Гренландские сказки / Tunumiut meeqqanut oqaluttuaat
Шрифт:
– Aqagu takusaqqissavara (завтра я снова поеду к ней)! Ilaanngooq oqarpoq (кто-то/, дескать,/ сказал):
– Takusaqqissanngilat (не езди: «не поедешь» /снова/) pisarillassavaatit (поймает обязательно она тебя; pisaraa – поймал его/её; -llassaaq – обязательно сделает что-л.)!
– Niussanngilanga (я не буду сходить на берег), tikissangilara (не подплыву: «не приду» к ней)!
Qimaalluni tasamunga aallarpoq. Tikikkamilu oqaluttuarpoq:
– Soorunaana qaannat tikissaaqillik. Aapanna tappavani Amaakajaakasik qajartortunik toqutsisarsimasukasik! Nangillunilu:
– Aqagu takusaqqissavara! Ilaanngooq oqarpoq:
– Takusaqqissanngilat pisarillassavaatit!
– Niussanngilanga, tikissangilara!
Aqagukkut tappavunga aallaqqikkami (на
– Qajaara qajaara (эй, на каяке) aggerniangusaqiit (плыви сюда, дорогой)!
Taava tungaanut aallarpoq (тогда он в том направлении поплыл). Tikiummat (когда он подплыл) Amaakajaat oqarpoq (Амаакаяаат сказала):
– Niuniangusaqiit (сойди на берег, дорогой)! Angutip akivaa (человек ответил ей):
– Ippassartut pinialeqaarma (вчера ты меня чуть не поймала), massakkut niunavianngilanga (сегодня уж точно не выйду я; – navianngilaq – точно нет)! Pinialerpaagooq (вот заметил он) meerakasimmik amaartoq (что у неё ребёнок на спине: «/милого/ ребёнка в сумке на спине носит»; amaarpoq – носит ребёнка в меховой куртке с капюшоном), kisianni assut inequnaatsumik (но очень уж безобразный ребёнок; inequnaatsoq – уродливый; inequnartoq – миловидный). Taava amaagaa pivaa (тогда он её ребёнку сказал; amaaq – ребёнок, которого несут на спине):
– Amaaq (малыш), anaanakasiit tunuatigut qitsuarniaruk (своей мамаше спинку почеши; tunu – спина; qitsuppaa – чешет, царапает его/её; qitsuk – кошка)! Taava meeqap tunuatigut qitsualerpaa (тогда ребёнок ей спину начал чесать) nujaartorlugulu (и за волосы дергать; nujaartorpaa – дергает его/её за волосы; nujaq – волосы).
Aqagukkut tappavunga aallaqqikkami tamannaasiit tusarfigisimasani nallerlugu, timaaniit suaartarpalulerpoq:
– Qajaara qajaara aggerniangusaqiit!
Taava tungaanut aallarpoq. Tikiummat Amaakajaat oqarpoq:
– Niuniangusaqiit! Angutip akivaa:
– Ippassartut pinialeqaarma, massakkut niunavianngilanga!
Pinialerpaagooq meerakasimmik amaartoq, kisianni assut inequnaatsumik. Taava amaagaa pivaa:
– Amaaq, anaanakasiit tunuatigut qitsuarniaruk! Taava meeqap tunuatigut qitsualerpaa nujaartorlugulu.
Tungaanunngooq saarulooriarlugu (назад, дескать = к ребёнку резко повернувшись; saappaa – поворачивается к нему/к ней; -ruloorpaa – резко; сильно) arnaata pivaa (мать сказала ему):
– Iinnguaruna inequnartuutinnguara (дитя моё милое, сладкое; – nnguaq – милый, славный, сладкий)! Aqassukkaa (/охотник снова/ говорит /ребёнку/ ласково; aqassuppaa – лелеет его/её).
– Anaanakasiit suli sakkortunermik qitsuarniaruk (свою мамашу ещё сильнее почеши; sakkortuvoq – является сильным; sakku – инструмент; оружие; -neq – больше)!
Qitsuaannalermanigooq (/вот/ когда принялся /ребёнок/ её /пуще прежнего/ царапать), Amaakajaap amaani amugamiuk (Амаакаяаат ребёнка /из сумки/ вытащив; amuaa – вытаскивает его/её) tamaanga nunaannarsuarmut miloriuppaa (тут же его на землю бросила; nunaannarsuaq – территория; площадь; земля; nunaannaq – земля; -suaq – большой; miloriuppaa – бросает его/её) toqullugu (и убила его). Toqullugulu (убив
его) qitornakasini aggulerpaa (с ребёночка кожу сдирать начала). Taavagooq imalivaa (потом, мол, так сделала): Inalugai amooriaramigit saleriaramigit (внутренности вынула и вычистила), niaqua puugutaasiaralugu (из /его/ черепа чашу сделала), timaata ilaa nerivaa (его мяса: «тела» /немного/ поела).Tungaanunngooq saarulooriarlugu arnaata pivaa:
– Iinnguaruna inequnartuutinnguara! Aqassukkaa.
– Anaanakasiit suli sakkortunermik qitsuarniaruk!
Qitsuaannalermanigooq, Amaakajaap amaani amugamiuk tamaanga nunaannarsuarmut miloriuppaa toqullugu. Toqullugulu qitornakasini aggulerpaa. Taavagooq imalivaa: Inalugai amooriaramigit saleriaramigit, niaqua puugutaasiaralugu, timaata ilaa nerivaa.
– Taava tappavunga qimappara (тогда я там её оставил = тогда поплыл я прочь подобру-поздорову; qimappaa – оставляет его/её), piniartoq oqarpoq (сказал охотник).
Sunaaffa (действительно) tassa taassumakasiup (эта злодейка: «эта злая») piniartut kangerlummut pulasartuugaluit (охотников во фьорд заплывавших; pulasartuugaluaq – погибший, который имел обыкновение ходить во фьорд на охоту; pulasartoq – заходящий во фьорд на охоту; pulavoq – заходит во фьорд /на охоте на оленя и т. д.; -galuaq – зд. погибший) pisarisarsimagai (ловила).
– Taava tappavunga qimappara, piniartoq oqarpoq.
Sunaaffa tassa taassumakasiup piniartut kangerlummut pulasartuugaluit pisarisarsimagai.
Kula (Кула)
Angut upperinnissinnaanngitsoq (Человек, который ни во что не верил: «не мог поверить»)
Kula imannak oqaluttuarisarpaat (о Куле так обычно рассказывают): Kulagooq upperinninneq ajuippoq (Кула, мол, ни во что никогда не верит; – neq ajor– – никогда). Namminerooq sunaluunniit isiminik takunngikkuniuk (сам, дескать, что-то своими глазами если не увидит; nammineq – сам; собственный; sunaluunniit – что бы там ни было), namminerlu tusaanngikkuniuk (и сам если не услышит) upperisinnaanngilaa (не может поверить). Aatsaanngooq nammineq takuguniuk (только тогда, когда сам увидит; aatsaat – только теперь) upperilertarpaa (начинает верить).
4
Upperaa – верит ему/ей; upperpoq – верит; -ippoq – ничто; -nnippoq – переводит глагол из разряда переходных в непереходные; -sinnaavoq – может.
Kula imannak oqaluttuarisarpaat: Kulagooq upperinninneq ajuippoq. Namminerooq sunaluunniit isiminik takunngikkuniuk, namminerlu tusaanngikkuniuk upperisinnaanngilaa. Aatsaanngooq nammineq takuguniuk upperilertarpaa.
Kulagooq allakkajaanik iseqarami (у Кулы, вроде как, довольно странные глаза были; allakkajaaq – особенный; allaavoq – отличается /от других/; -kkajaaq – довольно). Isaasa tunui aappaluttuinnaallutik (веки: «спина глаз» у него всегда были красными; aappaluppoq – красный; -tuinnarpoq – всегда) sorlugooq assut qiasimasoq (будто он много плакал; qiavoq – плачет). Isaasa sinai tamarmik aappaluttuinnaat (и уголки: «края» его глаз /все/ были постоянно красными). Kulallugooq assut kanngugalugit (и Кула очень этого стеснялся; kanngugaa – стесняется его/её).
Kulagooq allakkajaanik iseqarami. Isaasa tunui aappaluttuinnaallutik sorlugooq assut qiasimasoq. Isaasa sinai tamarmik aappaluttuinnaat. Kulallugooq assut kanngugalugit.
Taamanigooq (в те времена) uumasut timmisallu inuttut oqaluttaramik (звери и птицы, как люди, умели говорить: «говорили»; uumasoq – животное; живое существо; timmissat – птицы). Taava tusaamalerpaat (тогда разнёсся слух: «услышали они это») pavani qaqqarsuarmi timmiaq mikisoq oqaluttartoq (/что/ высоко на большой горе маленькая птичка /жила/, которая умела говорить: «говорящая»; pavani – там наверху; qaqqaq – гора; timmiaq – птица; mikisoq – маленький).