Бастан кешкен, кµз кµрген

базарда кіле а бастылар ана жретін еді, шкір, миры-сиры

жрген таиялылар да кбейе бастады. Кнде пленше келіпті деп,

елі іші уаныш. азіргідей ат шаптырып, азан-азан ас

таратылмаанмен, уаныш одан арты, барымен базар дегендей

болып жатыр. Кпті ішінен брі де табылады, жасы да, жаман да

дегендей; соыс жылдары адамны адамына сын да болды емес пе.

Кткен ерінен аралы ааз келіп, з жолын тауып кетіп жатан бір

баса, ондай болмай-а, зін-зі билей алмай, тадырды тлкегіне

тсіп жатандар да жо емес. Енді олар ері келіп алса, не бетін

айтарын зі білер, бетсіздер!

Бізді елімізде де шыыс майданында боландар болды. Оны

ішінде брын йленгені де, йленбегені де бар-тын. Соны бір

йленгеніні жбайы перзент крмеген кісі екен. детте, скерден

айтан, соыста боландар сол жатан 2-3 ап «жел» ала келеді.

Сол жел ркімде-а болды. Солай болды ма, айдам, жанаы

жбайы тумай жрген аба саалды жігіт аасы жасына келіп алан

кісі рыспай-аыспай, ктіп отыран йелінен ажырасады. Таатын

сегі болан жо, тек бала керек. Ешандай дау-жанжалсыз.

ркімде бір жоспар болады ой. Баанаы аралы ааз алан,

екі ызалаы бармен осылады. Соны жеіс кні жылап-жылап

йытап кеткенде крген тсі бар емес пе еді. Кейде біз «тс тлкіні

боы» дейміз. Жасыа жоры деп те жатады. Ол ешкімге де

жорытан емес-ті. мірді неше трлі брала жолы бар: біра соан

кніп, адаспай жрсе, мратыа жетесі, дай адастыраннан

сатасын! Атын айтпасам да адасандар болды дедім ой! Сол тл

жесір зі біржіп жатып крген тсі шындыа айналды: екі лды

болды. Ері кейін дние салды. зі мен атарлы. «Сырлы аяты

сыры кетсе де, сыны кетпейді» дегендей, азір бар. Жріс-трысы,

кездескенде лебізі, кз арасы, клкісі-брі де баяы мен армапен

балы стап отыран кезімдегідей. Ктімі жасы, был-сыл, біра

аяын абайлап басып ана жреді. зі артайанмен, кілі

артайан жо. Оан мен зор сеніммен айтамын, кешірііз.

Жазып отыран гімені таырыбы - «Алтын мен кміс жне

мыс» емес пе еді. Міне, кзіізбен кріп оып отыраныыз, біра кім

екенін атын айтпаандытан таба да алмай отыран боларсыз,

соным осы кісі, біра мыс емес. Бірде алтын, бірде кміс, дл азір-

айнымас тума алтын, яни таза оспасыз алтын. атары болан со,

тым матап жіберді демеіз, сенсеіз, шыным. Бндай мірге тап

боланны екіні бірі бан шыдамайды.

10

Енді “Нне” деген баланы жанясына келейік. уелі дайдан

срады, Алла оны беруге “Нне” деп аталып отыран йелді тап

ылды. Бала се бастады. Біреуді жалызы, айтаныны брі ата-

анасыны шамасы келгенінше орындалуда. Біра бала есуас, бзы,

сотар емес. Жасы оыды. Тек кемдігі жастайынан ебекке

салмааны болмаса, ебекпен піскенде болатын еді.

Сол “Нне” бір жаняны иыншылы кезде маса теріп

асырады.й іші “Ннені” жасы да креді, адіріне жетіп, сыйлады да.

Бір кндері “Нне”айыпайтын ауруа (рак) шалдыып, сол кеселден

дние салды. “Нне” кеткенше, бала туан анасын “ана” деп айтан

жо.Шал да сондай науаспен кетті. Тек екеуі баланы йленгенін,

оны перзентін, немересін, крмей кетті. Бала йленді. йленбей

трып, ол жоары оу орнына з білімімен-а тсті. Жасы оушы еді.

Бетінен айтармай сіргендікті себебі ме, оуда жргенде, бір елге

келгенінде, практикаа келіп жрген бір “кептерге” кездесіп, сол

кептерді анатыны лебі ме, жентеуір оуын сырттай оуа

айналдырдым деп, тастап жіберді. “Кептерін” біз натпады, келісім

бермедік. Амалы жо, бізден асып кете алмады. Сонымен кептері з

баытына шып кетті. Таы біреуіді айтты, ол кептер емес еді,

“аз”десе де болатындай еді. Жрісі аза сайтын болан са,

айтып отырмын. Оан да келісім болмады. Оу сол кйі алды.

Бйыран наны азіргіні шынжыр сауытты тлпарынан бйырып жр

екен, соны маманы. Тлпарын таалап, шынжырламай тран

еді.Ол кезде желтабанды, желдірме, жрісі жора боланмен,

жорасын бзып аланда, шып кете жаздайсы. Сондай аты бар

болатын-ды. Бір кні маан:

– Бір сым бар еді, келейін бе?-демесі бар ма?

– айдан? андай с?-дедім.

– Жергілікті жердікі, -дейді.

– Кім зі? Аты, жнін айтты.

– Ойбай-ау, ртасы ой мені.Маан сз келеді ой, -десем, ол:

– рымайсыз.Бл жерден есеп айыран,удем мыты, -деді.

Бл сы маан нады. Брын да байайтынмын: бітімі, жріс-

трысы, іс- рекеті- брі де жаман емес. “Кептер” де емес, “аз” да

емес.Мейілі деп келістік. осылды.ателеспеппіз. дайды берген

л-ыздары дниеге келіп жатыр. Жаадан й де салынды.Соны

барлыына кш салып жатан жааы келін.

Аллам тілден, кзден сатасын!

Бір кндері 12 ай ктерген анасы ауырды, кп ауырды. Баты,

ктті, аыры дние салды. Енесін ктуге деген келінні ебегі зор

болды: ренжімеді, жиіркенбеді, з анасындай баты. азір соны 6

л, 5 ызы бар. ш келін алып, екі ызын трмыса шыарды.

Немерелерін кріп отыр.

Таырыбыма арау болып отыран, барлыына да дайдан

кейінгі себепкер-алтын ”Нне”. Бл бір -"негелі мір" иесі. Брі

крді, сйсінді. Рухы жайлы болсын!

11

Енді бір гіме осыан байланысты туып отыр. Бір аамыз

айтушы еді: "Мынау ауылды ыздары айып жатыр екен! Менде де

аии салайын деп айысам, айыан деген зі бір иын нрсе екен

ой!"- депті лгі. Елде бір кп жыл отасан, ері ел аасы, йелі ел

басшысы да болан жаня бар еді. Бларда здеріні кіндігінен

перзент жо еді. Блар да лкейген шаында, елден з кздерімен

крген со, ой тседі. Сонымен, йеліні алауымен, баса бір елден

тл отыран бір жасты алдырады.Басы-асында болмаса та, депкі

кннен-а жатар кезде ызаныш сезімі жанын жей бастайды. з