?уащхьэмахуэ, Махуэгъэпс

Пшапэ зэхэуэгъуэу Майе щ?ыхьащ сабий гупым къыхахар зыщ?эт пщэф?ап?эм. Джэдык?эр зырызурэ матэм кърехри, ят?э лъэгум егъэт?ылъ, пэгунит?ым илъ хьэжыгъэр кърек?утри, самэ-самэу утыкум ирегуашэ. Мэт?ысри и нэр джэдык?эхэм треубыдэ, мыуп?эрап?эу йоплъ. Ахэм я фэм зехъуэж. Зыр къочэри бзу шыр къопщ, ет?уанэми къопщ, ещанэми… Жьынду шырищэрэ щырэ. Майе а зэреплъщ, и нэр уп?эрап?эркъым. Шырхэм я цы фэндыр толъэлъри цы ?ув къаток?э, я дамэхэр мэж, я лъэбжьанэхэр, папц?эрэ къэгъэшыжауэ, быдэ мэхъу, я нэ п?ащэхэр яп?ыт?, т?ысып?эр яхуримыкъуу зэрызокъуэ. Хэт гъуабжэщ, хэт ф?ыц?афэщ, хэт дамэхущ, хэт бгъэхущ. Къэмэжэл?ахэщ. Джэдык?эм къызэрипщрэ зыри я джийм ехакъым. Майе и нэр хьэжыгъэ самэхэм треубыдэ. Хъыджэбз ц?ык?ур ешащ, и гуащ?эр щ?ок?, ауэ апхуэдиз жьындур къыщигъэхъуак?э, иджы игъэшхэн хуейщ. Хьэжыгъэ самэхэр къызэщ?обатэ, къызэщ?охъае, зы самэм дзыгъуэ ц?ык?ум и пэр къыхегъэж. Ар зы жьындум епхъуатэри, щхьэгъубжэ ?ухамк?э щ?олъэт – тыр-тыр-тыр. Хьэжыгъэм иджыри зы дзыгъуэ ц?ык?у къыхок?, ари жьынду дамэху ц?ык?ум епхъуатэри тыр-тыр-тыр – к?ыф?ым хобзахэ. Зи ?ыхьэ къызылъысыр щ?элъэтурэ, зы жьынду хужь ц?ык?у къонэ. Мыр зыми емыщхьу хужь зэфэзэщщ, дзыгъуи къылъысакъым. Жьынду хужь ц?ык?ур къещтэри Майе и ?эпл?эм ирегъэт?ысхьэ, бзуми, зыпэплъэр ара хуэдэ, зыкърегъэзагъэ. Зэгъусэу адрейхэм я гъуэгу дыдэм тету щхьэгъубжэм долъэт, ауэ мыхэр жыжьэ к?уэркъым – унэшхуэм и пк?эунэм къыщохутэ.

III

Улэ джэдкъазыр игъэт?ысыжри, ?энэм пщыхьэщхьэшхэ къытригъэуващ, Жануэс еджащ, Майе къилъыхъуэурэ пщэф?ап?э ц?ык?ум къэсащ. Майе мыбыи щ?эстэкъым, щек?уэк?ыр узыгъэщтэнщ: хьэжыгъэр зэбгрыпхъарэ дзыгъуэ вейр хэзу, джэдык?афэр зэбгрыдзарэ джэдык?эпс къудей имытыжу. Улэ и гур йок?эзызыхь: «А си анэ, уэ сэ сыпхъумэну ухуеящ, ауэ си дежи къыщыувы?эркъым мы ?уэхур».

Дунейм, дэнэ щы?эну Майе? Куэбжэр гъэбыдащ – дэк?акъым. Хадэм сыт щищ?эн мы к?ыф?ым? Унэм и щ?ыбагъ пэш щ?ы?эм щ?эсыну? Хьэуэ, хьэуэ… Зэанэзэпхъум пэплъэурэ еша Жануэс ?энэм къыпэрык?ыжащ. Къелъагъу сабий имыгъуэтыжым игъэгужьея Улэр. Ар зыщылъыхъуа дыдэхэм иджы езыми зыщеплъыхь. Хадэм к?уэнуи и ф?эщ хъуртэкъым, ауэ гузавэ хуэплъэу плъэну щихьэм, дыхьэшх макъ къызэхех. Ар дэнэ? Ар дауэ? Майе и макъым ещхьщ, унащхьэмк?э къо?ук?. Пк?эунэм к?ыф?ым ису ара? Дауэ дэк?уеифа, сытым щхьэк?и дэк?уея?

Улэ уэздыгъэнэфыр и?ыгъыу пк?эунэм док?уей – хъыджэбз ц?ык?ур тесщ, «к?урк?урк?у» жи?эу дыхьэшхыу к?ыф?ым хэсщ. Абы къыщхьэщыс жьынду хужьыр илъэгъуакъым гузавэр зытек?уа Улэ, и пхъур къришэхыжащ.

Ет?уанэ махуэм Сырыхум и гупым щыщ щ?алэ ц?ык?уищ къак?уэри, джэдык?эмрэ хьэжыгъэмрэ яхьыжащ. Улэ хьэблэм дыхьэри джэдык?э къыхихат, хьэжыгъэр, хъарзынэу, езым я?эти, пэгунит?ым из ищ?ыжащ. Майе къыхураша жьынду быным къуажэр зэщ?ащтащ, зы хьэблэ къамыгъанэу зыдагуэшащ. Иджы, пщыхьэщхьэ хъуамэ, пк?эунэ къэс жьынду къыщыджэрт. Жэщым дзыгъуэ ещэрт, жумэрэн ирихьэл?эми, заусыгъуэджэнутэкъым, зы макъ имыщ?у нап?эзып?эм теуэрти къаубыдырт. Я пкъыр и п?эм имык?ыу я щхьэ хъуреишхуэ ф?эк?эрэхъухьымрэ жэщми махуэми зэхуэдэу ф?ыуэ зылъагъу я нэ жанымк?э яхуэшхыну дэнэк?э щы?эри зэра?эщ?эмык?ынур уи ф?эщ ящ?т. Ахэр мэзми тыншу щыпсэуфынут, уеблэмэ бажэ, тхьэк?умэк?ыхь шырхэмк?э загъэтхъэжыфынут, ауэ ц?ыхум пэ?эщ?э защ?ыркъым – жэщ хъуамэ, я пщ?ыхьэп?эхэм зыхагъахуэурэ жейм хэтхэр къыхагъэщтык?ыныр яф?эф?щи.

Уэгъур и?ыгът, дыгъэр нэхъ гуащ?эжу къепсырт, Сосрыкъуэ и напэ?элъэщ?ыр иджыри зэ къащтэну ?эбэри, зейм ягъуэтыжакъым. Апхуэдэ къэхъуныр лъэпкъым дежк?э напэтехыу къэнэжыртэкъым, ар ик?и гузэвэгъуэт. Зэрамыхъумэфам и нэлат къатехуэнк?э къэшынахэщ. Ар пхъуантэм къыщыдаха махуэм хэт сымэ щыпэк?уа пщ?ант?эм? Зэрызыххэу ягу къагъэк?ыжырти, апхуэдэ зыщ?эфын хагъуатэртэкъым, Сосрыкъуэ и напэ?элъэщ?ым дзыхь ищ?у е?усэн абыхэм яхэттэкъым, ящ?эрт, е?усэмэ, къазэрыхуэмыгъунур. Япэщ?ык?э псыхъуэмк?э къик?а сабий дыгъэрыжьэ гупыр хабжэхатэкъым, ауэ я хьэблэм гурыщхъуэ зыхуащ?ын щыхамыгъуатэм, абыхэмк?э мыгупсысэу хъуакъым. ?эф?ык?эр къахущ?эзыха нысащ?эр т?эк?у ядэуэршэрат гупми, абы ищ?эрт нэхъыщхьэу яхэтар зэры-Нуцэр, псыхъуэмк?э зэрыщыпсэур. Ар игу къинэжат щ?алэ ц?ык?у и гугъар хъыджэбз ц?ык?уу къызэрыщ?эк?ам щхьэк?э. Куэдрэт, къагъуэтащ, пкърыупщ?ыхьащ. Къыпахар гъэщ?эгъуэнт: напэ?элъэщ?ыр сэ къэсщтакъым, ауэ здэщы?эр сощ?э.

– Къэбдыгъуауэ аращи, къыдэтыж! Мылицэм уедгъэшэнщ! – къытракъузэрт хъыджэбз сырыхум. Нуцэ и нэхэр щ?ригъэлъафэурэ къажри?ащ:

– Сыгужьеймэ, сагъэшынэмэ, си щхьэм илъыр йохужри псори сщогъупщэж, мылицэм севгъашэмэ фи хъыдан т?эк?ур здэщы?эр сщыгъупщэжынущ. Абы щыгъуэм, фыпык?ащ.

Балигъхэм яф? зыкърашэжащ, сабийм дахэк?э напэ?элъэщ?ыр къы?эщ?эгъэк?ыжын хуейщ, лъэпкъым ди напэр темык? щ?ык?э, жа?эри.

Дахэ защ?эк?э щепсалъэм, ?уэхур апхуэдэу тыншу зэрызэф?эмык?ынур къажри?ащ. Къалъыхъуэр къагъуэтыжын папщ?э, и анэшхуэм ф?адыгъуа ?эрыгъадэ маршынэм и п?эк?э лъакъуэрыгъадэ къыхуащэхужын хуейщ. Нуцэ псэлъэк?э къызэкъуихат:

– Сосрыкъуэ и напэ?элъэщ?ым езым зыфф?игъэк?уэдауэ аращ, лей зытехьэм фыкъыщхьэщыжыртэкъыми. Нанэ и ?эрыгъадэр зыдыгъуар зэрыкъуажэу ящ?эрти, зыми жи?акъым къритыжын хуейуэ. Иджы сэ шхын щхьа солъа?уэри сыдэтщ.

Нуцэ и гуныкъуэгъуэр Къудан хьэблэ къик?ахэм я щхьэ хуахьакъым, ауэ яф?эк?уэдар къа?эрыхьэжыныр ?эмалыншэти, сыт ящ?энт, къащэхуащ лъакъуэрыгъадэ маршынэр. Нуци и гуращэр къехъул?ати, маршынэр къэзышахэм яжри?ащ:

– Напэ?элъэщ?ыр езыр нэк?уэжащ, фи ду щ?агъым щ?элъщи, къэфщтэж, дзыгъуэм ямышх щ?ык?э.

Майе и жьынду быным къуажэм зы дзыгъуи къыданатэкъым, хъыдан к?апэр абыхэм яшхынк?э шынагъуэ щымы?эми, и п?эм илъыжмэ нэхъыф?т – уэшх занщ?эу къыщ?емышхар арат, напэ?элъэщ?ыр здэщымылъыпхъэ щылът, зыхъумэн хуеяхэр теплъэкъук?ат. Иджы ари зыдэлъа пхъуантэм дагъэзэгъэжащ, гукъеуэ зи?а сабий мэжэщ?ал?эми и гур псэхужащ. А жэщ дыдэм уэшх къешхащ, зимыгъэнщ?ыжу щ?ыр жэщищ-махуищк?э ефащ уэшхыпсым. Жэщищми Майе и пэм лъырэ шынрэ къыщиудурэ къижащ. Лъыр плъыжьу къыщижым, уэшхыпсыр гъуабжафэт, ит?анэ уэшхыпсыр плъыжь хъурти, пэм къижыр гъуабжэ хъурт. Ауэ апхуэдэ щек?уэк?ыр Жануэс и пщ?ыхьэп?эрат, жэщищми къытригъэзэжурэ. Жьынду хужьыр пщ?ыхьэп?эм къыхыхьэу зэпиудыху аращ нанэр зэпщ?ыхьар…

…Къык?элъык?уэ гъэмахуэм зи еджап?э щ?эт?ысхьэгъуэхэр хатхык?ыу къыдыхьати, Майе егъэджак?уэ хъыджэбзит?ым ябгъэдэлъэдащ:

– Сэри сынэк?уэнущ еджап?эм!

– Илъэс дапщэ узэрыхъур?

– Илъэсих.

Майе зыми зыри жри?акъым, гъунэгъу фызыр адэ-анэм къахуэгуф?ащ:

– Майе губзыгъэ дыдэ зэрыхъуа, хэзытхык?хэм ябгъэдыхьэри, сэри седжэну сыхуейщ, жи?эри, заригъэтхащ!

Хъыджэбзит?ым сабийр ягъэгушхуэну ятхами, и ныбжь нэмысауэ ящтэнутэкъыми, Пагуэ еджап?эм к?уэри ягуры?уащ. Адэ-анэр зэдэарэзыт: гукъыдэжыр зэпаудмэ, еджэну хуэмеижынк?э хъунущ.

Бжьыхьэпэ мазэр къэсри, Майе еджап?эм яшащ. Классым щ?ыхьэри, япэу къилъэгъуар Сырыхущ. «Си деж къэгъэт?ыс!» – елъэ?уащ егъэджак?уэм. Майи зыхуеиххэр арат.

Еджап?э нэужьым Нуцэрэ Майерэ уэрамышхуэмк?э зэгъусэу кърик?уэжырт кхъэм хуэгъэза уэрамдэк?ым нэс, адэк?э Нуцэ къуажэ щ?ыбымк?э игъазэрт, Майе – къуажэ гупэмк?э. Зэгуэрым, уэшх къешхарэ ят?эу, к?уэр здэк?уэм емыгупсысыщэурэ, здэзышэр здишэм иримыгузавэурэ, Майе Нуцэ щ?ыгъуу «нэмыцэ унэм» нэс к?уащ. «Мыбы нэс укъэк?уауэ ук?уэжыну? Нак?уэ, ныщ?ыхьэ!» – жи?эу Нуцэ щытригъэчыныхьым, ят?э къызыпыт?эт? и вакъит?ыр лъигъэпк?ри и ныбжьэгъум яужь иту щ?ыхьащ. Пэш ц?ык?уит?ыр а зэрыщыта дыдэщ, Ребеккэ, япэми ещхьу, п?экум исщ. Хьэуэ, зыгуэр щ?эуэ къыщок?уэк? мыбы – лъакъуэрыгъадэ маршынэ щ?этщ! Щыгъын ныкъуэд куэд блыным хэук?а гъущ? ?унэхэм ф?эдзауэ ф?элъщ, щ?ы?утелъ нэгъунэ хэлъу. Нэмыцэр иублэжауэ мадэ. Майе къыхуилъащ:

Конец ознакомительного фрагмента.