Гренландские сказки / Tunumiut meeqqanut oqaluttuaat
Шрифт:
Taamanigooq uumasut timmisallu inuttut oqaluttaramik. Taava tusaamalerpaat pavani qaqqarsuarmi timmiaq mikisoq oqaluttartoq.
Kulanngooq tusaramiuk (Кула, когда об этом услышал) oqarporaasiit (сказал, как обычно):
– Aah (ах), ila pigaluaqaaq (как бы /меня/ удивила) timmiakasik oqaluttartukasik (пичуга говорящая)! Aatsaat uanga nammineq tusarukku (только когда я сам услышу её) upperilissavara (поверю в это). Aqagu takusassavara (завтра /пойду/ посмотрю), nammineq tusassavara (сам её послушаю)! Upperinnginnamiunngaasiit (поскольку он в это, как обычно, не верил) aqagukkut qimusserluni (на следующий день сев в сани; qimusserpoq – едет на санях; qimusseq – сани /запряжённые собаками/; собачья упряжка) allamik ilalerluni (с
– Tassa pavani qaqqap qaavaniit taanna timmiaq mikisoq oqaluttarpoq (вот с вершины этой горы эта пичужка и разговаривает).
Kulanngooq tusaramiuk oqarporaasiit:
– Aah, ila pigaluaqaaq timmiakasik oqaluttartukasik! Aatsaat uanga nammineq tusarukku upperilissavara. Aqagu takusassavara, nammineq tusassavara! Upperinnginnamiunngaasiit aqagukkut qimusserluni allamik ilalerluni aallarpoq. Tappavunga ingerlagamik, ingerlagamik, qaqqarsuup ataatigut ingerlallutik aappaa pilerpoq:
– Tassa pavani qaqqap qaavaniit taanna timmiaq mikisoq oqaluttarpoq.
Taava Kula torlulaartalerpoq (тогда Кула громко закричал; torlulaarpoq – громко кричит):
– Timmiakasik oqaluttartukasik oqalukaseriarli (говорящая птаха, поговори-ка)! Nipini tamaat (во весь голос: «его голос целиком».
Naalarnigaluarami (прислушивался он, прислушивался; naalarnivoq – прислушивается) nipaqanngilaq (/в ответ/ ни звука)! Suaaqqikkaluaruni (крикнул он снова) akineqassananilu (и /опять/ нет ответа; – ssanani – без)! Taavaasiit taakkua ilani upperiunnaavillugit oqarpoq (тогда своему попутчику, больше в это не веря, сказал; – unnaarpoq – больше не; -vippoq – абсолютно):
Taava Kula torlulaartalerpoq:
– Timmiakasik oqaluttartukasik oqalukaseriarli! Nipini tamaat.
Naalarnigaluarami nipaqanngilaq! Suaaqqikkaluaruni akineqassananilu! Taavaasiit taakkua ilani upperiunnaavillugit oqarpoq:
– Aah (ах), ilaa pissagaluaqaaq (ну и удивился бы я) timmiakasik oqaluttartukasik (/если бы/ пичуга могла говорить).
Soorunamiaasiit upperinngilakka (вот поэтому я ей и не поверил)! Taava qimmini aallarsariarlugit (потом своих собак погнав; qimmeq – собака) iperartorniariarai (хлестнул их кнутом; iperarpaa – хлестает его/её плетью), tappavannga qaqqap qaavaniit nillerpallappoq (тут с вершины горы /кто-то/ заголосил; nillerpoq – издаёт звуки; громко говорит; -pallappoq – издаёт звук):
– Aah, ilaa pissagaluaqaaq timmiakasik oqaluttartukasik.
Soorunamiaasiit upperinngilakka! Taava qimmini aallarsariarlugit iperartorniariarai, tappavannga qaqqap qaavaniit nillerpallappoq:
– Iiii (хи-хи-хи), qimussikasiit marlukasiit aggersukasiit (/вон/ двое саней едут; marluk – два; aggerpoq – едет), aappaata qimussersuata isaasa tunukasii (у одного саночника веки) aappaluttuinnakasiit (краснющие) ameqanngitsut (/и/ без кожи: «кожи не имеющие»; ameq – кожа), Kula Kula Kula Kulangaa (Кула, Кула, Кула, никто иной как Кула)! Ersarivissumik taama oqarmat (очень чётко это сказала поскольку = эти слова прозвучали очень чётко; ersarippoq – видится /слышится/ ясно), aarimmi (и как и следовало ожидать) Kula qissasiinnakasillarpoq (Кула /только/ разрыдался; qissaserpoq – расплакался). Qiaatigalunigooq (плача /об этом/; qiaatigaa – плачет об этом) angerlamut ingerlavoq (в сторону дома отправился) isini uparuartorneqarmataasiit (на его глаза указывали: «было указано» поскольку как обычно = поскольку его опять из-за глаз дразнить стали; uparuartorpaa – постоянно указывает на него/на неё; uparuarpaa – указывает на него/на неё; – neqarpoq – показатель пассивного залога) mamiasulluni (он обиделся; mamiasuppoq – обижается). Qiallunigooq kimmut uterpoq (плача домой: «к морю» вернулся; kimmut – на запад; к морю).
– Iiii, qimussikasiit marlukasiit aggersukasiit, aappaata qimussersuata isaasa tunukasii aappaluttuinnakasiit ameqanngitsut, Kula Kula Kula Kulangaa! Ersarivissumik taama oqarmat, aarimmi Kula qissasiinnakasillarpoq. Qiaatigalunigooq angerlamut ingerlavoq isini uparuartorneqarmataasiit mamiasulluni. Qiallunigooq kimmut uterpoq.
Pikkivakitsaannaaq (Пиккивакитсааннаак)
Arnaq timmiaaranngortoq (Женщина, превратившаяся в маленькую птичку)
Pikkivakitsaannaarooq illaalerpoq (Пиккивакитсааннаак, говорят, принялась причёсываться; illaarpoq – расчёсывает волосы). Illaarniarluni (пока она причёсывалась) arpappaluttoqarami (послышался звук шагов, будто кто к дому подбегает: «бежит будто /кто-то/, звучит»; arpappoq – бежит) taqqama meeraq iserpoq (и в дом ребёнок зашёл).
– Uivinngooq sakivillu toqukkaluttuarpaatsit (твой муж со свёкром собираются убить тебя, будь осторожна; ui – муж; saki – свёкор; свекровь; toquppaa – убивает его/её; toqu – смерть; -kkaluttuarpoq – аффикс, выражающий предостережение)!
5
Timmiaq – птица; -araq – маленький; -nngorpoq – становится.
Pikkivakitsaannaarooq illaalerpoq. Illaarniarluni arpappaluttoqarami taqqama meeraq iserpoq.
– Uivinngooq sakivillu toqukkaluttuarpaatsit!
– Ah (ах)! Ingasaqqajaqaaq (это уж чересчур; ingasak – это уже слишком; -qqajaqaaq – аффикс, выражающий крайнюю степень), uiata sakiatalu toqukkaa (её муж со свёкром хотят убить её)! Upperinnginnermik (не верю: «невероятно», мол) taamatut oqarpoq (/так и/ говорит). Meeraq anivoq (ребёнок вышел). Suli tassaniinniarluni (пока она там сидела; tassaniippoq – находится здесь) aamma alla arpappalulerpoq (снова послышалось, как другой /ребёнок/ к дому подбегает; aamma – снова; alla – другой).
– Uivinngooq sakivillu toqukkaluttuarpaatsit (твой муж со свёкром собираются тебя убить, будь осторожна)! Kiisa upperimisaalerpai (наконец она поверила ему; – misaarpoq – немного).
Qilertini qilipajoriarlugu (закончив причёсываться: «свой пучок закрутив»; qilerpaa – укладывает /волосы/ в пучок; -pajuppoq – немного, зд. кое-как) anivoq (она выбежала /из дома/).
– Ah! Ingasaqqajaqaaq, uiata sakiatalu toqukkaa! Upperinnginnermik taamatut oqarpoq. Meeraq anivoq. Suli tassaniinniarluni aamma alla arpappalulerpoq.
– Uivinngooq sakivillu toqukkaluttuarpaatsit! Kiisa upperimisaalerpai.
Qilertini qilipajoriarlugu anivoq.
Anigami (выбежав из дома) tappavunga qimaalluni (прочь: «на восток» бегом; qimaavoq – убегает, сбегает) aallarpoq (бросилась: «направилась»). Ingerlagami, ingerlagami (шла она, шла) kuussuup qorlortulissuup ataanut pulavoq (на большой реке за большим водопадом спряталась; kuussuaq – большая река; qorlortoq – водопад; pulavoq – заходит куда-л.; находит прибежище). Tassani toqqorsimaniarluni (там спрятавшись; toqqorpoq – прячется) tusaalerpai (услыхала она) ujarlerpaluttut (как её ищут: «поисков звуки производящих»; ujarlerpoq – ищет).
Anigami tappavunga qimaalluni aallarpoq. Ingerlagami, ingerlagami kuussuup qorlortulissuup ataanut pulavoq. Tassani toqqorsimaniarluni tusaalerpai ujarlerpaluttut.
Uimi nipaa oqarpallattoq (её мужа голос раздался: «раздающийся») ilisarivaa (она узнала):
– Qangaammalli toqoreeraluarpara (давно бы уже я её убил; qangaammat – однажды; тогда; qanga? – когда?; -reerpoq – показатель завершённого действия), tammaannakaseqaaq aallaannakaseqaaq (если б не сбежала: «ведь не вижу чертовку, ушла чертовка»; tammaavaa – теряет его/её из виду)! Taava aatsaat upperilerpaa (вот тут-то она и поверила) ilumut uimi sakimilu toqukkamasigaluaraanni (/что/ действительно муж со свёкром собрались её убить).