Учебник языка эсперанто. Основной курс
Шрифт:
— Bonan matenon, Nikolao! Kial vi estas tiel ru^ga?
— ^Car mi postkuris la tramon kaj apena sukcesis ensalti ^gin lastmomente.
— ^Cu vi levis vin malfrue?
— Jes. Hiera mi studis lernolibron ^gisnokte, tial enliti^gis tre malfrue. Kaj hodia mi malfermas la okulojn – diablo prenu! Restas nur kvaronhoro! Mi tuj surpiedi^gis, subakvigis la kapon, lavis min kaj samtempe rapide brosis la dentojn, vestis min kaj elkuris el la hejmo sen kombi la harojn, e^c monon por la matenman^go forgesis.
— Nu, ne gravas! Mi kunprenis sufi^ce da mono: matenman^go en nia studenta bufedejo kostas ne pli ol 50 kopekojn. Interalie, mi ricevis ankorafoje alilandan leteron en Esperanto.
— El kiu lando?
— Pensu nur – ^gi venis el la malproksimega Astralio! El alia parto de la mondo!
— ^Cu? Vere, tre malproksima loko!
— En la koverto trovi^gis priskribo de Melburno kaj ^carma bildkarto: multaj homoj – viroj kaj junulinoj – rikoltas sur kampo.
— Kie estas la letero?
— Hejme. Mi montros ^gin al vi, se vi havas deziron.
— Mi ^ciam deziras koni interesajn objektojn. Kiam vi alportos tiun ^ci leteron?
— Marde a merkrede a alitempe.
— Tio estas bona. Mi antadankas vin. Sed mi ^gis nun ne ricevis respondon el Japanio. Mi interesi^gis ^ce mia leter-amiko pri japaniaj televidiloj – necesas rekoni, ke ili estas tre bonaj kaj pezas malmulte.
— Mi pensas, ke li nepre respondos – tuj kiam li havos necesajn informojn.
— Jen la universitato. Sed anta ni multas pasa^geroj. Tial ni proksimi^gu al la elirejo kaj rapidu eltrami^gi!
7.1.
Parteto; grandegulo; gastejo; gefratoj; leterportisto; sekretigi; plibonigi; fotilo; duonjara; duobligi; rerakonti; antahiera; kelkcent; multvorta; alproksimi^gi; senhari^gi; restu; surstrate; tutmonda; malkara; unufoje; unuafoje; lastfoje; jarkvino; trafari; samlandano; alivesti sin; demeti; subteksto; subpieda; sube; tranokti; malsukcesi; ^ceesti; ^ciopova; ^cirkapreni; enigi; kunigi; nedeviga; nepra; jese; interkompreno; ^gustatempulo; lavma^sino; laborloko; ^cevalkurejo.
7.2. Переведите сочетания:
de la kapo ^gis la piedoj; rigardu sub la piedojn; temperaturo sub nulo; en sabato; kun lia subskribo; priparoli dum tagman^go; unu fojon por ^ciam; per unu fojo; konoj de lernantoj pri la historio; malsana je la piedoj; ^gis kie?; fenestro al la strato; enami^gi al plia^gulo; ali^gi al Esperanto-klubo; la plej bela el la virinoj; veni por vidi vin; kinejo kun mil lokoj; dekduo da kovertoj; levi sin de la tablo; resti sen mono; nokto sen dormo; iri tra la strato; anta kelkaj minutoj; tio estis ^cirka diman^co; proksimi^go celen; labori tage-nokte.
7.3. Переведите фразы:
Kio nin ne interesas, tion ni tuj forgesas.
La «tuj» de sinjoroj estas multe da horoj.
Ni interesi^gas pri homoj, kiam ili interesi^gas pri ni (Publius Syrus/Sirus).
Tempo estas mono (B. Franklin).
Li havas pli da mono, ol li povas kalkuli.
Ri^culo ne scias, kiu estas lia amiko.
La homo estas tio, kio li estas, sed ne tio, kio li estis.
Kiam la vino eniras, la sa^go eliras.
Apena lin portas la piedoj.
La vesto, kiun vi ne havas, vin ne varmigas.
Se vi amas preni, amu nepre redoni.
Ne ^ciam diru tion, kion vi scias, sed ^ciam sciu, kion vi diras.
Kia gasto, tia gastigo.
Mi ne estas tiel ri^ca, por ke mi a^cetu malkarajn objektojn.
Multfoje povas ami la homo, sed nur unufoje li amas (A. I. Kuprin).
^Ci tio restu inter ni!
Pli bona estas malgranda
«jen prenu!», ol granda «morga venu!».Por esti bona instruisto, necesas ami tion, kion vi instruas, kaj tiujn, kiujn vi instruas (V. O. Klu^cevskij).
Vivu kun la homoj tiel, ke viaj amikoj ne esti^gu malamikoj, sed ke malamikoj esti^gu amikoj (Pitagoro).
Vivi sen virinoj estas same malfacile, kiel kun virinoj (Aristofano).
Viro devas preni edzinon, kiu havu duonon de lia a^go plus sep jarojn.
Se la homo ne enami^gis ^gis kvardek jaroj, prefere li ne enami^gu anka poste (B. Shaw/^So).
Se du homoj faras e^c tute saman laboron, rezulto ne estos sama.
Ne sufi^cas fari bonon, necesas ankora fari ^gin bone (D. Diderot/Didro).
Kiu pli frue venas, pli bonan lokon prenas.
Kiu venis post la man^go, restas sen man^go.
^Cio sia estas plej ^carma.
Esperanto estas la plej facila lingvo.
7.4. Переведите на эсперанто:
Вчера я встал рано, почистил зубы, умылся и оделся. После завтрака я сложил учебники в портфель и вышел из дому. Через четверть часа троллейбус был уже вблизи университета. Я пришёл за пять минут до занятий. В течение двух часов у нас была важная лекция по истории, а затем – практические занятия по физике и математике. Я пообедал в студенческой столовой и пошёл в библиотеку. Полтора часа я занимался спортом. Дома я поужинал и сел читать такой интересный роман, что даже забыл про телевидение. В половине двенадцатого я лег спать.
7.5. Расскажите о вашем рабочем дне или составьте диалог по одной из ситуаций: а) если бы у вас была сильная воля, какой у вас был бы режим дня? Спросите товарищей, как это осуществить; б) вы ездите на работу или ходите пешком? Что вы видите по дороге?; в) побеседуйте с товарищем о вашей работе, чем она вам нравится и чем не нравится; г) побеседуйте с товарищем о работе, которой вы мечтаете заняться. Чем она вас привлекает?
Как вы заметили, пункты, разъясняющие теоретический материал, коротки. Но пункт 7-6 – исключение. И не случайно: правильное употребление винительного падежа требует определённого навыка, приобретаемого тренировкой. Благодаря наличию винительного падежа фраза на эсперанто становится гибкой.
Языковая игра «Однокоренные слова»
От корневого слова образуйте как можно больше слов путём изменения окончания, добавления суффикса, приставки или корня. Например: sana – sano, malsana, sanigi, resani^gi, malsanulejo, porsana, piedmalsano…