A? q?m

Zrif llri il "uz"un"u tutmusdu. Thqir olunmus, alcalmis adamlar kimi sssizc aglayirdi. Bdni Aydinin qarmaqlarindan qipqirmizi idi. Bundan m"utssir olan Aydin onun ciyinlrini qucaqlayib "opmy basladi. Zrif daha dartinmir, m"uqavimt g"ostemirdi, buna onun taqti qalmamisdi. Yaman yo-rulmusdu. Bu nvazislrdn. Aydinin atsli "op"uslrindn xoshal olmurdu. Aydinin odlu dodaqlan onun hisslrini oyatmirdi. Aydindan zhlsi gedirdi, ona nifrt edirdi, onu d"unyalar qdr sevn, yolunda hyatindan kecmy hazir olan bu adamdan o, iyrnirdi.

Birdn bel fikirlsdiyin g"or "oz-"oz"undn utandi. Aydina yazigi gldi. Ayaqlarina yixilmis bu adam onun yadina H"useyn Cavidin s"ozlrini saldi: “Siz qadinlar ayaqlariniza qapananlari thqir edr, sizi thqir ednlrin ayaqlarina qapanarsiniz!” El bil bu s"ozlr Zrif "uc"un deyilmisdi. O, Aydini qucaqlayib oxsamaq, "op"uslrin cavab vermk istdi. Lakin bu, birc an ckdi. Onun sarisin saclarini sigallamaq "uc"un qaldirdigi llri s"oz"un baxmadi. “Hr sey nec d m"urkkbdir. Sevmdn xyant etmk d olmazmis”, – dey fikirlsdi. Onun bura glmyi, Aydinin hisslri il oynamagi b"oy"uk shv idi. Tutdugu isin agilsizligini bir daha anladi. G"ucl esidilck ssl Aydina dedi:

– Bir d mn yaxinlassan, "om"url"uk sni dindirmycym.

– Sn mni bu halda qoyub ged bilmzsn.

Aydin kallasmis ssl, az qala qisqira-qisqira dedi. Zrifnin dinmdiyini g"or"ub yalvarici nzrlrl ona baxdi. Lakin Zrif onun qan ckmis, yadlasmis g"ozlrin baxmirdi. O, hec n demdn paltarini geyinmy basladi. Aydin paltan onun lindn almaq, geyinmyin mane olmaq istdi.

– Get, mn su gtir, – Zrif mr eldi. Aydin suyu gtirn kimi Zrif artiq geyinib yataq otagindan cixmisdi. O, llri s-s suyu icdi. Aydinin "uz"un baxmadan:

– Qapini ac, gedirm, – dedi.

– Nec? Gedirsn? Axi gldiyin hec on dqiq deyil. – Aydin tsvis d"usd"u. Lakin Zrifnin mlli-basli titrdiyini g"or"ub qorxuya d"usd"u. – Zrif, sn n olub? Bir yerin agrimir ki? – dey l-ayaga d"usd"u. Onun llrini ovuclarina alanda bumbuz oldugunu g"or"ub hycan icind onu divanda oturtdu. Zrif yalvaris dolu ssl dillndi:

– Burax mni. Yalvariram sn, g"oz"umdn d"usmk istmirsns, qapini ac gedim.

– Qorxma, Zrif, daha limi sn toxundurmayacagam. Elc otur. Bir az "oz"un gl.

Zrif daha s"oz demk iqtidarinda deyildi. O, basini divana s"oykyib g"ozlrini yumdu. El yorulmusdu ki, ayaga qalxmaga taqti yox idi. "Oz"un"u pis hiss edirdi. Aydin cld o biri otaqdan adyal gtirdi, onunla Zrifnin "ust"un"u "ortd"u.

– Vhsilik etdiyim g"or mni bagisla. "Oz"umdn asili olmadi. Amma mni d basa d"us. Sni yanimda g"ornd "oz"um"u itirdim, hisslrimi cilovlaya bilmdim.

Aydinin piciltili ssi Zrify qtiyytini qaytardi. O, adyali "ust"undn atib ayaga qalxdi:

– Bu dqiq qapini acmasan, sn "omr"um boyu nifrt edcym.

– Sn yalvariram, ayaqlarina d"osnirm, Zrif!

Aydin dogrudan da onun ayaqlari altinda yer d"osndi. Lakin bu hrkti Zrifni daha da h"ovsldn cixardi:

– Alcalma, Aydin, sn yarasmir. Istmirm ki, alcalasan. Qalx ayaga!

– Demk mn rhmin glmyck, h?

– Sn bu saat el haldasan ki, onsuz da hec nyi basa d"usmycksn. – Zrif qapiya san getdi. Lakin Aydin ona qapini acmaga imkan vermdi. Zrif boguq ssl:

– Mn zrr qdr h"ormt edirsns, burax gedim, – dedi.

Aydin daha hec n demdi. Qapini acib bir knarda dayandi. Zrif "oz"un"u bayira atdi. Azadliga cixmis mhbus sevinci il qaca-qaca pillknlri d"usd"u. Buradan, onu bu qdr alcatmis, zmis, thqir etmis bu mkandan bacardiqca tez uzaqlasmaq istyirdi. Taksi saxlayib mindi.

Ev catanda l cantasini bir knara atib "uz"uqoylu divana yixildi. Xeyli vaxt belc uzanili qaldi. D"us"unmk, ntic cixarmaq iqtidarinda deyildi. B"ut"un zalari agriyirdi. Aydinin kobud barmaqlarinin agrisini, odlu dodaqlarinin tmasini bdninin hr yerind hiss edirdi.

Birdn telefon zng caldi. vvl dstyi g"ot"urmk istmdi. Amma telefon aramsiz olaraq sslnirdi. Nhayt, lini dsty uzatdi. Aydin idi:

– Mnm, Aydin. Esidirsnmi? Axsama kimi sn vaxt verirm. gr qayidib yanima glmsn, hr seyi acib Rsid deycym.

El bil danisan Aydin deyil, hansisa uzaq planetdn glmis yad bir adam idi. Ssi el soyuq idi ki, Zrif "us"ud"u.

– N? N dedin? – o, qulaqlarina inanmadi.

– Esitdiyini. gr qayidib bura glmsn, hr seyi rin danisacagam.

– Axi nyi danisacaqsan? Bizim ki, aramizda hec n olmayib.

– Xeyr, olub, sn mniml olmusan.

Zrif esitdiklrin inanmadi.

– De, Aydin, n istyirsn de. – Zrif taqtsiz halda dstyi yerin asdi.

* * *

Gec yarisi qapi zrbl d"oy"uld"u. Zrif diksinib yatagindan qalxdi, hycandan "uryi sixildi. Qaranliqda ayaqlari il basmaqlarini axtardi. Bir tayini ayagina kecirtdi, amma o biri tayini tapa bilmdi. Hirslnib o biri basmagini da soyundu. Isigi yandirmadan qapiya getdi. Acar yerindn kskin araq iyi onu vurdu. Qapini acib rini icri buraxdi. Rsidin ickidn qizarmis qzbli siftini g"ornd her seyi anladi: Aydin dediyin ml etmisdi. Rsid salam vermdn, klm ksmdn otaga kecdi. Zrif d "uryi s-s onun ardinca icri girdi. Birdn "uz"und acilan silldn m"uvazintini saxlaya bilmyib yanindaki stula asdi, aradan da yer yixildi. Bu, el ani, el tez bas verdi ki, Zrif "oz"un"u itirib bir klm s"oz dey bilmdi. Rsid onun yaxasindan tutub ayaga qaldirdi, indi d o biri yanagina sill ckdi. Sonra is yumruqlan il onun bdnin agir zrblr endirmy, s"oy"uslr yagdirmaga basladi. Zrif agridan qovrulsa da, ssini cixarmirdi. Qrib bir inadla, birc damla g"oz yasi axitmadan b"ut"un bunlarin n il bitcyini g"ozlyirdi. Onu qrib bir etinasizliq, heyrtamiz bir biganlik b"ur"um"usd"u. Daxili sakitlikl, inadcil tmkinl bunun n il qurtaracagini g"ozlyirdi. Hr seyd oldugu kimi bunda da bir sonluq olmali idi. Bu sonluq bir saatdanmi, yarim saatdanmi, hacansa glckdi. Birc sbr etmk lazim idi. “Sbr il acilar bagli qapilar”, – dey "oz-"oz"un tlqin edirdi.

Rsid, nhayt, yorulub stulda oturdu. Arvadinin "uz"un baxmadan dedi:

– Paltarlarimi yig, hmislik gedirm. Snin kimi xlaqsiz qadinla bir damin altinda qala bilmrm.

Zrif m"utilikl rinin paltarlarini yigmaga basladi. Hec n sorusmadi, hec sey demdi. Nhayt, isi sona catdiranda Rsid iri yol cantasini g"ot"ur"ub boguq ssl:

– Sndlrini hazirla, mhkm yolu il ayrilacagiq, – dedi. Sagollasmadan qapini cirpib getdi.

Zrif onun arxasinca qapini qifillayib otaga qayitdi. N aglamaga, n d d"us"unmy taqti qalmamisdi. El paltarli halda divanda uzandi. Onun "uc"un zaman, vaxt mfhumu "oz mnasini itirmisdi.

Shr yuxudan oyananda g"uzg"ud "oz"un"u g"or"ub qorxdu. "Uz"u, bdni basdan-basa g"oy lklrl "ort"ulm"usd"u. Bunlar Rsidin yumruqlarinin izlri idi. Bu g"or"unn yaralar onu agritmirdi. Qlbind daha b"oy"uk, daha drin yaralar g"oynyirdi. Bu g"or"unmyn yaralar onu "old"ur"urd"u. Basini dhstli bir agri b"ur"um"usd"u. Iliq dusun altinda bir xeyli dayandi. Qurulanib "uz-q"oz"un"u sliqy salmaq istdi. Lakin n qdr calisdisa da g"oylri hec c"ur gizld bilmdi. Bu halda is ged bilmzdi. Yenidn divana uzandi. G"ozlrini yumub d"unnki hadislri beynind saf-c"ur"uk etmy basladi. Qrib bu idi ki, Rsidin gedisi onu zrr qdr d agritmamisdi.

slind o, Zrifnin hyatindan coxdan getmisdi. Asya onu coxdan Zrifnin lindn almisdi. D"unn ona l qaldirmaqla, onu “xlaqsiz” adlandirmaqla is o, Zrif "uc"un hmislik "olm"usd"u. Rsid on bes ild onun vfasini, sdaqtini, fdakarligini, mhbbtini qiymtlndirmmisdi. Ani shvindn is tez xbr tutmusdu. Lakin Zrifni n cox heyrtlndirn Rsidin qrib soyuqqanligi idi. O, Zrifdn hec n sorusmadan, hqiqti "oyrnmdn. Aydinin dediklrinin dogru olub-olmadigini yoxlamadan arvadini dhstli skild czalandirmisdi. Onunla k"uc qadini il ediln kimi rftar etmisdi. Illrdn bri ailsin xyant edn, bundan hec bir mnvi zab ckmyn, n yaxin adamini agir iztirablara mniz qoyan bir adam onu xyantd suclamisdi.