Маскоўская Аўтаномная Акруга
Шрифт:
– Што???
– Гульня гэта ёсьць. Дзеяньні адбываюцца добрай воляй. Ня хочаш – адмаўляй!
– Хрысьціна, я баюся…
– Заві мяне Хрысьця. Для сяброў гэта скарот.
***
Дзяўчыны беглі па лесу. За плячыма чуліся крокі перасьледнікаў. Маладая маскавітка стамілася бегчы і схавалася за дрэва. Мужчыны прабеглі побач, быццам не заўважылі яе. Толькі адзін хлопец адстаў. Павярнуўшыся, Вынтэнэ ўбачыла, што пара цалуецца.
Адна за другой, жанчыны спыняліся. Мужчыны даганялі іх і валілі ў
– Кожны выбар робіць той, якая зь ім быць жадае, - казала Хрысьця. – Памылкі няма ніколі.
Уцякачак засталося зусім вобмаль.
– Што рабіцьмем? – спытала Вынтэнэ.
– Я паваблю за сабой Вінцука, - сказала Літвінка. – Сярод мужчын ён ёсьць.
– А я?
– Вольная ты, вецер быццам. Абмежаваньня няма.
Хрысьця ўсьміхнулася і пабегла ў карчы. Вынтэнэ рванула ў супрацьлеглы бок.
“Схаваюся, ды й годзе, - думала яна. – Хрысьця клялася, што ўсё дабраахвотна. Калі і знойдзе які маскавіт – адмоўлюся. Хаця…” Гэтае “хаця” не давала спакою. Цікава, як яно? Вось так, у лесе… зь дзікуном… “Хопіць думаць!” – спыніла сябе Вынтэнэ. – Ты – дзічына, цябе гоняць. Уся надзея на інстынкт самазахаваньня…”
***
Дзяўчына сядзела на мурогу. Бегчы далей не было моцы. Яна ўсё яшчэ цяжка дыхала.
Дзень быў цёплы. На паляне поўна красак. Маленькія і някідкія, яны злучаліся ў цудоўны дыван. А вакол – лес. Дрэвы амаль сягалі неба. “Сапраўдныя джунглі, - падумала Вынтэнэ. – Ня тое, што усурыйская тайга.” Усё тут было нейкае чароўнае. Чыстае і некранутае…
На паляну зайшоў мужчына. Дзяўчына пазнала Ўладзімера.
На этнографе была маскавіцкая вопратка: касаваротка, анучы, лапці. Мужчына выглядаў упэўнена. У кожным руху адчувалася моц. “Гаспадар лесу, “ – падумала Вынтэнэ
Уладзімер падышоў да дзяўчыны і ўзьняў яе на ногі. Не кажучы ні слова, прыцягнуў да сябе.
Мужчына пацалаваў яе ў вусны. Рукі ягоныя сарвалі з Вынтэнэ вопратку…
***
Парачкі вярталіся зь лесу. Уладзь з Вынтэнэ трымаліся за рукі. Яны нічога не казалі. Нашто гаварыць, калі ўсё добра? На ўзлеску яны дагналі Хрысьцю і Вінцука. Тыя ўсьміхаліся.
– Добра ўсё ў вас? – спытаў Вінцук.
– У нас усё цудоўна…
Далей пайшлі разам. Вакол ішлі іншыя пары. Вынтэнэ пазнала дзяўчынку, якая “карагодзіла” побач зь ёй. Маленькая маскавітка спала на рукох у хлопца. Хлопец быў з шырокімі плячыма. На вуснах грала дабрадушная усьмешка … і пяшчота.
– A ty moh by mianie padniać?
– сказала Хрысьця.
Замест адказу, Вінцук падхапіў яе на рукі.
– Nu... Ja ž pažartavała!
– Pozna! – засьмяяўся літвін.
– Я ня думала, што будзе так хвайна! – прызналася Вынтэнэ.
– Народныя звычаі спадабаліся табе?
Уладзь усьміхаўся.
– Мне ўсё спадабалася! Разумееш, жыцьцё тут, нейкае… сапраўднае. Прымітыўнае, цяжкае, але сапраўднае. Тут няма кінатэатраў, няма гарачай вады. І модных клубаў таксама… І ўсё ж, яны бліжэй да праўды.
– Не яны прымітыўныя ёсьць, - сказаў Уладзь. – Гэта вы, Чукчы, усё ўскладняеце. Адасобіліся ад продкаў ведаў.
Зачыніліся ў месьце з бэтону.– А вы, літвіны?
– І мы такія самыя, ня лепш ані. Таму ездзім у гэты край – бачыць наша мінулае, на стагоддзяў шмат таму.
– Але ж маеце цалкам іншую культуру!
– Іншую. Блізкасьці, аднак, ёсьць некаторыя. Таксама славяне яны ж…
– Значыцца, і вашы продкі жылі ў “ізбах”.
– Продкі нашы ў хатах жылі. Цяпер нават сяляне многія жывуць там. Аднак іншыя падабенствы ёсьць усё ж.
– Атрымліваецца, маскавіты лепшыя за нас? Мы завязлі ў цывілізацыі, а яны захавалі першабытную прастату.
– Думаю – гэта не, - сказаў літвін. – Калі чукчы не захапілі іх у XVII стагоддзі, таксама зрабіліся б цывілізаванымі яны. Традыцыі забыліся б такім жа чынам. Не сьвяткавалі б ужо Красную Горку.
– Значыцца мы іх уратавалі?
– Ведаю не, можна ці сказаць так. Што лепш – лапці ці туфлі? Студня, ці душ гарачы? “Ізба”, ці яранга на сто паверхаў? Ніхто ведае не.
***
– Ну, вось і ўсё, - сказала Вынтэнэ.
– Што “ўсё” ёсьць? – спытаў Уладзь.
Ён выцягнуўся на канапе. Вынтэнэ сядзела за сталом, каля кампутара.
– Усё, дапісала рэпартаж! Хочаш пачытаць?
– І так я ведаю ўжо, што там, - адгукнуўся літвін. – Мы гаварылі столькі пра гэта.
– Можа адрэдагуеш?
– Я? Сьмяешся ці ты? Чукоцкая ў мяне ня добрая.
– Ужо значна лепей, чым раней!
– Дзіва што. Практыкі багата ёсьць.
– Ён прачнуўся канчаткова.
– Ты заўжды працуеш у голай?
– Толькі ў тваёй прысутнасьці!
Вынтэнэ ўсьміхнулася. Насамрэч ёй было лянота апранацца ранкам.
– Дзіўна, я цябе зусім не саромеюся, - сказала яна.
– Я цябе таксама.
– Але ж ты мужчына. Мужчынам прасьцей.
– У чым – ня бачу зусім.
– Уладзь перавярнуўся на сьпіну.
– Ідзі да мяне, паклікаў ён.
– Зараз… Толькі адпраўлю матэрыял у Анадыр…
***
– Тры дні хапіла табе для рэпартажу? Віншаваньні прымай, сяброўка!
– Хрысьца пацалавала Вынтэнэ ў вусны. Пацалунак атрымаўся доўгім.
– Vinšuju! – сказаў Вінцук.
– Што? – не зразумела Вынтэнэ.
– “Vinšuju!” – значыць “Віншую!” на мове літвінаў, - пераклаў Уладзь.
– Ja-jašče-nie-razmaŭlać-na-lićvinskaj-movie.
– Małajčynka, - сказала Хрысьця. – U ciabie vielmi dobraje vymaŭleńnie. Зразумела ты, што я прамовіла?
– Трошкі… Але я вучуся!
– Прыемна гэта вельмі ёсьць, - пахваліў Вінцук.
– Дзякую…
– Што мы сёньня будзем рабіць? – спытаў Уладзь.
– За места паехаць сёньня можна, - прапанавала Хрысьця. – Ёсьць у недалёкай адлегласьці ставок невялікі адсюль. Купацца там – так, добра.
***
Тэлефон званіў як звар’яцелы. Вынтэнэ ўскочыла з ложку, стараючыся не абудзіць Уладзя. Хоць позна, ён ужо прачнуўся. Яна схапіла слухаўку.
– Вынтэнэ?! – яна пазнала голас рэдактара.
– Так, гэта я… Вы ведаеце, якая зараз гадзіна?
Але ён ня чуў.
– Ты што, з глузду з’ехала?! – крычаў рэдактар. – Што гэта за пісаніна?!