Легенда аб бедным д'ябле і адвакатах Сатаны
Шрифт:
Голас Ольда дрыжыць:
Щепу от божьего креста, святыню из святынь? Или в железной клетке льва, хозяина пустынь?Не можа быць! Няўжо льва?
Не. Ён прынёс другое. "Он нес свой шлем, а в шлеме куст дамасских белых роз".
Анёл… Нашто?
Голас Ольда перарываецца, слабнучы:
Эй, латы снять с меня: пора стряхнуть походов прах. Я заслужил свой рай земнойЯна сіхляецца і цалуе яго. У непрытомнасці ён абдымае яе калені.
Рогач ля дзвярэй са скрухаю ўздыхнуў. Пакруціў галавою.
— А кажуць, ведзьмы…
Да яго падыходзіць хлопчык год пяці з разумнымі шэрымі вачыма.
— Ты новы? Я не бачыў цябе?
— Так… А ты прынц?
— Але, я сын сваёй маці. Яна ў мяне харошая. Я пайду да яе?
— Не варта, — ніякава кажа Рогач. — Адыдзем лепей да балкона. Я пакажу табе меч.
Яны ідуць да дзвярэй на балкон. Рогач пяшчотна абдымае прынца.
— Ты ж не просты салдат? — пытае прынц. — Ты вучоны… Мой доктар вельмі вучоны.
— Так, калісьці я быў вучоным. А цяпер бачу, што нічога не ведаю, а свет страшны.
— Што ты, у свеце ўсе добрыя.
Рогач апускае вочы.
— Так…
— Ты паедзеш са мною заўтра ў ад'яздное поле. Я ўжо скачу вярхом.
— Вядома… А зараз ідзі… Ідзі, родны…
Хлопчык пагладзіў яго руку, пайшоў.
Рогач ніякавата думае:
"Добры парастак… Божа, за што?!"
Ольда цалуе ступні гаспадыні. Веі яго мокрыя ад слёз.
— Што ты, — кажа яна, — пакінь. Мы яшчэ сустрэнемся з табой.
— Бенісіма… дзівіна.
І адразу дзікі выбух рогату, грубых галасоў, звону. У банкетнай зале ідзе оргія. Усе ўжо добра п'яныя. Нехта ляжыць пад сталом разам з хортымі. Жанчына прабягае па стале, і яе спрабуюць схапіць за ногі.
Музыка грубая, рэзкая.
Рогач стаіць ля дзвярэй з сякерай. Няўхвальна сочыць за тым, што адбываецца. Ольда здалёк з нянавісцю глядзіць на гаспадара Івана, які ціха размаўляе з каралевай:
— Хіба можна мучыць мяне? Я не вінаваты, што закрычаў пеўнем. Гэта было насланнё… Два дні як ты з ім. А што ён для цябе, гэты пеўнік?
Яна ўсміхаецца сляпучай халоднай усмешкай. Маўчыць.
— Што ты хочаш, каб я зрабіў? Хочаш, увайду ў клетку з мядзведзем? Хочаш, зламаю шыю быку?
— Кукарэкні. Ты ж умееш, ты ж не той пеўнік.
— Не ўмею. Хрыстом клянуся, не ўмею.
Агата абвяла позіркам стол. Спаймала смутны, журботны погляд Ольда. Адразу трывожнымі сталі вочы, а на вуснах з'явілася непахвальная ўсмешка. Потым і вочы сталі, як у дзіцяці, што з цікаўнасці ламае цацку. Цяпер яна не глядзіць на Ольда, цяпер яна зноў глядзіць на стол, на п'яных.
— Бог мой… Ці то каралеўскі банкет, ці то загарадзь для свіней… Пойдзем адсюль, — ціха кажа яна Івану.
Сустракаецца
позіркам з вачыма Ольда. Кажа яму:— Збегай, прынясі мне амбру… Я забыла яе… Здаецца, у пакоі гаспадыні Аглаі.
Ольда, уздыхнуўшы, ідзе да дзвярэй.
— Ольда, — спыняе яго Рогач.
— Што такое? Пусці мяне хутчэй.
— Ты легкаверны…
Каля іх спыняецца П'янда.
— Рогач, — кажа ён, — памятай аб катлах… Ты яшчэ не пачаў.
Ён глядзіць у вочы Рогача страшнымі вачыма. І той апускае веі.
— Добра, — кажа ён.
— Пачні сёння ж.
— Добра, — здаецца Рогач. — Iдзi, Ольда, iдзi.
Той уходзіць.
— Каго шкадуеш? — кажа П'янда. — Яны не вартыя нават слоў. Усе.
— Што ж рабіць?
— Вучу злу.
– Іх наву-учыш, — кажа Рогач.
— Тым больш.
— Добра.
Каралева і гаспадар Іван ідуць да выхаду. У цішыні, што наступіла, заспявала музыка. Едка-пяшчотны матыў вычварна чаргуецца з удалым і роспачна-адчайным.
Снежны шрот насыпаецца ў комін. Дзе жыццё?.. Дзе жыццё? Напевы скрыпкі цыганскай, Пекла страсці ўначы. Кахайце жанчын сялянскіх, Цалуйце вольных дзяўчын. Хай свет гэты, злосны, панылы, У першы буран зімой Загіне ў халоднай магіле, Пакінуўшы ложак мой.Праходзячы праз Рогача, каралева з усмешкай кажа яму:
— За мной.
Рогач пакорліва ідзе следам.
І раптам, калі яны выйшлі, гучыць крык. Постаць Пятра-прадракальніка ўзнялася над оргіяй.
— У брыдоце пагразлі… Пусту быць табе, Вавілон. Пакіньце дамы! Пакіньце распусту! Нагія выходзьце на стагны прасіць у простых сэрцам даравання! Званітую вас з вуснаў сваіх.
Вельмі п'яны чалавек плача, хістаючы галавой:
— Наш грэх! Пагразлі мы ў брыдоце! Пагразлі.
Рогач стаіць ля дзвярэй апачывальні. Спахмурнеў, убачыўшы Ольда, што падбягае з флаконам:
— Дзе яна? Яна знікла кудысь. Тут?
— Не, яе тут няма.
— Пусці.
— Не магу. А раптам ты прынясеш атруту.
— Ёй?! Што ты кажаш?
Ён у адчаі глядзіць на Рогача.
— Яе нідзе няма. Што рабіць?!
— Нашто адчайвацца, — кажа Рогач. — Ты знойдзеш яе яшчэ калі-небудзь.
Ольда раптам закусіў губу:
— Гаспадар таксама знік… Пусці мяне… Пусці!!!
Ён у ярасці б'е флакон аб каменні, кідаецца на вартавога. Рогач бярэ яго за руку, сціскае і кажа ўладна:
— Пакінь! Хто мае ўладу над сэрцам? Тваё гарыць толькі таму, што яно маладое і кахае. Але гэта жахліва, калі такі, як ты, прылепіцца сэрцам да такой, як яна.
Ольда вызваляе руку і ўдарае Рогача па шчацэ.
— Не смей! — крычыць ён адчаянна. — Не смей!
Рогач сціснуў яму рукі.
— Я не пушчу цябе, — чаканіць ён. — Не пушчу для цябе ж самога. Ідзі.
Ён штурхнуў Ольда да выхаду.