Легенда аб бедным д'ябле і адвакатах Сатаны
Шрифт:
— Балюча табе?
— Ёй было больш балюча, маёй дзяўчынцы… І радзіме маёй таксама… Ты думаеш, я шкадую аб гэтым кінжальным удары? Я ўдарыў, і абаім троху лягчэй. Я іх люблю.
— Што значыць любіць?
— Шкадаваць больш, чым сябе.
У катле гожае маладое аблічча з перакрыўленымі вуснамі.
— Дрэнна табе?
— Вельмі. Усё гарыць. Але з-за гэтага клекатання я не чую, што ў мяне на радзіме. Ці меней там слёз і стогнаў? Ці часцей гучыць смех?
— А табе што да гэтага?
— Я люблю іх.
Паўза.
— Паслухай, збаў на хвіліну агонь. Можа, я пачую. Я ніколі нікога
— Што такое дабро?
— Гэта калі пакутуеш за ўсіх. Калі ласка. Толькі хвіліну. А потым няхай яшчэ мацней.
Рагач ідзе да шчыта і, падумаўшы, збаўляе ціск.
Прагна слухае чалавек.
— Плачуць, — кажа ён. — Але ў маёй весі трохі менш. А Надзея не плача. Бог злітаваўся, узяў у яе розум. Дзякуй Богу.
Ён апусціў веі.
— А цяпер прыбаў акню, добры д'ябал. Усё скончана. Мне лёгка.
Зараўло полымя ў топцы. Папаўзла ўгору стрэлка манометра.
Але ўжо з ляскам адчыніліся дзверцы. На парозе Скрогат і два вартаўнікі.
— Добранькія чыняцца справы, — кажа Скрогат. — Пекла такі дакоціца да ручкі, калі ўсе зоймуцца дабрачыннасцю. Нашы бедныя мамы перавароцяцца ў труне… Нашто ты збаўляў ціск?
— Мне было цікава, — наіўна кажа Рагач, — я думаў, ён не пачуе.
— Ты што ж, не ведаў, што ў мяне ёсць кантрольны манометр? Ты думаў за тое, куды падзенецца выхаваўчы эфект нашай установы, калі ўсе будуць сеяць цвёрдасць у душах, якія мы павінны выхоўваць.
І грэбліва паглядзеўшы на Рагача, кінуў вартаўнікам:
— Узяць яго.
— Так, — крычыць у тэлефон Сатана, — так… судзіць. Гэтага патрабуе грамадскае сумленне. Езус-Марыя, даскакаліся… Алё, падстанцыя… Што, дэлегацыя прыбыла?.. Зараз сустрэну іх.
Падзямеллямі пекла рушыць марсіянская дэлегацыя. Узначальвае яе д'ябал з наіўна-сентыментальнымі вачыма. У мове выразна адчуваецца швабскі акцэнт. Вядзе дэлегацыю Сатана. Зараз у яго бессаромныя манеры прафесіянальнага гіда.
— У вас на Марсе ёсць жанчыны? — пытае ён.
— Не, мы, марсіяне, размнажаемся пачкаваннем.
— Шкада, — са скрухай уздыхае Сатана. — Вы пазбаўленыя самай моцнай зброі. Гэта вы, на маю думку, прыдумалі дрэнна.
…З клубоў пары выступаюць контуры волатаў-машын. Сатана паказвае на іх:
— Сістэмы катлоў у нас розныя. У гэтай частцы нашай сістэмы размешчаны толькі атамныя катлы. Як бачыце, мы перагналі зямное пекла на 400 год… У секцыях другога плана ў нас стаяць катлы высокага ціску сістэмы Рамзіна. Вельмі рацыянальныя і эфектыўныя… І, аднак, калі б мы цалкам аўтаматызавалі паток апрацоўкі грэшнікаў, - у нас узнікла б пагроза беспрацоўя, а з ёю і небяспека шкодных сацыяльных поглядаў. Таму, поруч з аўтаматыкай у нас існуюць і старыя добрыя катлы з дрывяным ацяпленнем…
…Яны ідуць далей, і вой грэшных длуш праваджае іх.
— А тут цікавы экземпляр. Дыктатар ХХІ стагоддзя. З меркаванняў дзяржнеабходнасці знішчыў тры мільёны суграмадзян.
У катле стаіць па
калены чалавек гнюснага аблічча.— Чаму вар толькі да каленяў? — здзівіўся марсіянін.
— Што вы. Таго вы не ўбачыце. Гэты тып стаіць у яго на плячах. Ён быў пры ім фаварытам, спрытняга.
Вялікі светлы пакой. Рады парт. За імі моладзь.
— А гэта нашы кветкі жыцця, — усміхаецца Сатана, — глядзіце, якія нізкалобыя… Уцеха!
— Які ж гэта ў вас урок, любыя дзеці? — пытае марсіянін.
— Ветхі Запавет, — адказвае стараннае д'ябляня.
— А што ж было спачатку, дзеткі?
— Спачатку быў агонь, — выпальвае стараннае.
— Гут, гут, — кажа марсіянін.
Кінуты кімсьці камяк жаванай паперы трапляе яму ў вока.
— Ці не праўда, міла, — кажа марсіянін, зачыняючы дзверы ў клас. — Скажу вам па сакрэту, вельмі мілыя дзеці. Годная змена старому пакаленню.
— Так. Але часам і яны збіваюцца з толку… Цьмяныя позывы да гэтага агіднага дабра… Вось і сёння…
Па калідоры варта вядзе Рагача. Рагач вырываецца.
— Ал-ле, — кажа марсіянін, — выслухаў вас, і страшна стала за будучыню.
Дрэнна ўсё гэта.
Пакой, устаўлены рэтортамі, колбамі і спіртоўкамі.
— А тут у нас лабараторыя, — кажа Сатана. — Мы вырошчваем у булёне ўсё, аж да венерычных захворванняў і поліяміэліту.
— Колькі ж вам патрэбна марскіх свінак? І дзе вы іх трымаеце?
— На зямлі, - адказвае Сатана. — Яны на падножным корме. Гэта танней.
Сатана спыняе гасцей каля галавастай істоты ў халаце.
— Гэта наш гонар, — кажа ён. — Толькі што прыдумаў вірусны грып, а зараз працуе над стойкімі формамі праменнай хваробы… Каб абавязкова быў лятальны вынік.
Марсіянін з памяркоўным ухваленнем дакранаецца да пляча істоты.
— Геніяльнасць — рэдкая штука, шаноўны. Скажыце, з якога часу вы ў пекле?
— Толькі дваццаць год. Пасля смерці.
— Як? — здзівіўся марсіянін.
— Я былы прафесар кракаўскага Ягелонскага універсітэта, — усміхаецца істота.
Сатана тлумачыць збітаму з панталыку марсіяніну:
— Справа ў тым, што ў навуковым сектары ў нас працуюць людзі. Яны не такія скрупулёзна-далікатныя.
— Гм, што ж вас, шаноўны, прымушае прыдумваць усё гэта?
— Святое полымя дапытлівасці, ваша сясь, — выцягваецца прафесар.
— О-о, прыма, прыма! Вазьміце чырвонец на тытунь.
Сатана паказвае вялізную залу з арганам:
— Тут выконваюцца лепшыя творы светавой музыкі.
— Што сёння?
— "У пячоры горнага караля" і "Ноч на Лысай гары".
Марсіянін закатвае вочы.
— О музыка! Музыка душ і сфер!.. І ўявіце сабе, што на зямлі яшчэ няма Мусаргскага!
І шэптам, саромячыся, пытае ў Сатаны:
— А дзе ў вас джаз?
— Унізе. У катлах.