Легенда аб бедным д'ябле і адвакатах Сатаны

Скрогат рагатнуў.

— Ну-ну. Не Скрогат, а магнат П'янда з Чапяліна.

— Нашто ты тут?

— А хто будзе глядзець за табой?

— Хіба ўжо глядзяць?

– І не я адзін. Паспрабуй толькі рабіць дабро. У нас паўсюль сотні вачэй.

— Я не буду рабіць дабро, — кажа Рагач.

П'янда паказаў нагайкай на дзяўчыну:

— А гэта дабро ты нашто зрабіў?

Рагач глядзіць яму ў вочы. Потым даў сабе раду. Павярнуўшыся, ён акідвае позіркам вёску.

Сцягі. Сцягі. Сцягі, што пляскаюць на ветры.

І, зноў гледзячы ў вочы П'янды, Рагач кажа:

— Ты лічыш, што вярнуць чалавека да такога жыцця — дабро?

П'янда глядзіць на вёску. На сцягі.

— Гм… бадай, твая праўда. Лічы, што ты зрабіў першы крок на шляху да выкуплення.

Ён дастае блакнот і запісвае ў яго нешта.

— Малайчына. Што думаеш рабіць далей?

— Буду знішчаць цвіценне зямлі, - кажа Рагач.

— Зусім добра, — не зразумеўшы іроніі, кажа магнат.

Рагач маўчыць. П'янда-Скрогат схіляецца над спячай дзяўчынай.

— Дзеўка нішто сабе.

І літасціва дазваляе:

— Можаш, за адным заходам, спакусіць і яе.

Уздыхнуў са скрухай:

— Ні ў д'яблаў, ні ў людзей няма ў гэтай справе ніякай вытрымкі. Няма таго, каб грутноўна вывучаць пытанне, прайсці тэарэтычную падрыхтоўку… Адразу пераходзяць да практыкі… Банда павіянаў.

Ён зусім быў спусціўся з кургана, але ў гэты момант з-за ўзгорка вылецела кавалькада. Лунаюць прапарцы на дзідах, каляровыя конскія накідкі, плашчы, грывы коней. Трапечуць крыламі сокалы.

Рогат. Сп'янелыя выгукі.

Бягуць ля страмён гепарды і хортыя сабакі.

І наперадзе скача жанчына на чорным і зласлівым, як змей, іспанскім муле. Усё бліжэй выгукі і гукі рога.

— Сцінай, да стрэмя! Тра-ра!.. Спакладзі жарабца — скіне! У-у! Цю-га яго! Хух! Хух!

Убачыўшы людзей на кургане, кавалькада заціхла. Усё бліжэй грукат капытоў.

…Жанчына спыняе мула ля кургана. Гэта каралева Агата.

— Шкаляр? Ён што, падабраў твайго зайца, П'янда?

— Не, ваша вялікасць, я сам аддаў яму.

Мул пацягнуўся да травы — заварушыліся выразныя цуглі. Маленькая ручка тарганула павады. Хлыст злосна ўдарыў мула па ніжняй сківіцы з чуллівымі вібрысамі.

— Шкада, — кажа Агата, — шыбеніца магла б нядрэнна ўвянчаць дзень.

Рагач, уражаны, глядзіць то на Агату, то на спячую. Адзін твар. І ўсё ж розны, як цень і святло. Агата са шкадаваннем глядзіць на П'янду. Два заўзятых лісліўцы аціраюцца на конях ззаду яе.

— А ты добры, — кажа Агата да П'янды.

Глядзіць на Рагача, як на рэч. І раптам здрыгануліся веі. Крылы тонкага носа пашырыліся. Канцом прамога хлыста яна падымае падбародак Рагача. Пешы і конная моўчкі глядзяць друг на друга.

— Ты прыгожы, — халодна кажа конная.

Кавалькада сцягваецца, абкружаючы Рагача і яго ношу.

— Бадай што цябе шкада адпраўляць на кажамякін шасток.

І абыякава абварацілася.

Яна б ад'ехала, каб нехта, нахіліўшыся над спячай, не ахнуў:

— Божа!

Твары ва ўсіх амаль перапалоханыя.

— У чым справа? — пытае Агата.

— Ды гэта ж вы… вы ў яго на руках.

Агата ўглядаецца. Два заўзятых лісліўцы загулі было:

— Не… Куды там… З каралевай параўналі…

Але яна перарвала іх:

— Што з таго? Хіба каралі, палюючы, не начуюць у сялянскіх хатах?

П'янда сказаў дзёрзкасць:

— Каралевы начуюць таксама.

— Ты нядаўна перабег да мяне, П'янда, — кажа каралева. — І таму не ведаеш, што галіны на дубах майго краю больш моцныя, чым паўсюль.

П'янда апусціў вочы. Але ён дабіўся свайго, не даў каралеве "проста паехаць".

— Гаспадар Іван, — кажа яна.

Гаспадар Іван, вялізны, змрочны, як дэман, нізкалобы мужчына ў кальчузе, выехаў наперад.

— Гаспадар Іван Падкова з Дубасечча. Мы загадваем табе аддаць гэтую дзеўку духоўнаму сінедрыёну.

Рука Рагача кладзецца на кінжал.

Але каралева ўжо задумалася.

— Не трэба. Здохне і сама.

Паглядзела на Рагача, — зноў уздрыгнулі крылы носа, — зняла нешта з пальца:

— А ты, калi табе абрыдне важдацца з гэтаю здыхляй, прыходзь у палац. Трымай. Пакажаш — прапусцяць.

П'янда падміргнуў Рагачу. Той схіліўся і падняў кінутае.

Кавалькада праімчалася паўз курган.

Рагач глядзіць на далонь. На далоні ляжыць залаты пярсцёнак з ізумрудам.

__________

Вапенная пустэча. Белая, як мел, зямля. Глыбы камення. Рэдкія скарлючаныя дрэўцы. Галька адзначае высахлае ручво. Пустэчай едзе кавалькада на чале з Агатай. Каралева апусціла галаву, задумалася.

У звоне званочкаў, у посвісце ветру прагучалі гукі струн лютні. Паж Ольда, хлопец год семнаццаці, прыгожы, як ангел са статуі, перабірае струны. Вочы ў яго задумліва-хітраватыя.

Мелодыя аддалася ў камянях пустэчы, як вецер.

— Тую, што прыслаў брат, — ціха просіць каралеву П'янда. — Іспанскую.

— Не па-нашаму, — буркнуў гаспадар Іван.

Каралева пакасілася на яго, жарсткавата ўсміхнулася і падняла вочы. Грудны, нечакана цёплы, прагучэў голас:

Ах, как долго, долго едем! Как трудна в горах дорога! Чуть видны вдали хребты туманной сьерры. Ах, как тихо, тихо в мире… Лишь порою из-под мула, Прошумев, сорвется в бездну камень серый.

Мерна ступаюць капыты коней. Званочкі. Свіст ветру.

I раптам, быццам праступаючы праз гэта вiдовiшча… сцягi… сцягi… сцягi, што трапечуць на ветры.

Грозным, як ад хмары, стае пейзаж. Але ўсё гучыць і гучыць, легкаважная, як званочак, песня:

Тишина. Лишь только песню О любви поет погонщик, Только песню о любви поет погонщик, Да порой встряхнется мул. И колокольчики на нем, И колокольчики на нем забьются звонче. З аблічча каралевы знікла ўсякая пячаць зла. …але рэюць… рэюць… рэюць белыя сцягі. Ну, скорей, скорей, мой мул! Я вижу, ты совсем заснул. Ну, поспешим! — застанем дома дорогую; Ты напьешься из ручья, А я мешок сорву с плеча И потреплю тебя и в морду поцелую.