Учебник языка эсперанто. Основной курс
Шрифт:
6-7. Суффикс – ig- означает «сделать, заставить сделать (что-либо или каким-либо), привести в состояние»: aktivigi ‘активизировать’ – aktivigo ‘активизация’; interesigi ‘заинтересовать’; sidigi ‘посадить’; dormigi ‘усыпить’; ^gustigi ‘уточнить’; surtabligi ‘поставить на стол’; a^cetigi ‘заставить купить’; igi ‘заставить’; La ^gojo plilongigas la vivon ‘Радость
6-8. Суффикс – i^g- означает «делаться, становиться, стать»: kuiri^gi ‘вариться’; blanki^gi ‘побелеть’; plimulti^gi ‘умножиться’; i^gi ‘сделаться’, ‘стать’; Li edzi^gis al ^si Он женился на ней‘; ^Cio nova i^gos malnova ’Всё новое станет старым; La vivo povas fini^gi, sed la laboro neniam fini^gas ‘Жизнь может кончиться, но работа никогда не кончается’.
6-9. Глагол с суффиксом – ig- всегда требует после себя слова в винительном падеже, с суффиксом – i^g- никогда: Sciigu min pri tio ‘Уведоми меня об этом’; Scii^gu pri tio Осведомись об этом.
6-10. Суффикс – ej- означает «место, помещение»: lernejo ‘школа’, dormejo ‘спальня’, oficejo ‘место службы’, ‘учреждение’; A^cetu ^cevalon kaj nur poste faru ^cevalejon ‘Купи коня и лишь потом делай конюшню’.
6-11. Суффикс – il- означает «орудие, инструмент, средство»: sonorilo ‘звонок’, malvarmigilo ‘холодильник’, liniilo ‘линейка’, dormigilo ‘снотворное’, komputilo ‘компьютер’.
6-12. *Обозначение времени на часах*. Слово, обозначающее час, является порядковым числительным, перед ним употребляется артикль: Kioma horo estas? ‘Который час?’; 6.00 – estas la sesa horo; 6.30 – estas la sesa kaj duono (= kaj tridek); 6.45 – estas kvarono anta la sepa; 6.58 – estas du minutoj anta la sepa; 7.08 – estas ok minutoj post la sepa; 7.15 – estas kvarono post la sepa.
Для указания на определённый момент времени употребляется предлог je: Je kioma horo vi venos? – Mi venos je la dua horo ‘В котором часу ты придешь? – Я приду в два часа’; je duono post la dua ‘в половине третьего’; je kvin minutoj anta la dua ‘без пяти
два’.— Andreo, je kioma horo ni devas esti ^ce Nikolao?
— Je duono post la sepa.
— Ni malfruas, ^car estas jam dudek kvin minutoj anta la oka.
— Via horlo^go rapidas. Ni venos pli-malpli ^gustatempe.
— ^Cu vere?
— Mi certigas vin, Nina. Ni balda alvenos. Estas ^guste lia kvartalo. ^Cu vi vidas la naeta^gan domegon kun la numero 215? Tie lo^gas Nikolao.
— Nu, fine! Jen surskribo sur la pordo «Lo^gejo numero 153». Sonorigu!
— Bonvenon, karaj gastoj! Andreo, donu al mi vian tekon a metu ^gin tien. Eniru kaj sidi^gu! Estu kiel ^ce vi hejme! ^Cu mi montru al vi la lo^gejon?
— Jes, certe. Kiam vi enlo^gi^gis en la domon?
— Anta du kaj duona jaroj (= anta du jaroj kaj duono, = du jarojn kaj duonon antae). Tiam la distrikto estis tute nova, e^c sen trolebusoj. Mi volas, ke vi rigardu tra la fenestro. Tie estas magazeno, kiu malfermi^gis anta kelkaj tagoj en nia strato.
— ^Cu tio ^ci estas komuna ^cambro?
— Jes. Ni metis tien ^ci divanon, tablon, se^gojn kaj televidilon. ^Ce la fenestro estas multe da floroj.
— Tio ^ci estas dormo^cambro kun litoj kaj spegulhava ^sranko. ^Cu tiu ^ci pordo eliras sur la balkonon?
— ^Guste. Kaj tio estas kabineto.
— Bela skribotablo kaj geografia karto de la mondo sur la tuta muro! Kaj sur tiu pordo estas bela afi^so pri internacia Esperanto-kongreso.
— Verdire, mi neniam vidis tiom da libroj en unu ^cambro!
— Mi treege ^satas legi kaj havas grandan Esperantan bibliotekon. Hiera mi ricevis de mia leter-amikino el Belgio «Libron de amo» – ^gi estas tre originala eldono.
— Kies portreto ^gi estas?
— ^Gi estas fotoportreto de Lazarj Markovi^c Zamenhof, atoro de Esperanto.
— ^Cu vi man^gas en la kuirejo?
— Jes, ni preferas man^gi tie. Tial ^gi estas samtempe nia man^go^cambro. Tie estas tableto, bufedo kaj se^goj. Sur muro estas flor-bildo. Anta nelonge ni a^cetis grandan malvarmigilon. Ni havas anka ban^cambron, varman akvon, gason, telefonon. Skribu mian telefon-numeron: 34-15-58.
— Ho, estas jam malfrue! Andreo, estas tempo por iri.
— Jes, jes. Venu al mi postmorga vespere.
— Mi dankas. Mi plezure venos. ^Cion plej bonan!
— ^Gis balda!
6.1. Что означают следующие слова?
Dormeti; man^gegi; respublikano; multobligi; duonigi; varmigi; nuligi; ^cirkaigi; pligrandigi; altabli^gi; ekzameni^gi; esperantisti^gi; edzini^gi; elliti^gi; de^cevali^gi; intervidi^go; muzikilo; elektrovarmigilo; (re)speguli; interrigardi; foti^go; gasakvo; porinfana magazeno; man^gejo; lekciejo; rozejo; tenisejo; malsanulejo; malvera; alinacia; antaa; ^gisiri; kunmeti; postparolo; travivi; vesperman^go; montrofenestro; senbiletulo; senelirejo; pri-ama romano; malforta; neforta; senforta; taglibro; senedzinulo.
6.2. Переведите сочетания:
man^gi sen apetito; sen fino; li sidis sen rigardi min; iri tra la ^cambro; je la naa horo; je tri jaroj pli juna; malpliigi je duono; sur balkono; junulino kun teko; inter la fenestroj; ^gis la mateno; ^ce la pordo; anta dormo; bildo de hundo; en la lernejon; paroli en la nomo de la direktoro; kelke da floroj; el tio ^ci ni vidas jenon; rigardi per televido (= televidi); fari la laboron dum kelkaj horoj; veni post na tagoj; iri por akvo; instrui matematikon al infanoj (= instrui infanojn pri matematiko); labori ^cirka ok horojn; rigardi al la tabulo; libro pri geografio; iri al la laborejo; esti horlo^ge akurata.