орындалуа тиіс деп, алдын ала болмаан істі болды деу бар

болатын – ды. азір ше? Болмаса да болдыа босуа шыты.

Тртіптілік, саналы дегенді кімнен талап етуді де мытып барамыз.

Бір ретте облысты баспа (газет) бетінде басылан маалаа дрыс

болмаса, авторы жауапты делініпті. Сонда кім не айтысы келсе,

жазысы келсе, жаза берсін дегені ме? Бейбастатыа жол ашуды

жолы боланы ма?

Кн санап жасару стіне тмендеушілік басым болуда. Тртіп

болмай, тірік жойылмай транда жасы болады дегенге сенгім

келмейді. Ат тбеліндей жеке байды жеттігуі бізді одырмайды. Ол

алай сіп барады? су жолында иянат жо па екен? Осыны да

ойлау керек-ау!

120

Бейбітшілік кезеде мір сріп келеміз дейміз. Табан астынан

еш кінсіз жандар бзытарды олынан рбан болуда. Оны

ялмастан теледидардан хабарлаймыз. Сол бзытарды тірексіз деп

айту иын – а. Тіпті кейде ораны деген полицейлерді з ішінен

де сондайлар шыып жатады. Соларды адам тршігерлік ауыр жаза

трімен неге жазаламайды??? Кеше лы Отан соысы кезінде

ашандарды, зін-зі атандарды соыс трибуналымен жазаны

ауыр трін олданан со, бірден тыйылды емес пе? Блара соны

неге олданбаса? Кез келген жай адам зіні ауіпсіздігін сатау

шін президент гвардиясы сияты топ жасау керек пе? айда

барамыз?

Бай болайыа кштік. Брын осы азата бай дегенді жау

кріп, сібірге айдап, жер аударан кез де болды емес пе? Сонда сол

байды малын баып жрген кедейіміз соны туысы, бауыры еді ой.

Оларда раым, жан ашырлы деген сезім бар сияты еді. азіргі

байа жалданса, сол сезім бар ма екен? айдам? Базар, базар,

базар дейміз. Сауда, сауда деп таы даурыамыз. Соны, сататынды

ндеріп жатандар кімдер?! Алып сатушылы, алып сатушылы. Бл

нарыты тмендетпейді, жоарылата тседі, ашаны

нсыздандырады. Сауда жасай алмаан арттарды айыршылыа

итермелейді. Ашаны нсыздануына байланысты пенсияны да

сіріп еді бір кездерде. азір ше? Оны ойламайды да. Алашы

зейнетке шыанымда 120 сом алып едім. Оан мен не алатын едім,

азіргі зейнетаныма не аламын? Ара салмаы андай? айыршы

болмаана не алды? Совет дуірінде ел басарандар лі

басарып келеді. Солай бола тра, сол заманды айыптайды. Неге

сол кезде айта алмаан? Ол кезде аылы жетпеді ме, азір аылды

болып шыа келді ме екен? Міне, сенгі келмейтіні осындайдан келіп

шыады. “деби мра” деген кітапта мысал ретінде берілген бір

гімеде Алла жаратандарына мыр береді. Барлыын да бірдей

кріп, 30 жастан бермекші екен. Адам оны азсынып, есектен 20,

иттен 20, маймылдан 20жас срап алыпты. Осыны жазып отыран

мен маймылдан алан мірді кезеін жасап келеді екенмін. Сонда

ел басарушымыз біз сиятылара жасаан аморлыы маймылды

мірін ср дегені ме екен? лшынып істейтін уат таусылан. Сол

маймылша ыржыдап отыра беру ана алды.

Титтей де болса айтылан сзден, удеден ауытымайы.

Сенімді жоалтпайы та. “кесі лгенді де естіртеді” дегендей, плен

жастап асандара зейнет аы тленбейді, оларды брыны

алдыран суммасы таусылды десе, жрегіміз жарылмас еді.

Отан! Отан! Отан! Деп сіп едік. азір сол отан деп скендерді

басарып отырандар лы Отан соысын тек кинодан ана креді.Ол

кезде олар жалаая жргендер еді. Ол киноны зі дл емес,

кркемдеген трі ана. “арнымны ашанына ренжімеймін,

адірімні ашанына ренжимін”. Отан кмектесуді ойса, балама

берген арызымды алып, кнімді ткіземін де. Ашыланнан шыан

121

сздерім еді. аза маалында: “Ксіле сйлегенні брі ксем емес,

шешіле сйлегенні брі шешен емес”, “Сзді кптігі емес, септігі

керек”, “Кдік алыдаса, мітті ты ашады” – делініпті.

Халыты жауы ма еді?!

Тарихты жеке адам жасамайды, халы жасайды деп йретті бізді. Ал

мал, дрысы да солай. Біра сол халыты бастаушы, соына

ерітуші, креске жмылдырушы, насихаттап йттеушісі бар. Ол –

адам, не бір топ, здерінше саясаты бар, ат тбілендей ауым ран

топ деп тсінемін. Жабайылытан айыып, топ-топ болып

ауымдасаннан бергі мірдегі адамзат лі бір-бірімен жауласып

келеді. Алашы кездегісі жейтін тама шін таласса, кейінгілері

байлыа, билікке таласудан жауласуа ауысан.

Осылайша лкейе келіп, мемлекет пайда болса, сол мемлекеттер

бір-бірімен жауласуы туады. Ал бір мемлекетті ішінде мір сріп-а,

халы жауы деген ым жасаушылар да бар. Сонда алай? Бл-

билікке таласушылы. Ойлап арайышы: патшалы Россия ішінен жік

шыып, партиягершілік пайда болды. райсысы з саясаттарын

насихаттады. Езуші, езілуші деп, екі топа блді. Оларды ксемдері

кімдер екен? Езуші топты айтпай-а ояйы, езілуші топты

бастаушыны зі р жаяу таптан шыан ба екен? Ол да ауатты,

лді тымнан шыан адам. Біра уаытысында білім алып, топ

рып, билік марлыа кшкендер. Жеіске ие бола бастаандары

халыты соына ертіп, екінші жаын халыты жауы санаан. Билік