Бастан кешкен, кµз кµрген

ісіне зі шыдап баады зайыбы. Ерінде сз жо. Бл ойды тауып

жрген зайыбы. Келген жастауында бтен сз жо. Ол білмей келген

жо. Берілген уде, байланысан серт бар. йде табан астынан

болмаса бр-сар еткен келіспеушілік шыа бастайды. Брі

кндестікті зардабынан тууда. бден шыдамы таусыланда, ел

басшысы болан йелі:"Мндай орлыты кргенше,-деп келіп,-

балам да сен, байым да сен, кем де сен боласы!"-деп, зі сйлесіп

келген йелді айдап салыпты. Кез келгенні олынан алтын болу

келе бермесе керек-ті.Бл ел басаран жай ана сырты жылтыраан

болып шыты. Алтын емес, тек сыртын ысылап, жалтыратып

жрген мыс екен. «жылтыраанны брі алтын емес» деп, атам

аза бекерге айтпаан екен, оушым.

Екеуі де дниеден тті. із-тссіз аттары зімен бірге жо болды.

Намыс соты.

«ран крімні »Хужурат сресіні 9-аятында: «Егер

муъминдерді екі тобы зара керісіп алса, араларын жарастырып

ойыдар.Ал егер оларды бірі екіншісіне ктемдік жасаса,

зорлышылар Алланы міріне тотаана дейін солармен

айасыдар. Егер райларынан айтса,онда екі жаына да жатаспай,

ділдікпен жарасыма келтірідер. Барлы істе діл болыдар. Алла

ділеттілерді дос ттады»-делінген.

Таы да осы срені 10-аятында: «Муъминдер аныында бір-

бірімен ынтымаындаы жандар. Аайын арасыны бзылмауын

ойладар.Алланы

раымы

тссін

деседер,

одан

орыдар»(«ран крім»,Алматы -1991ж.Аударандар: Ртбек

ажы Нысанбайблы, Уаап ыдырханлы,460-бет).

Аайын-туыс, да-жекжат арасында кейде наразылы,

келіспеушіліктер болып трады. Сондай жадайды кугері болан

со, кре-біле отырып, сырт алуды дрыс деп санамай, рі жаын

туыс болан со, «ты деген тауыа тиеді» дегендей, намыса

шыдамай,бір топ адам бір іске кірісіп те кеттік.

Кктемні жайма шуа кні еді. Біз келіскен кнні ертеіне

баруа уделестік. Ертеіне кн тнеріп, блт баса бастады, аздап

жабыр да сіркірей бастады. Удені аты уде.Кн бзылды деп

трмады, жайлап басып, тиісті йге барды. Ішімізде йелдеріміз де

бар.Бір-біріне ыри абатау болып жрген екі да:біз жаындаысы

бауырымызды інісі даны немере арындасын алып отыр.

12

Брінен де сол інімізге обал болып барады. Ренжісіп жргендер екеуі

де оан аа: бірі з жаынан, бірі келіншегі жаынан аа еді.

гімені «Намыс соты» аталуына тсініп отыран боларсыз. Халы

соты да емес, жолдасты сот та емес, намыс соты.Барандаы

масатымыз – татуластырма. Айтана кнбесе, жанына батыра

айтып, балаата бармай, матамен союа дейін бару.Сол себептен

де, гімені бас жаынан «ран Крімні» аяттарын басшылы

ару етіп алып отырмыз.Бл адам намаз оушы еді. Айтылан сзді

тгел тптіштеп айтпай-а ояйын, аузын аштырмады.алай салса

да блтарпады. рі-беріден со, осыан кнбесе, бір жаман

жадайда біз саан ол шын бермейміз дегенге дейін

барды.Ойпырмай, бір беттілігі сонша- кнбейді-ау, бас имеймін деп

атып тран бір айсар.

Жасаан кіміміз мынау болды: «Ешандай халы кімінсіз-а,

бл жерден аз уаыта болса да кш! Мынау Халы аузындаы ау

сз мыт болсын. Содан кейін айтып келерсі»-дедік. н-тнсіз ол

алды. Біз кеттік. Кп талысы оай тимесе керек. Кп замай, тым

алыс емес жерге оныс аударды. Ол жата 2-3 жыл болды. Кшуі

м екен, ау сз де жо,тынышталды. дамыз да бізді

шешімімізден хабардар еді, ризалыын білдірген болды. азір бірге

трып жатырмыз. Кшіп келген со онысы жайлы болсын айтып,

брыны аттыра кейіген сзімізге кешірімді біз срады. азата

“йелі жаман болса, ажырайсы. Крші жаман болса,

кшесі.”деген бар еді. Содан болды ма, баса да себеп бар ма ,

да да бл жерден кшіп еді. Барысымен сол жата дние салды.

Жасы жігіт еді, рухыны жайлы жерде болуын бір Алладан

сраймыз да. Бл араздасушылар екеуі де менімен жасы атар еді;

батыл айтуымны жолы сол еді. 22/03/2002 жылы ыры берілді. Сол

рдасым 2002 жылды апаныны басында дние салды.

Махаббат, аыл жне есеп.

Траты жаняны іргетасы-ерлі зайыптыны бір-біріне лайы

болуында, жп ран жандарды тні мен жан жарастыында жне

кзарастар йлесімділігінде. Олай болса, махаббатпен йлен,

аылмен йлен, есеппен йлен, біра з теіе осылмаса, траты

отбасын рау иын. Ал, аза дстрімен йленсе, осынау мірлік

мселені о шешімін табу оай. Мселен, азата жар тадау-

ркімні з шаруасы емес. Е алдымен, жігіт пен ызды ке-

шешесіні шаруасы. Жегейлер мен да-жекжаттарды шаруасы.

Олар жастарды жарасымды от басын рып, тату-ттті трып кету-

кетпеуін кп болып ойласып, болжай алады.алай деіз? ыз

айттыратын жа бойжеткенні бойынан е басты трт асиет іздейді;

1) тектілік, 2) аыл-парасат, 3) сымбат-крік, 4) іскерлік пен

нерпазды. ыз жаты сз салып отыран жігітке оятын

талаптары да осыан сас; ер жігітті басындаы “алты асыл асиет”

деп атаан. Яни, ер жігітті: “Зерде-зейіні болсын (тылсым сырды

13

а алатын), нер-рісі болсын(мірден перер сыбаасын),

тапырлы, талап, ерлігі болсын(дшпана найза са алатын), жігер-

кші болсын (аятан шаланды жыа алатын), айрат-аруы болсын

(иындыта сыналатын), білімі болсын(биікке бастап шыа алатын).”

...“Кріп алан кріктіден, крмей алан текті арты.”

...“Жалаулы деп, малды деп байдан алма,

Кедей ызы арзан деп марланба,

Ары бар, аылы бар, яты бар,

Ата-ананы ызынан апыл алма” (Абай).

...“Кріп алса, кріктіні ал, крмей алса, тектіні ал, таба алса,

таспа сыртты баны ал, таппаса, азбас, тозбас араны ал ”

(“Парасат”,№10, 1992 ж.).

Рухы бойынан шыандарды кзету

алай екенін айдам, бізді елде дниеден айтан адамды

салын жерге жайастырып , іш дрет алдыртып болан со, тн