Мроi Багны

– Ён нчога табе не зраб? - спыта Ян.

– Ды не. Тольк сукенку парва.

– Нара, трэба сыходзць. Нам нельга тут заставацца. Разумееш?

Яна кнула паднялася на ног, прытрымлваючыся за Яна.

– Што з м?
– прашаптала дзячынка, кал яны праходзл мма нерухомага цела, якое ляжала памж лавам.

– Самле. Хадзем хутчэй, пакуль не апрытомне.

Кал храм спусце, цен ншах сцен заварушылся. Чырванаваты агеньчык лампады, як цеплся бакавой каплцы, раптам раздвося. Затым х зраблася чатыры...шэсць...дванаццаць... незабаве жо цэлыя чароды вачэй рухался здож бакавых нефа. Двухногя фгуры, агдна скурчаныя ды ссутуленыя, адна за адной вынырвал з цемры памж калонам. Яны нагадвал адначасова вакалака ген-пярэваратня, але х аблччах усё ж было больш чалавечага, чым звярынага. У цьмяным святле лхтаро, што ллося скрозь стральчатыя вокны, бачныя был х безвалосыя целы, касмыкаватыя грывы, завостраныя, як у ганчако, вушы выскаленыя пашчы, з якх сцякала цягучая слна. Незабаве х сабралася цэлая зграя. Брыдка ггкаючы нешта лапочучы, яны скакал з лавы на лаву, падбраючыся сё блжэй да знежывелага цела, распластанага на падлозе храма.

Чалавек у чорным

Яны дога бегл па вузкх, заблытаных вулачках, не разбраючы дарог, прэч ад злашчаснага храма. Нара цягнула Яна за руку - свой кй ён дзесьц згуб, магчыма, пакну яго храме. Там жа, дзе нож. Яму заставалася тольк спадзявацца на вочы Нары, а дзячынка, здаецца, заблудзлася канчаткова. Потым, выбшыся з сл, яны шл наздагад, пакуль не апынулся нейкм аддаленым квартале, дзе не гарэла нводнага лхтара, а на вулцах замест бруку ляжал дошк, умёрзлыя застылую гразь. Уздож вулц грувасцлся двухпавярховыя барак, многя з якх выглядал закнутым. х струхлелыя сцены, сяк-так падпёртыя шастам бярвенням, небяспечна хллся навсал над маставым, ледзь не завальваючыся адзн на аднаго.

– Як крываножк, якя стаяць, абапраючыся на мылцы, - сказала Нара, разглядваючы пахленыя барак.

Квартал, аднак, бы заселены - дзе-ндзе дварах был нацягнуты вярок для бялзны, а вокнах з ацалелым шыбам вднелся франк нават гаршчк з хатнм раслнам. Так не наважыся папрасцца да каго-небудзь на начлег, уцекачы знайшл прытулак адным з закнутых дамо. Мяркуючы па см, гаспадары пакнул яго жо дано. Дзверы был сарваны з завес, шыбы павыбваны, на падлозе сценах ляжа тонк пласт намараз. У паветры луна ледзь улоны пах гару - напэна, калсьц тут здарыся пажар.

– Ян, я так стамлася...

– Я таксама.

Яны сядзел на дошках падлог, прывалшыся да сцяны. Звонку насся ледзяны змн вецер, пляска аконным рамам, шпурля унутр прыгаршчы снежнай крупк. Дзесьц далечын пачулся стрэлы - сух часты строкат. Стралял са штурмавых внтовак. Потым зно наступла цшыня.

– Што гэта было?
– спытала Нара. не дачакашыся адказу, прамовла напаголасу: - Не магу заснуць. Ян, раскажы што-небудзь.

– Што расказаць?

– Якую-небудзь гсторыю.

– Нара, зараз не лепшы час для гсторый.

– Ну, чаму. Якраз наадварот, - запярэчыла дзячынка.
– Весялей бы зраблася. У прытулку мы засёды распавядал адна адной сякя байк, хаця манашк нам гэта забаранял.

Ян нявесела смхнуся.

– Паршывы з мяне апавядальнк. Вось Памва змог бы. У яго нядрэнна атрымлваецца.

– Памва? А хто гэта?

– Ён з Братчыка.

– Твой сябар?

– Можна так сказаць.

– А дзе ён цяпер?

– Не ведаю, Нара.

Яна памачала трох.

– Добра, кал ты не хочаш расказваць, паспрабую сама прыдумаць,- сказала дзячынка.
– Значыцца, так. Калсьц стараданя часы, адным невядомым каралестве жы пацучыны народ. Пацук гэтыя был не зусм звычайныя. Яны мел размаляць, вогуле был зусм як людз, тольк маленькя. Яны жыл ва тульных хатках з сапраднай маленькай мэбляй. Сваё жытло яны прыгожвал лугавым кветкам галнкам ядлоца. Змовым вечарам яны любл сядзець каля камна маленькх фатэлях. Яны пакурвал люлечк, а камне пяклся на пожагах ягады бруснцы. Пацук наведвался адзн да аднаго госц, частавался салодкм прагам пл гарбату з кубачка, зробленых з каляровага лушчаку. У х было многа вясёлых свята. Увесну яны скакал вакол шаста, абвтага рознакаляровым стужкам, а змку прыгожвал галнк ядлоца засушаным ягадам чарнцы бруснцы. Ну а потым... А што было потым, Ян?

– А потым прыйшо гаспадар крмашу пасадз х усх у клетку.

– Чаму?

– Ну, сама паразважай. Пацук, якя меюць размаляць. А таксама танчыць, курыць, што там яшчэ? Уяляеш, кольк можна грошай зарабць, паказваючы х на крмашы?

– Але яны не захацел быць крмашовым пацукам. Яны не жадал таньчыць на пацеху гледачам. Гаспадар пагража м бзуном, мары голадам, але так не здоле х прымусць.

– А кал ён зразуме, што скакаць х не прымусш, ён махну рукой падсыпа м атруты. Усё рона карысц з х някай.

– Але пацук не памерл!

– Ды здохл яны се.

– Не се! Адна пацучыха засталася на вол. Дакладней, пацук-дзячынка. Пацучынка. яе бы лепшы сябар, як сядзе у крмашовай клетцы разам з ншым пацукам. Але яму не хапла атруты, ён застася жывы. тады Пацучынка прабралася на крмаш, каб вызвалць свайго сябра з клетк.

– Ага, атруты не хапла, але злосны хлапчук, сынок гаспадара крмашу, узя ды выкала яму вочы шплькай.

Яны замокл.

– А што далей, Ян?
– спытала Нара.

– Нчога. Канец гсторы.

– Не, так нельга гсторы заканчваць.

Ён не адказа. Нара апусцлася на падлогу, паклашы руку сабе пад галаву. Гледзячы цемру, яна прыдумвала працяг гсторы. Дзячынка не заважыла, як вочы яе заплюшчылся, яна праваллася сон. Ёй снлся пацук клетцы гаспадар крмашу, падобны на акруговага суддзю. На м была паласатая камзэлька, а за яго пояс бы заткнуты бзун.

Нара прачнулася раптона, як ад удару. За вокнам цьме шэры свтанак. У прыцемку яна разглядзела незнаёмага чалавека расцягнутай фуфайцы шапцы-аблавушцы, як, апусцшыся на кален упёршыся далонню падлогу, пльна зрася ёй у твар. Спрасонку ёй здалося, што гэта хлопчык-пацук з яе казк. Нара залямантавала. Незнаёмец падхапся на ног адбег убок.

– Што, так жо страшны?
– сказа ён.
– Эх, казала мне бабуля, з гэткм рылам тольк сляпых вадзць.

– Памва?!

Ян падняся з падлог, прытрымлваючыся за сцяну.

– Прывтанне, Злыдзень. Не засумава тут?
– спыта Памва.

Ён падскочы да Яна, з размаху плясну яго па плячы, а потым абня.

– Хлуск, адкуль ты тут?
– спыта Ян.

– Адтуль. Схап вхор за бараду ды з м прыляце. Ладна, жартую. Па гарадскм вале. Там зараснк пасюль, патрульных няма. Прада, спачатку прыйшлося ляцець праз усё поле.

– Але як? Там жа Цёрн.

Памва вышчары зубы ва смешцы.

– Дык генератар. Я стрыжань вылама, ён адразу здох. Усё, як ты каза.

– Ды тваю ж маць ...
– Ян раптам затросся ад смеху, прыкрышы рот далонню.
– Растрыбушы усётк.

Памва энергчна заква.

– Ага, ага. А Лта гаварыла, што не атрымаецца.

– Яна там?

– Так! З ёй усё добра, не хвалюйся. Я за ёй прыглядва, - не без гонару сказа Памва.

– дога вы там прабадзялся? Пад Цёрнам?
– спыта Ян.

– Два дн, дзве ночы. Мы да чорашняга дня не ведал, жывы ты ц не. А надоечы мы бачыл цябе на замчышчы. Мне нават здалося, што ты памаха нам рукой. Ян, ты напраду можаш бачыць?

– Не. Мусць, рука тарганулася, кал я кда талер.

– Як талер?

– Потым растлумачу. Два дн, гаворыш? У так холад сабачы.

Памва махну рукой.

– Ды нчога, не страшна. Мы машыне грэлся.

– У чыёй?

– Йорхас падагна.

– Кантрабандыст гэты?
– з цкавасцю спыта Ян.

Памва затрос галавой.