Мроi Багны
Шрифт:
Дзячынка ступла наперад.
– Вы ведаеце майго бацьку?
– спытала яна.
Чалавек у чорным кну.
– Так, веда калсьц, - сказа ён трох адрывста.
– Мройцы Багны паказал мне яго душу. На берагах Рудзцы, каля жалезных скал. Дванаццаць гадо... Але цяпер душа яго супакоцца пойдзе да Прадзеда. Алас. Алас было яго мя. Божа, даруй мне грах мае!
Пачатак легенды
На чацвёрты дзень каранцну Лемар прыбы паветраны карабель з грузам процчумнай сываратк. Ён шо нзка над горадам, ледзь не чапляючы падбрушшам чарапчныя дах, лопасц магутных внто мясл паветра, узнмаючы над вулцам вхры снегавога пылу. Цень яго верацёнападобнай тушы слзга па маставых сценах будынка, ад гуду рухавко
– Спакойна, грамадзяне, спакойна, не стварайце таканны!
– зычна крыча афцэр у палявым кцел.
– Сываратк хопць на сх!..
Памва першы заважы каля гарадской брамы невысокую русавалосую дзячыну гадо дваццац пяц, апранутую мужчынск кажух, як бы ёй завялк.
– Ды вось яна!
– крыкну Памва.
Ён прыняся падскокваць махаць рукам.
– Лта! Лта! Мы тут!
Яна спынлася, выглядаючы х у натопе народу.
– Ян!
– цха выдыхнула яна.
– Ян, маленьк мой!..
– Лта, - сказа ён, пацягнушыся да яе.
Яны абнялся знерухомел мачанн, не звяртаючы ваг на шум мтусню, якя панавал накол. Нара з Памвай цха перашэптвался, стоячы старонцы. Чалавек у чорным адзенн, як надоечы назва сябе найпершым з грэшнка, таксама памочва, не рызыкуючы парушыць гэты, як ён бы выказася, "дыялог без сло". Мачанне, зрэшты, было нядогм.
– Як маешся, старушэнцыя?
– спыта Ян, дакранушыся да яе шчак.
– Замуж яшчэ не выйшла?
– Можаш удакладнць, за каго?
– у тон яму адказала Лта.
– Я заважы, табе падабаюцца кантрабандысты.
– Войцах Гарэза, ц што?
– яна чмыхнула.
– Ён жа пень стары.
– Тады Коган.
– Ён палясошчык. ён жанаты.
– Будзеш так пераборлвай, памрэш старой дзевай.
– Табе-то што?
– Я ж твой брат.
– Малодшы.
– А ты зануда!
– Ян, - Лта зрнула на яго з усмешкай. У лепшыя часы яны часцяком так гаманл. Жарталва, злёгку пацвельваючы адно аднаго. Тольк было гэта вельм дано. Яшчэ да Гарматнай плошчы. кал жывая была мац. Альбо нават раней, кал яны яшчэ не пакнул дзюны... А цяпер усё як быццам вярнулася. Няхай на кароткае мгненне, але вярнулася.
– Ян, у цябе снег у валасах. Дай атрасу, - сказала яна, правёшы далонню па яго зблытаных пасмах.
– Ай, Лта, ну я сам, - адказа ён, адмахваючыся.
– Рабяты, вы гэта чул?
– спыта раптам Памва.
Ён стая, трох схлшы галаву, важлва да нечага прыслухвася.
– А што такое? Паветраны карабель гудзць?
– спытала Нара.
Памва паматля галавой.
– Ды не. Па дахах капыты прагрукатал. Гэта Морава Дзека з горада паскакала, на худой кабылцы. Больш яна Лемар не вернецца. Нкол!
***
У зале карчмы было пуста. Кноты алейных свяцлень был падгорнуты, лавы крэслы перакулены на стальнцы, а падлог чыста вымецены адшараваны да бляску. Аднак у зале пала камн, тут было цёпла, адсюль не выганял. Карчмар бы настроены дабратлва. За некальк дзён каранцну наведнк пакнул шынку кругленькую суму, амаль роную яго гадавому даходу. Акрамя таго, ён шчасна перажы пошасць , хвала Вышняму, нхто з яго родных блзкх не захварэ не памёр. Таму, убачышы на парозе карчмы дзнаватую кампаню з шасц чалавек, ён не раздумваючы х пусц. нават не зя з х грошай, хаця яму працягнул прыгаршчу манет пару змятых асгнацый. Пры ншых абставнах карчмар выгна бы х у карак, але цяпер ён жада аддзячыць Госпада за свой шчаслвы лёс, а найлепшай падзякай была дабрачыннасць, як сказана Выслоях Праведнка. Карчмар загада накармць гэтых абадранца бясплатным абедам падрыхтаваць для х пако наверсе, а таксама прынесц гарачай
вады паболей мыла. Зрабшы распараджэнн, гаспадар карчмы пайшо, пакнушы гасцей гутарыць ля камна.Лта паляжала на плюшавай канапцы, з трывогай гледзячы на брата. Той сядзе на падлозе каля камна, ужо з павязкай на твары. Ян папрас сястру даць яму якую-небудзь хустку або палоску тканны, каб схаваць шнары. Яму здаецца, што твар яго моцна абязвечаны, хаця насамрэч гэта не так. Проста заплюшчаныя вочы... Пасля кароткага сплёску радасц Ян зно замкнуся сабе, Лту гэта непакола. Тольк б ён зно не саслзну гэтую бездань смутку... З м побач на дошках падлог сядзела Нара, трымаючы яго за руку прыцснушыся шчакой да яго пляча. Дзячынка старанна вымылася прычасалася, хаця апранута яна была ва сю тую ж казённую сукеначку мышынага колеру панчох з калючай воны. Лта паглядала на дзячынку, спрабуючы явць яе бранай у парфравы плашч залатую сукенку са стаячым каняром, у якх любць фарсць Агуста. Зрэшты, Нара не мела някага падабенства, нводнай агульнай рысачк з Агустай, гэтай засушанай мегерай пад пластом бялл... Памва-Хлуск сядзе ля стала, гушкаючыся на крэсле, грыз карэньчык аеру. На яго рабацнстай фзяном адбвалася надзвычайнае здзленне.
– Ачмурэць гсторыя, - сказа ён нарэшце.
– Нара, дык выходзць, Агуста твая бабуля. Якая забла твах бацько.
– Ну. Гамон проста нейк, - адказала дзячынка.
"Гамон". Упадабанае слоца Яна. Нахапалася жо.
– Гэта нчога, бывае, - сказа Памва, кваючы галавой.
– Мая бабуля таксама злосная, як ведзьма. Таму я ад яе цёк. Я ж кажу, мы з табой роднасныя душы!
– Дванаццаць гадо, - напаголасу прамов Нартас. Ён стая каля сцяны, скрыжавашы рук на грудзях. У свам чорным сурдуце ён бы больш падобны на местачковага трунара, чым на духоную асобу. Яго выдавала тольк клнаватая падстрыжаная бародка, якую належала насць манахам. Валасы яго, некал цёмныя, был выбелены свзной, а вочы был шэра-сталёвага колеру, як ва раджэнца Дольнай Зямл.
– Дванаццаць гадо таму Агуста здзейснла пераварот, зрынушы з трона кесара Аласа з Парфранароджаных. Свайго сына, - гавары Нартас.
– У той жа год Мка Венд атрыма пасаду Намеснка з рук Агусты, Каралества Семгален спынла сваё снаванне, зрабшыся правнцыяй мперы. Пасля падзей каля Марна-Сгёл час для нас спынся. Усе гэтыя гады я замольва свой грэх. х кро на мах руках.
мператрыца Феафана. Забта стрэлам у спну каля Марна-Сгёл. Мажлва, яе забойцам ста Мка Венд. Ён узначал атрад наймта, якя пераследвал уцекачо.
Алас, мператар Раме. Схоплены наймтам Агусты каля Марна-Сгёл. Аслеплены на загад сваёй найсвятлейшай мац. Рэшту жыцця ён мус правесц манастыры. Праз тры дн яму перадал капсулу з атрутай. Ён абра смерць.
Альбн Гхор. Камандзр палацавай варты, целаахонк мператара. Паранены ля Марна-Сгёл. Арыштаваны. Правё год у Фарнагскм астрозе, затым бы асуджаны на бестэрмновую ссылку Дромас, на самерытавыя шахты. Адтуль мала хто вяртаецца. Амнставаны два гады таму.
– проста хаце пажыць спакойна, - сказа напаголасу Альбн.
– Дажыць, дакладней кажучы. Ссыльныя на шахтах мруць як мух. Ад самерытавага пылу. А той, хто вяртаецца, таксама лчы смяротнк. Год-два сё. Тхоос застаецца крыв, знутры з'ядае. Сам не ведаю, чаму я не здох. Аж дагэтуль.
– А можа, так пажада сам Госпад Вышн, - сур'ёзна сказала Нара.
Альбн не адказа. Ён сядзе на лаве ля камна, сашчапшы пальцы рук на каленях безуважлва гледзячы на агонь. Рамеец да мозгу касцей. Ростам вышэй, чым прысадзстыя семгальцы, чарнавалосы, з вузкм скулам дагаватым вачыма. Рамейцы се так выглядаюць - валасы, як крыло гругана, вочы, як аскепк базальту. Зрэшты, чарната з яго вачэй сышла, цяпер яны цёмна-сня, як ва раджэнца Разлогу. Нартас кажа, што гэта чарноцце вачах рамейца не проста так. З глыбн х зрэнак глядзць Вандронк. Дэман, што нябачна хадз па зямл да Усёспалення, застася, кал новы кантынент падняся з акяна. Таксама яго называюць Намад Айал-Гач. Але тут, у гэтай зале, яго няма.