Дзевяць

— Цягнем-пацягнем, — скамандаваў мужчына. Яны нейкі час напружана саплі, — выцягнуць ня можам.

— Цягнем-пацягнем…

Не, куры не памочніцы. Не.

— Куды ты, Жук? — пачуў ён Яе. — Куды?

— Кінь, Марылька, — сказаў мужчына наўздагон, — дарма.

Ён ужо ляцеў да плота. Рыжая скончыла сябе вылізваць. Нейкі час вагалася, але ўсё ж саскочыла і пабегла сьледам.

Мужчына пускаў з рота сівы дым і глядзеў на комін, што тырчаў з страхі. Тым часам бусел праляцеў над імі, трымаючы ў дзюбе жабу.

— Ну добра, — мужчына выкінуў цыгарэту, — перакур скончаны.

Жанчына зноў усьміхнулася, дзяўчынка ўчапілася ў спадніцу, другой рукой працягнула палку.

Котка недаверліва памацала дрэва лапай. Ён ціха гыркнуў:

Рабі, як я!

Котка рашуча ўпілася ў палку ікламі.

— Усе гатовы? — спытаўся мужчына.

— Так! — радасна крыкнула дзяўчынка.

— Цягнем-пацягнем…

Твар у мужчыны пасінеў ад напругі, жылы на лбе ўспухлі, рукі задрыжалі.

— Выцягнуць ня можам… — раздаўся дружны расчараваны выдых.

Не, я не пабягу. Не пабягу. Хай хто іншы бегае.

Рыжая адышлася ўбок і зноў пачала аблізвацца. Яму здалося, што яна ўсьміхаецца. Гэта яшчэ больш раззлавала.

Ён зрабіў кола вакол градкі, зьвярнуў у лес і пабег па сьцежцы. Пару разоў падскокваў, лавіў пах.

Урэшце зьявіліся бэтонныя слупы, і ён кінуўся проста праз кустоўе, напралом. Праз сэкунду выскачыў на шырокую прасеку, пятляючы сярод нізенькіх ялінак.

Недзе тут. Зусім побач. Вось.

Ён спыніўся перад норкай.

Яна мусіць быць там. Мусіць.

Праз імгненьне зьявілася вострая шэрая мордачка. Ён пяшчотна сьціснуў сківіцы, сабраўся бегчы назад, але прыпыніўся. Вада была зусім блізка. Павярнуў направа, убачыў край яру, чорную лужыну ўнізе, сьветлыя гліняныя схілы.

Не было ніякай вялізнай пашчы, ніякіх іклаў і падманлівага цёплага паху. Нічога. Глупства ўсё гэта, цьвёрда вырашыў ён. Бабуліны казкі.

Мышка ў ягоных зубах ледзь чутна папісквала.

Карціна 

Яны спыніліся перад высокім стэлажом. Гмурман зірнуў у паперку, якую трымаў у руках, паглядзеў угору і павярнуўся да лейтэнанта.

— Тут? — спытаўся Жыгалка. Гмурман кіўнуў.

Памяшканьне дыхала пылам. Старыя мікраскопы, партрэты рабінаў у цяжкіх рамах, храномэтры ў драўляных скрынках, вазы з драконамі, сталовыя наборы, музычныя інструмэнты…

Гмурман падкаціў драбіны на колцах.

— Людзі ўжо даўно забыліся, што яны паходзяць ад малпы, — ён устаў на прыступку, — але сякія-такія навыкі… — ён узьлез яшчэ вышэй, — сякія-такія навыкі захаваліся.

Стары ўзяўся сьцягваць cа стэлажа вялікі пляскаты прадмет, загорнуты ў радно.

— Трымайце, малады чалавек, — сказаў ён, — яно ня лётае, яно падае.

Жыгалка падхапіў прастакутнік і беражліва апусьціў на падлогу. Гмурман спусьціўся і схапіўся за печань. На лбе выступілі кроплі поту. Ён аддыхаўся, агледзеў прадмет з усіх бакоў.

— Нясіце, малады чалавек, — зьвярнуўся ён да лейтэнанта, — гэта самае тое.

Пстрыкнуў выключальнік, хлам на стэлажах зноў патануў у цемры.

Яны прайшлі ў другі пакой, частку якога займаў прылавак, а на паліцах ляжаў такі самы хлам, толькі ня пыльны. Старыя фотаапараты, пераносныя радыёпрыймачы ў драўляных карпусах, кубачкі з партрэтамі забытых правадыроў, на сьценах віселі падробкі пад малых галяндцаў…

Гмурман палез у кішэню, дастаў плястыкавую скрыначку, высыпаў у далонь дзьве маленечкія жоўтыя таблеткі і закінуў іх сабе ў рот.

— Ну што вы стаіцё, быццам чакаеце, што вам рубель падаруюць? — спытаўся ён у лейтэнанта.

Жыгалка схамянуўся і пачаў сьцягваць радно.

Карціна пад шклом, напісаная на люстэрку. Так, як у квітанцыі, выдадзенай лямбардам, Жыгалка й не сумняваўся. На падлозе сядзеў чалавек дагары нагамі, чорныя валасы спадалі на твар. Майка, джынсы, выкручаныя ногі ў красоўках. Чалавек асеў па сьцяне, пакінуўшы за сабою даўгі крывавы сьлед, побач ляжаў пісталет. Мазкі дакладныя, акуратныя. Колеры натуральныя.

— Арыгінальна, — сказаў Жыгалка. У люстраной сьцяне над нябожчыкам адбіваўся шырокі лейтэнантаў твар. Ён дастаў грабеньчык з задняй кішэні, прыгладзіў ускудлачаныя бялявыя валасы.

— Падобна да месца злачынства, — працягваў ён, — толькі ў банку сьцяна не люстраная. А падлога такая самая, карычневыя квадраты. І пісталет побач…

Гмурман кінуў кароткі позірк на лэйтэнанта.

— Вельмі падобна, — Жыгалка палез па тэлефон. — Любачка, — сказаў ён у слухаўку, — што ў нас за красоўкі на штымпулі, што спрабаваў пяцьсот чатырнаццатае аддзяленьне на гоп-стоп… А майка — чорная? — ён павярнуўся да Гмурмана, — Па-мойму, тут «Адзідас»?

Гмурман паціснуў плячыма.

— Што ты кажаш! Дзякуй! — Жыгалка схаваў слухаўку. — І праўда, «Адзідас», — сказаў ён і шумна ўздыхнуў.

Ён яшчэ нейкі час разглядаў карціну, седзячы на кукішках.

— Вы мне не аддасьцё гэты цудоўны твор пад слова гонару? — зьвярнуўся ён. — Я выдам расьпіску…

Стары адмоўна пакруціў галавой:

— Малады чалавек, я ўдавец, у мяне засталася толькі рэпутацыя. Законы напісаныя на тое, каб іх выконвалі ўсе.

Жыгалка яшчэ раз шумна ўцягнуў паветра носам.

— Заўтра будзе ордэр на канфіскацыю.

— Прыходзьце заўтра, — адказаў Гмурман.

— Ня любіце вы нас, — прабурчаў лейтэнант, — я ж магу ў экстранных выпадках…

Ні дзякуй табе, ні калі ласка, падумаў Гмурман. Гэтае пакаленьне зачалі ў інтэрнэце, яны там нарадзіліся і жывуць. Ім, бач ты, няма часу на прыстойнасьць. У іх так прынята.

А гэты сунуў пад нос нечыя крамзолі зь пячаткамі і думае, што мае пропуск у райскія сады.

— …разгульваюць на свабодзе. Яны могуць нарабіць справаў. А вы мне не даяце рэчавы доказ… — працягваў Жыгалка.