Бастан кешкен, кµз кµрген

жолы (10.12.1941 ж.) екі адамы кейінгі шаыруа алуы керек

боланда, алып оймай, майдана сранандай болып кетіп едім.Ал

енді соыс аяталан со, июнь 1945ж. Польшаны Августов

аласынды транда, Киев аласындаы скери саяси академияа

оуа бармай алуым мені мірімдегі бір ателік екенін кейін барып

білдім.

– Неге бармады десеізші!

86

– Есіл-дертім ауыл,елге бару.Тек ана елге жету. скери академияа

іліну дегенні мнісін білмегендік екем. Ол кезде соыстан кейін

майданда боландарды ішінде лт кілдерінен орта дрежелі білімі

бар адам олмен санарлы ана кез екен ой! Елге келдім. Ел

андай?! Таршылы, еш нрсе де жо, брі жеттіспейді. Оуымды

созан да жопын. Не бітірдім?! Ер жігітке ызыр лейкесалм

мірінде ш кездеседі деген сз бар еді. Сол жолы маан кездескен

екен – ау, біра мен оны білмеппін деген ойа алдым, онда да бл

ой маан тым кейін келді.

Екінші бір ателігім бкіл міріме серін тигізді. Менде жан

ашарлы, аыл – кеес берерлік адам болмады. мір дегеннен мені

тсінігім ол кезде тіптен аз екен. Бл – 1946 жылды жазыны

аяы. Бл ателігім – бірінші ателікке душар еткен албырттыты

жетек жетектегендей жаласы істеттес іс. Біреуді намысына алдым

ба деп те аламын. Тым олай да емес – ау да деймін. лде арыса

душар болдым ба? Жо, олай болуы ммкін емес. Енді не?

«Пешенеге жазаны» деген орытындыдан баса ештее айта

алмадым.

Біреуге жмба сияты. Біра маан аян. Жарайды. Болар іс

болды. Оан тек тадырым яни жетімдігім ана айыпты. мірмен

арпалыстым. У! дегенде 40 жасымда ыр басына шытым. Бл

шыу мені атты шаршатып кетті. Сондытан да мен 53 жасымда

жмысты бірден тастап жібердім. Дем алдым. Емделдім. Ешкімнен

де кем боланым жо. Жмысты ерте тастааннан тыланым жо,

айта денсаулыымды тзеп алдым. Бкіл мірімді оытушылыпен

ткіздім. Шынында, мен оытушы емес, дрігер болуым керек еді.

Мен 8 – класта оып жргенімде – а адам анотомиясын те натып,

бес саусаымдай біліп едім. Сол білгенім осы кнге дейін зімді зім

білуіме, емдеуіме кп кмегін тигізді деп тсінемін. Олай дейтінім –

ай жерім аурады, неден болды, оан не жасау керек екенін алдын

ала оып, емін жасап келемін. Дегенмен, тозып келемін. Тозан

нрсе жойылу зады, тсінемін. Сондытан да ой толаы ысан

кезде, ай мезгіл екеніне арамай (тн бе, кндіз бе йыдан да шып

трып) жазып тастаймын. йтпесе мытамын. Кейде сонымды айта

оып, брі рас, міріме экскурсия жасаандай боламын (соысы1/I-

2004ж.)

Дрыс деп тапан жмысым

1. з мірім туралы брыны жазандарым да азын – аула

айтылды. Енді сол мааулыымды басаа жтырмас, яни зім

сияты болмасын деп, шежіре жобасын жиып, оны бір жйеге

келтіріп, ааз бетінде алдырып барамын. Баспа бетін де креме

деген мітім бар. Матанып – а айтайын, 1996ж. з ауылымдаы

«Абай» мектебінде Наурыз тойында Млдір деген 2- класта

оитын немерем кпшілік алдында 22 атасыны атын аспай –

саспай айтып берді. Сол тыдаушыларды ішінде блай білетін

ешкім де жо еді.

87

Керек десе, кез келгені жеті атасын да айта алмайды.

2. 1995ж. апан айында Алматы да болып, лды кенжесі

Нржанды, ыздан кенжесі Пернешті екі кннен трт кн

Алматыдаы бауыры болып саналатын Амандыты

рпатарыны йіне апарып, олармен таныстырдым. Солай

жасау керек болды. азіргі жастар туысын емес, кластасын,

рдасын туыс санап, бауырын танымай бара жатыран жай бар.

Осы жолы ісіме зіме зім есеп беріп, есіме тскенде рахаттанып

аламын.

3. 1994ж. немерем Млдірді Алматы арылы Ккшетауа алып

барып, 40 кн ыдырттым. Алматыа тотап, зоопаркты

аралаттым. 25 немерем бар еді сол кезде. Оны брін блай

жасау маан ауыр соады. Ал біреуіне жасааным соны бкіл

міріне мытылмастай із алдырады.

Ал мен болсам, ата тгіл з ке – шешемні де трбиесін

кргенім жо емес пе, аайын – ау! 9 бала трбиелеп, немере,

шбере (3) кріп, оларды азды – кпті ызыын кру деген бл

замана олы бола оймас деймін. мір деген – иыншылы,

арпалыс, крес. Осылайша онымен кресудемін.

4. Ата – ана балалы болуа неге мар екен? Тптеп келгенде, ізін

басар мрагерін, зіні адам сипаттас кшірмесін алдыруды

кздесе керек. Мені де дниеге келтірген ата – ана да солай

ойлады ма деймін. Ал, келтірді. Бізден не крді? Біз не крдік.

Дниеге келтірген ата – ана жо болды, дниеден тіп кетті. Оан

біз кінлі емеспіз, кінлі сол оам, оны басаранды жауыз дер

едім.

Енді сол ата – ананы адам сипаттас кшірмесі болан бізге

не жктелмек. Міне, мені кптен осы нрсе ойландыра берді,

ойландыра берді. Бекер айтылмаса керек: «лі ырза болмай, тірі

байымайды» деген сз. Сол ойымда 1995 жылды аяына таман

іске асыран болдым: з шамама арай кем Алтынбекке, шешем

Айнаклге, пкем анбибіге тйе сойып, халыма да оытан

болдым, бір Алла зі абыл крер дедім. Алыстаы балаларымды

обылжытып шаыраным жо, хабардар жасадым.

5. Уатысында іске асырмасам да, уаыт солай болан да болар,

мсылмандыа сн бір жмыс – намаза жыылдым(14/IX-

2002ж).Бір ауылды иман болан (Бауыржан) жігітке ладым. Сол

жолы ошы Атаа барып, руатара тнедік. Содан бері

намазымды тастааным жо.

оныс аудару.

«Таза ауа жтаны,

талай жылды

таны»

гімені таырыбы лаа жаымды тие бермейді. Сонда да

болса, болан істі жасырмай, неге олай болды деген сауалды

88

бетін ашып, оушыма бл істі ате іс пе, лде дрыс іс пе ой

лабораториясына саланды жн крдім.

1996 жылы мамыр айында Шиелі ауданынан мен, кемпірім бар