Лабух

— Гэта крыкам сваім: “Дык заставайся нявестай хрыстовай, калі нявінная!” — Лаўрусь, як кінжалам, ёй у грудзі ўдарыў, павярнуўся і рушыў з храма. Сэрца Амілі, горам і болем перапоўненае, не вытрывала — і Аміля ўпала на рукі святара. “Не грэх, а лёс...” — пачулася ёй з-пад гатычных скляпенняў...

Лі-Лі ўвайшла у ролю, апошнія словы прагучалі ледзь чутна, замагільна, я спалохаўся, ці сама яна не памірае... Зусім нечаканай была ў тую ноч Лі-Лі, зусім нязвыклай... Ды й наогул, хоць і тэатральна, але страшнавата было — могілкі ўсё ж... Лі-Лі запаліла свечкі на крылах і шыі лябёдкі, уціснулася да мяне на лаўку. “Глядзі туды, дзе я стаяла... Як поўня вынырне — так і ўбачыш”.

Поўня вынырнула, і я сапраўды — ці якраз не сапраўды — убачыў... Не ведаю, як яно і з чаго ўзнікла — з чараў, з галюцынацый, з праламленняў святла?.. — але там, дзе толькі што стаяла Лі-Лі, з пустаты, з цемры, з разрывістага ў лятучых хмарах месячнага бляску і трапяткога агню свечак зляпілася Аміля. Я пазнаў яе, нібы бачыў раней... Падобная на Лі-Лі, яна ўзнікла на тле поўні, роўна-роўненька на лініі, што напалам дзяліла трохкутнік магільнай пліты і трухкутнік агароджы, на адной лініі з крыжам над валуном і свечкай на шыі лябёдкі. На Амілі бялела шлюбная сукенка ў карунках, твар яе быў спакойны, вочы заплюшчаныя — яна плавала трошкі з боку ў бок і ззаду ўперад, і толькі тое і выдавала яе: гэта ўсё ж была ці душа Амілі, ці здань, але не чалавек.

— Можаш спытацца ў яе што-небудзь, — шапнула Лі-Лі. — Толькі ціха.

Пра цішыню яна магла не казаць, тут хацеў бы крыкнуць — не крыкнеш...

— Што спытацца?..

— Што хочаш... Пра сябе, пра некага...

Пра сябе, убачыўшы Амілю, я ўсё забыўся, таму спытаў:

— Лі-Лі кахае мяне, Аміля?..

Аміля ўсміхнулася і плаўна, павольна кіўнула галавой: “Кахае...”

— Я табе сама сказаць магла, — прашаптала Лі-Лі. — Ведаеш, чаго яна хоча?..

— Чаго?..

— Каб мы палюбіліся... Тут, пры ёй... І з ёй...

— Не выдумляй, Лі-Лі... На могілках...

— Ёй усё адно, дзе... Яна памерла, не зведаўшы, і цяпер хоча, хоча і хоча... — Лі-Лі ўжо расшпільвала мне дзягу, у гэтым яна налаўчылася. — Я сяду на цябе...

— Лі-Лі...

Павярнуўшыся, Лі-Лі падсела на мяне, адразу надзелася, — яна была без трусікаў, ведала, па што на могілкі едзе... Унутры была яна мокрая, нібы паспела кончыць.

— Так... Глыбей... О...

— Лі-Лі...

— Ідзі да нас, Аміля... Ідзі да нас...

— Не кліч яе... Я звар’яцею...

— Яна хоча...

— Гэта здань, Лі-Лі... Нічога яна не хоча... Не можа яна хацець...

— Яна падыйсці не можа, ёй нельга... Пайшлі да яе...

— Лі-Лі...

— Яна кліча, я чую... Толькі не выходзь з мяне...

Лі-Лі падымалася, я падымаўся за ёй, ставаў на цырлы, каб з яе не выйсці, з мяне спаўзалі штаны — Амілі, мусібыць, смешна глядзець на гэта было... З-за спіны Лі-Лі я нічога не бачыў, яна падвяла мяне да каменя, да пастамента, дзе Аміля павінна была стаяць, калі яшчэ стаяла, не збегла... Лі-Лі пераступіла камень, а мне не дала з яго сыйсці, на крайку спыніла, мы цяпер роўныя былі, не трэба было на цырлы ўздымацца, раманчык мой утульна ў Лі-Лі прыладзіўся, і Лі-Лі прыціснула мяне да сябе, завёўшы назад рукі:

— Глыбей, глыбей... Мы з ёй... Мы ў ёй... Мы — яна, і яна — мы...

Зліўшыся, мы стаялі слупком, амаль не рухаючыся, і я насамрэч адчуваў, што мы не самі па сабе і не ўдваіх, а з некім, з нечым, нават у нечым стаім, і тое нешта атуляла нас, цякло знізу ўверх і зверху ўніз, хваляй ласцілася, і я, здавалася, кранаў тую хвалю, што нас атуляла, трапяткую, дрогкую, а Лі-Лі спрабавала цалавацца з ёю ў ёй:

— Ідзі да нас, Аміля... да яго... да мяне... будзь у нас... мы ў табе... а... — о... — у... — а...

Такой Лі-Лі я не бачыў, не адчуваў ні раней, ні пасля... Яна была асцярожнай, стрыманай, цнатлівай, нібы ў першую шлюбную ноч, яна аберагала таго — тую? — з кім — ці кім? — была, і была плаўнай, без парывістых рухаў, нібы баялася прычыніць боль, стаяла і рухала клубамі, выгіналася, выгіналася і выгіналася ў таліі з боку ў бок, нічога болей не рабіла, доўга-доўга-доўга нічога болей не рабіла, толькі рухала клубамі і выгіналася, ад асалоды знемагала, ногі ў яе падкошваліся, і нарэшце яна страціла прытомнасць, я трымаў яе, абняўшы за жывот, і не ведаў, куды пакласці — не на магілу ж...

— Аміля... — ачуняўшы, прашаптала Лі-Лі, калі я данёс яе да лаўкі. — Аміля... — І ўбачыла мяне. — Табе хораша ў ёй?..

Не грэх, а лёс...

Поўня схавалася ў хмары, на пастаменце нікога і нічога не было, толькі цемра, перад якой дрыжэла на белым камені, на крыжы, на надпісе Аміля святло трох свечак — і намагалася ўскрыліць лябёдка...

Звычайна мы вярталіся да нашых сексуальных забаў, паўтараліся ў іх хоць аднойчы, каб паглядзець, што ж мы такое прыдумалі, але пра забаву на могілках і я, і Лі-Лі, як згаварыўшыся, нібы забыліся. Лі-Лі ні разу болей і блізка не падводзіла мяне да магілы Амілі...

Камень, пастамент, аточаны чугунным вянком, на якім мы кахаліся ў Амілі і яна кахалася ў нас, быў пусты — што ж гэта было ў тую ноч з намі, як магло такое быць?.. Свечак я не меў, паставіў бензінавую, якую папрасіў у таксіста, запальнічку на шыю лябёдкі, сеў на лаўку і стаў чакаць, пакуль вынырне з хмары поўня... Яна вынырнула, срэбрам заліла ўсе могілкі, мне здалося, я ўявіў, нібы мільгнула нешта на пастаменце, цень, штосьці белае, я спытаў:

— Аміля?..

Ні ад каго ніякага адказу...

— Аміля, дзе Лі-Лі?... Яна да мяне вернецца?..

Дрыжэла на белым камені, на крыжы, на надпісе Аміля святло запальнічкі. Я сядзеў, пакуль не загасіў запальнічку вецер.

Я не бачыў яшчэ балотнага кашмару... Сеўшы ў таксі, я паехаў яго сніць, ноч даначоўваць у кватэры Рутнянскіх.

Ты ператвараеш жыццё лабуха ў фантасмагорыю, Лі-Лі... “Я здольны быць Лі-Лі”, — сказаў твой бацька.

Я не здольны быць табой...

XIV.

Дартаньян, пэўна, адчуваў сябе сабакам, ва ўсіх сэнсах сабакам, які ні за што, па дурасці сабачай угрыз чалавека, з якім яму трэба было б не грызціся, а сябраваць — хоць бы за пракорм... Зашыўшыся пад стол на кухні, ён пазіраў адтуль жаласліва і вінавата.

— Ты ж не шалёны? — спытаў я, і Дартаньян, як мне здалося, здзівіўся. Лідзія Паўлаўна пры кожным зручным выпадку нахвальвала яго: такі ўжо разумны, усё разумее, што кажуць — і я сказаў, каб замірыцца:

— Ёд знайшоў бы, калі вінаваты...