Чалавек на лаўцы (на белорусском языке)

– Не ведаю. Вы мяне блытаеце вашымi пытаннямi... Памiраю, хачу спаць...

– Выпi кавы.

Жарыс выпiў i разгублена ўтаропiўся ў Мэгрэ.

– Колькi разоў ты быў у пана Турэ?

– Толькi два разы.

– Монiка пра гэта ведала?

– А што яна вам сказала?

– Цяпер не мае значэння, што што яна сказала. Важна, скажаш ты.

– Яна ведала.

– Што ты яму сказаў?

– Каму?

– Пану Турэ!
– не стрымаў свайго раздражнення Мэгрэ.

– Што нам патрэбны грошы.

– Навошта?

– Каб паехаць у Амерыку.

– I як ён адрэагаваў?

– Сказаў урэшце, што гэта найлепшае выйсце.

Допыт нешта не ладзiўся. Жарыс, мабыць, лiчыў, што Мэгрэ ведае болей, чым ведаў на самай справе. Трэба было павесцi допыт больш асцярожна.

– Ты думаў жанiцца з Монiкай?

– Думаў. Але пан Турэ разумеў, што гэта нерэальна. Я непаўналетнi. I нават калi б мае бацькi згадзiлiся, дык панi Турэ адмовiла б: я ж усё сваё нашу з сабою. Пан Турэ мне сам параiў нават не спрабаваць знаёмiцца з ёю.

– А ты яму прызнаўся, што ты з Монiкай ужо кахаўся?

Жарыс пачырванеў.

– Я сказаў яму толькi, што яна цяжарная.

Дык вось у чым сакрэт! Мэгрэ выгляду не падаў, але здзiвiўся: як жа ён сам не падумаў пра такую паваротку?

– Колькi месяцаў?

– Трохi болей як два.

– Вы былi ў доктара?

– Яна адна хадзiла.

Мэгрэ адкiнуўся ў крэсле, набiў тытунём новую люльку.

– Што ж ты збiраўся рабiць у Амерыцы?

– Што прыйдзецца. Я працы не баюся. Мог бы стаць каўбоем.

– Каўбоем?
– усмiхнуўся сам сабе Мэгрэ: ён згадаў тых асiлкаў, якiх бачыў на ранча Арызоны i Тэхаса.

– Я мог бы працаваць на залатых капальнях. Словам, як-небудзь я б ужо выкруцiўся.

– I ажанiўся б з Монiкай?

– Яна i так мая жонка. Хiба што мы не распiсаныя...

– Як сябе паводзiў пан Турэ, калi даведаўся, што Монiка цяжарная?

– Не паверыў... Нават заплакаў... Але я пакляўся, што намеры ў мяне...

– ...самыя добрыя. I што ён тады сказаў?

– Абяцаў дапамагчы. Грошай у яго пры сабе не было. Ён даў мне крыху.

– Дзе яны?

– У Монiкi. Яна хавае iх у сваiм стале на працы.

– А астатнiя?

– Астатнiя ён абяцаў даць у аўторак. Ён збiраўся атрымаць вялiкiя грошы.

– Ад каго?

– Не ведаю.

– Ён не сказаў, адкуль яны раптам возьмуцца?

– А я i не пытаўся.

– Чаму?

– Ён бы ўсё роўна не адкрыўся. Ён нiдзе не працуе. Я так i не змог зразумець, як ён зарабляе. Мабыць, яны ўдвух гэтымi справамi займалiся.

– З кампаньёнам, значыцца? Ты яго бачыў?

– Адзiн раз, на бульвары.

– Худы, падобны на клоўна?

– Ну.

– Дык вось, яму я i налiў каньяку, якi ты бачыў. Гэты чалавек сядзеў тут незадоўга да цябе.

– Тады вы ўсё ведаеце.

– Я хачу ведаць i тое, што ведаеш ты.

– А я нiчога i не ведаю.

– Дык чым, ты думаеш, яны б маглi займацца?

– Можа, выцiскаюць з каго-небудзь грошы.

– Дык ты i сам вырашыў выцiснуць iх з яго?

– Грошы патрэбныя нам на дзiця.

Мэгрэ зняў слухаўку:

– Люка? Зайдзi да мяне на хвiлiнку.

Калi Люка прыйшоў, Мэгрэ сказаў:

– Пазнаёмся: Альбэр Жарыс. Ведаеш, ён i Монiка Турэ чакаюць дзiця. Ты зараз заедзеш па яе i зводзiш да доктара. Да якога яна сама захоча. Калi не ведае, да якога, звадзi да доктара прэфектуры. Я б хацеў ведаць, колькi месяцаў яна цяжарная.

– А калi яна адмовiцца?

– Тады скажы, што я буду вымушаны арыштаваць яе разам з дружком. Вазьмi машыну i адразу ж, як толькi доктар агледзiць яе, патэлефануй мне.

– Навошта вы гэта робiце?
– запытаўся Жарыс, як толькi iнспектар выйшаў.

– Таму што я павiнен усё праверыць.

– Вы мне не верыце?

– Веру.

– Значыць, ёй не верыце?

Тут, якраз у час, пачуўся тэлефонны званок, i Мэгрэ змог ухiлiцца ад адказу. Тэлефонная размова не мела нiякага дачынення да справы Турэ, але камiсар расцягнуў яе як мог, замест таго каб адказаць, як зазвычай, коратка.

Калi ён нарэшце павесiў слухаўку, то, нiбыта забыўся, на чым яны спынiлiся, пачаў задаваць Жарысу новыя пытаннi.

– Што ж вы збiраецеся рабiць?

– Калi вы ўпэўнены ў тым, што я нiкога не забiваў...

– Я заўсёды быў у гэтым упэўнены. Бачыш, забiць чалавека не так ужо проста. Ды яшчэ нажом у спiну. I зусiм ужо цяжка зрабiць гэта так, каб ён нават не крыкнуў.

– Я няздольны на гэта?

– Вядома.

Хлопец амаль што пакрыўдзiўся. Ведама ж, ён лiчыў сябе здатным стаць каўбоем цi золатакапальнiкам!

– Ты паедзеш да панi Турэ?

– Думаю, што прыйдзецца.

Мэгрэ сам сабе ўсмiхнуўся: уявiў, як гэты маладзён, дранцвеючы ад страху, уваходзiць у дом да панi Турэ i ўсё ёй выкладвае.

– Думаеш, яна згодзiцца мець такога зяця?

– Не ведаю.

– Ну, а цяпер прызнавайся, у чым яшчэ ты падманваў пана Турэ?

– Што вы маеце на ўвазе?

– Ты прасiў грошы на параход у Амерыку, а выдаткоўваў iх у Парыжы. Аплачваў мэблiраваныя пакоi, у якiх вы з Монiкай сустракалiся. А яны ж не бясплатныя. Ты ж i працаваць перастаў пасля абеду, каб з ёй сустракацца.

– Мы мала расходвалi...

– Ты ведаеш, дзе Турэ хаваў грошы?

– На версе шафы, - адказаў Жарыс без ваганняў.

– Менавiта там ён i браў грошы, якiя даваў табе?

– Там. Але я ведаў, куды ён iх хавае, яшчэ раней, ад Монiкi.

– У панядзелак ты не хадзiў на вулiцу Ангулем?

– Не. Гэта лёгка праверыць. Спытайцеся ў гаспадынi. Я мусiў прыйсцi да яго ў аўторак у пяць гадзiн вечара.

– Калi ж вы думалi знiкнуць?

– Параход адплывае праз тры днi. За гэты час мы б атрымалi вiзы. Я ўжо падаў прашэнне.

– Я заўсёды думаў, што непаўналетнiм патрэбны дазвол бацькоў.

– Я падрабiў бацькаў подпiс.