Бастан кешкен, кµз кµрген

Осы аылдымын, данышпанмын дегендер кндерді кнінде

таынан тая ойса, не лсе, халы соларды басаша атауды да

шыарып алды. Шынымен, солар соы атаа, тайаннан кейінгі

атаа, ылайы болмаса, солай аталар ма еді?! Халыа рметті

болмаан билікті не ажеті бар деймін-ау! Сонда солар, керек

десе, зімен ауыз жоласандарымен де баталас- ау, шіркіндер!

Наыз аылды, данышпан болса, дниеден ткеннен кейін де

халы аузында маталатындай, лгі болатындай болмас па еді?!

Абай да алтасыз емес еді ой. Біра ол тек ана адамгершілікті

олына ту етіп ктеріп, бкіл адамзат баласын ділдікке, бірлікке,

достыа, білімділікке, сыйластыа ндеп ткен жо па! Соны солар

да оыды. Аузында Абайды аыл ттарлы сзі бар да, ісінде ол

жо. Кіле бір тоты с. ділетсіздік е жоары басшыдан шыып

жатса, тмен арай быланан стіне былана тседі де, аыры

Хайуанатты істемейтін ісінен де тмен болады, яни біріне бірі

астанды ойлайды, жояды, ртады. Соны жолына тскендерді

аяы есірткі ішеді, шегеді, аыры, санасыз рекеттерге барады.

Біреуді ртады, зі де риды.

Дниедегі жаратылан тіршілікті ішіндегі е асылы адам

болса, соны е азыны да адам болуа айналды, айналып та

барады. Аыр заман дегенді олдан жасауа неге асыады екен

десейші!

Егеменді ел болды деп аузымызды айара ашамыз! Сол

егеменді елді егесін мен байай алмай келемін. Неге дейсіз ой?

Сол егемендік алалы бері экономикалы лдыраудамыз. Аыл-ой,

парасат, адамгершілік асиеттеріміз молаю орнына орта тсіп бара

ма деймін. Сана, тртіп, ар-ят деген аяа басылуда.

Темір тртіп деген армия атарында болуы керек болса, сол

армиядан ашу басталды. Мнда да тріп басшыда жотыты

салдары-ашушы кім?-Отан ораушы жастар. –Неге олай? –Ол жас

отаным бар деп сезінбейді. Ол орлы крген со ашады. Енді

ашындарды айта келсе, жазаламаймыз, оны рып-соан тиісті

жылын теп, аулына кетіп алды ой демекші. –Ал сол блімдердегі

сораылыа жол беріп отырандар ше? –олар орнында. адыр

Мырза лнді "Бпа" газетінде беріліп жрген

"Жазмыш"гімесіндегі ататы адамдарды зін зі лімге ыюы-

апаруы неліктен?!

айта ру озу ма, лде тозу ма?

лайан со адам неше трлі ойа шомып, жасы айсы,

жаман айсы, тзу айсы, аырында, осылай арама-арсылы іс-

рекеттері пайда болуы неліктен деген сауал сені аыл-ойыды

116

жегідей жей береді екен, жей береді екен. Соан з пайымдауымды

шимайлап крейнші дедім де, кірісіп кеттім. Адам баласы дниеге

келген со, азды-кпті мірді талысын басынан ткізуі кімге болса

да айдай аны. Жабайы болан кезеді озамай-а ояйы.

йымдасып ауымдасан, ебіне лайы ел болып, мдениетке

иеленген кезден кейінгі мірді-а сз етейікші. Осы алтын деген бір

зат бар емес пе? Соны андай ылас зата осып жіберсе де, кз

тартып, жылтырап жатады. Сол сияты жасы дегенні брі де сол

зі тектесті ішінен ерекшелігімен айындалып трады, соны тани да

білу керек-ау!

...Екі осшыа бір басшы болуы ажет екен. Демек, ел болу шін

рашанда басшы керек. Сол басшы андай боланды алайсы

деген сауал осы гімені тудырып отыр. "Аяз би" ертегісін оымаан

аза кем де кем болар деп санаймын.Оымасаыз, оыызшы.

Содан кейін осыны оып, пікірлесейік. Болан ба, болмаан ба

онысында айтарым жо. Біра мені білетінім – халы арманы.

Арман деген – болашаты кксеу, асау, соан баратын жадайларды

жоспарлап, іске асыру. Халы адыр ттанын тастамайды, оан

зиянды жасамайды, баалай біледі.

Ол шін ондай басшы діл, адал, іскер, алдын болжай алатын

болуы керек. андай іскер болжампаз боланымен, ділдік пен

адалдыы кем болса, онда сенде адыр деген болмайды. Сені ісі

ілгері дамымайды. йткені халы саан сенбейді. Сені жоспарлаан

ісіді тыдаушы- халы. Сондытан да сен халыны арасында

еркін жре алмайсы, орасы. орыпаса, неге сен жрген

жеріде жан- жаты орышыларыды ертіп, маайыа шаымы бар

жандар неге жолай алмайды. Сондытан да сен халыты тынысын

білмейсі. Ат тбеліндей зіні тірегіді, жаымпаздарыды ана

білесі. Соны тірік апарына сенесі. Олар саан кпшілік халыты

крсетпеуге тырысады. Бір ана мысал – алалы жерде осы

тынышты заманда ертегілік кезде, йден шыарып тасталан

оысты ішінен нан теріп жеп жргендерді баран сайын кремін. –

Ол адам ба, лде хайуан ба? – Жо, ол адам, шоша не сиыр емес. –

Ол неге жейді? – Аш болан со жейді. Істейтін жмыс жо, істеуге

шамасы жо. Кбінесе ондайлар зейнеткерлер. Зейнетаысы

жетпейді. аладан кеткісі жо. Зейнетаысы зіне аратып алдым

деп аталатын птер аысына жетер – жетпес. Ол сорлыны

асырайтыны да жо. Мндайлар жастар ішінен де байалады. – Неге

олай дейсіз ой? – Істеуге жмыс жо. Ол сорлыны шаында сбиі

бар. – Неге ол туан деп таы срайсыз – ау?! – Ол да адам емес пе?

Табиатты з заы бар. Ол бала некелі емес. Сіз срамаыз, мен

оны айтпайын.

Бір кездерде социалистік оам, капиталистік оам деп, екіге

блушілік бар еді. Соны алашысы біз едік. Сол оамды азір

жерден алып, жерге салып жамандаймыз. Сол оамды брын кім

басарса, сол лі басарып келеді. Сонда ол брыныдан жасартты

117

ма, оздырды ма?? Кшеге шыып, кетіп бара жатыран кез келгеннен

сраызшы. Осылай срау дегенді дадыа айналдырды ой.

Экрана тсетіп болан со, орып, ойын айта алмайтыны да

табылса керек. Озанын айдам, аяталмаан ралыс бзылып,

иратылуда. Дайын тран рылыстар блшектендіріліп, жетпей

жатан жалаыа лестіріліп бітті.

олынан келгендер арауындаылара жалаысын ашалай

тлемей, заттай беруді шыарды. Мнда да пайда табу бар.

Ханталапай дегенді бала кнімізде йде отырып, асыпен ойнайтын