Клавуня, гэта я, твой Вася

Пакінуў я гэты кіслы прысмак з запахам нейкага гнайняка і 57 злоты, бо толькі каштаваў. А сам заціснуўшы зубы, паімчаўся на кватэру (добра, што блізка!) быццам да пажару.

Ах, каб вы, даражэнькія паглядзелі, як я гнаўся дык не паверылі б, што гэта іменна я. Ледзь паспеў да прыбіральні. Тут выпусціў марынэллу назад да мора праз клаачную міску і цэлыя суткі нічога ў рот не ўзяў.

Так стары акула даўся злавіць на кручок "марынэллы", якую падсунула камбала ў выглядзе німфы.

БАЛЛАДА

Слухай родны Грабавец,

Як аднойчы я наеўся,

А пасля так "абарваў",

Што ледзь варушыўся.

Святам - раз — астаўся дома,

(Сябра пагнаў быдла);

Каб у мячык пагуляць,

Бо пасвіць вельмі збрыдла.

Але план гэта адно,

А жыццё — другое:

Не ў мазгах гульня тады,

Калі з'еў бы аж за трое.

Бацька з мачыхай наелісь,

(Пра мяне "забылі"),

Бо калі варылася,

Я пасвіў кабылу.

Калі ўжо вярнуўся з поля

І ўвайшоў дахаты,

Мачыха пайшла ў царкву,

Тато лёг "паадыхаты".

Не спытаў мяне ніхто,

Ці хачу снедаці.

Яны мелі свае дзеці,

Я не быў патрэбны ў хаці.

Мне зрабілась вельмі прыкра,

Сэрца ў грудзях плача:

"Я галодны, гэта праўда,

А хто выйграе — пабачым!"

Няхай мачыха адыйдзе,

Бацька разаспіцца,

Я тады зайду у камору

Ды й пачну жывіцца.

Там жа сала ёсць напэўна,

Хлеб учора печаны,

Калі добра наўпыхаюсь

Хопіць аж да вечара".

Выйшаўшы паціху з хаты,

Кінуў вокам на камору.

Бачу: ключ "сядзіць" у дырцы.

"Эх, наемся да апоры!",

ачыніўшы гучна дзверы

Бацьку даў паняці,

Што пайшоў я да сяброў,

Маўляў: "можаш спаці".

Сам зайшоўшы ў сад пад грушу,

Ды й стаў меркаваці,

Як залезці да каморы,

Каб тата не "злякаці?"

Меркаваў я меркаваў,

І падумаў так:

"Не ісці жа мне праз сені,

А вярхом, цераз чардак"

Цяжка будзе мне прабрацца

Над стайняй кабылы...

Праўда, там ляжыць шаста,

Але можна ўпасці на рыла.

Калі яна зломіцца,

Што ж з гэтага будзе?

Прасаджу галодны ў стайні,

Ды прасмяюць людзі.

— Эх, чаго жа мне баяцца?

Я ж галодны так, ці так!

Разтапырыў рукі ў бакі,

Пахістаўся на чардак.

— Перайшоў, ужо гара.

Дошкі пад ступнямі,

Але, ці далей ісці

Сала красці ў мамы?!

Гэта ж грэх, так нельга,

Што на мяне скажуць людзі,

Калі Бог мяне накажа

І бацьку разбудзіць?

А страўнік усё бурчыць:

"Лезь дурны, наешся!

А калі ужо будзеш сыты,

То тады памолішся".

І пераканаў мяне.

Улез я на драбіну,

Ды пачаў наслухваць

Нейкую хвіліну...

Чую: цішыня вакол,

Ніхто не варушыцца.

Прадчуваю многа ўдачы.

Проста аж не верыцца.

Цераз сені перайшоў

На пальчыках, ціха,

А ўвайшоўшы да каморы

Цешыўся аж ліха!

Намацаў кусок сала,

Хлеб на скрыні напачаты:

Выхапіў з кішэні "козік"

І падумаў, што — багаты.

Толькі так падумаў...

Цьфу, пайшло ты ў шматы.

Відна бацька ўжо прачнуўся

Ды выходзіць з хаты...

Аж мароз прабег па мне:

"Што цяпер рабіці?

Выскачыць ды й уцячы,

Ці далей сядзеці?!"

Мігам вока вырашыў,

Што буду маўчаці.

Ведаў: — бацька лупню даст,

Калі буду ўцякаці.

Бацька на дзверах каморы

Павесіў "калодку".

Я астаўся бы ў турме

Аж заткнула глодку.

Ужо цяпер мне не да ежы,

Бо ў цемніцы сіджу,

А калі мяне тут знойдуць,

Што я мачысі скажу?

У каморы цёмна мне,

А на двары сонца.

Хочацца на свет зірнуць,

Ды няма ваконца...

Быць галодным няма горш,

Прашу мне паверце,

Але ўжо, калі няволя,

Гэта горш ад смерці.

Так сіджу у той каморы,

Ужо й ежа не міла:

Чорт смяецца нада мною,

— Нячыста сіла...

Аж прыходзіць маці з царквы.

Чую, як шмарыгае,

(Яе смаркатай называлі),

А я ўжо не дыхаю.

Адчыняе ключом дзверы,

Прэцца ў камору,

Я не ведаў, што рабіць,

Прытварыўся хворым:

"Мамачка, не бецеся,

Мяне ўжо набілі,

Каб вы зналі, што ў вёсцы

Хлопцы нарабілі!"

"Мамачка" відавочна

Не хацела знаць нічога:

"Калі ты сядзіш у каморы,

Ясна, што пакрыўдзіў Бога!"

І давай мяне "свянціць"

Кіем дзе папала:

"Ты, падкідыш крадзеш хлеб,

А мо яшчэ й сала?!"

Напароўся непатрэбна,

Бо забыў тады,

Што яна ўсё адзначала

Акрамя вады.

З'еўшы з страхам лусту хлеба,

З'еў і знак крыжа.

Таго кроку не забуду.

О, не, будзь я рыжы.

Маці "прала", я крычаў:

"Божа ж мой, ах Божа!"

"Ты, падкідыш не ражы.

Сала было гожа!?"

"Мамачка — кажу — радная,

Я ж яго не еўўў... "

А дзе крыжы із буханка,

Каб ты акалеў?!”

— Мамачка, я жыць хачу,

Я толькі хлеба ўзяў...

— А каб ты ім удавіўся,

Каб ты тут сканаў!

Так "наеўся" я тады

Хлеба з саланінай

А назаўтра ўжо бабы

Гаварылі: "ты скаціна!"

Як жа можна — папракалі —

Красці з хаты збожжа.

Вырасце нейкі зладзей...

Ого, не дай Божа.

ТАЎКАЧ

На палях вёсак у ваколіцы Белавежы падчас вызвалення ад фашыстаў праходзілі цяжкія баі з вялікай колькасцю пяхотных войск з абодвух бакоў. У выніку гэтых баёў загінула многа нямецкіх і савецкіх салдат. Калі настала цішыня, бо войскі дзесьці прапалі, сяляне пачалі вылазіць з нор і паціху разглядацца найперш вакол сваіх сяліб, пасля па загароддзю, а ўрэшце, хілкам і па палях распаўзаліся. Калі канчаткова ўпэўніліся, што няма нідзе жывой душы, толькі жаўрукі пяюць, людзі выпраставаліся ў поўны рост і пачалі шукаць здабычы.